شرق- آوریل سیاه نفت به پایان رسید و ماه می خاکستری برای بازارهای نفت از پنجشنبه آغاز شد. آیا تجربه آوریل در می هم برای بازار نفت تکرار می‌شود یا بازار نفت روند جدیدی را تجربه خواهد کرد. درحالی‌که بزرگ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین توافق کاهش تولید نفت از سوی تولیدکنندگان بزرگ، از پنجشنبه گذشته اجرائی شد؛ اما همچنان سایه نگرانی و بی‌اعتمادی بر بازارهای جهانی در حال گسترش است. کشورهای بزرگ تولیدکننده از چند روز پیش، کاهش تولید خود برای اثبات پایبندی خود به توافق بزرگ را آغاز کردند.
تولیدکنندگان بزرگ نفت در ائتلافی بی‌سابقه به محوریت اوپک 24 فروردین توافقی را نهایی کردند که بر‌اساس‌آن از ابتدای می 2020 به مدت دو ماه روزانه 9میلیون‌و 700 هزار بشکه از تولید نفت خود برای جلوگیری از سقوط بیشتر قیمت نفت و مدیریت عرضه نفت کاهش دهند. در شش ماه بعد از آن، عرضه نفت روزانه هشت میلیون بشکه کاهش می‌یابد و در ۱۶ ماه پس از آن، یعنی از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۲ نیز روزانه شش میلیون بشکه از عرضه نفت کاسته خواهد شد. این تصمیم بزرگ و تاریخی اگرچه از شدت سقوط نفت در بازار کاست؛ اما مانع از ادامه روند کاهش قیمت نفت نشد و حتی در یک روز قیمت نفت آمریکا منفی 37 دلار نیز معامله شد که در نوع خود بی‌سابقه است. کشورهای عمده تولیدکننده نفت اگرچه ویروس کرونا را جدی نگرفتند و حتی دو قدرت نفتی یعنی عربستان و روسیه بعد از چهار سال همکاری در قالب اوپک‌پلاس، پیوند همکاری خود را در شرایط گسترش کرونا در جهان از هم گسستند و تولید نفت خود را افزایش دادند؛ اما سرعت‌گرفتن سقوط قیمت نفت، نه‌تنها عربستان و روسیه را سر عقل آورد؛ بلکه پای قدرت سومی را هم به میان کشید تا با ائتلافی سه‌گانه یعنی اوپک، کشورهای تولیدکننده نفت غیراوپک و ضلع سوم یعنی آمریکا به همراه کانادا و برزیل، در مسیر همکاری برای کاهش تولید نفت و کمک به تثبیت قیمت نفت قرار گیرند. شرایط بازار نفت آن‌قدر برای آمریکا و ترامپ سخت شده بود که ترامپی که در ماه‌های اخیر با انواع شیوه‌ها به دنبال کاهش قیمت نفت بود، یکباره حامی افزایش قیمت نفت شد. علاوه‌بر‌این آمریکا که از ابتدای شکل‌گیری اوپک آن را به رسمیت نمی‌شناخت و در جبهه تضعیف آن حرکت می‌کرد، با تغییر رویکرد برای نخستین‌بار پشت میز مذاکره و همکاری با اوپک نشست و مهم‌تر از آن دولت آمریکا برای اجرائی‌شدن توافق کاهش تولید نفت، کاهش 300 هزار بشکه‌ای تولید نفت مکزیک را که دولت آن کشور زیر بار نمی‌رفت، متقبل شد؛ اما این همراهی‌ها و همکاری‌ها تاکنون نتوانسته به بازار نفت که شاید برای نخستین‌بار همه کشورها از قبال کاهش قیمت‌ها دچار زیان شده‌اند، جان تازه‌ای دهد.
آشفتگی بازار نفت در یک ماه گذشته با وجود توافق بزرگ نفتی، به حدی بالا گرفت که از عنوان آوریل سیاه برای بازار نفت یاد می‌شود.
فارغ از این شرایط، بسیاری از ناظران اقتصادی در انتظار عملیاتی‌شدن این توافق از جمعه اول می و مشاهده اثرات آن بر بازار بودند. انتظاری که البته چندان خوش‌بینانه به نظر نمی‌رسد. به اعتقاد اکثر ناظران، بازار نفت با توجه به تداوم آثار ناشی از شیوع کرونا، همچنان تا سه ماه آینده آشفته باقی می‌ماند و تقاضا در این بازار دست‌کم تا شش ماه آینده اگر بیشتر از سطح کنونی کاهش نیابد، افزایش نخواهد داشت. بازار نفت هم‌اکنون به اعتقاد کارشناسان اقتصادی و نفتی، با بیش از 30 میلیون بشکه نفت مازاد مواجه است و کاهش 10 میلیون بشکه‌ای نفت نمی‌تواند موجب رشد قیمت‌ها در این بازار شود. از سوی دیگر آنچه این شرایط را می‌تواند بیشتر آشفته کند، به‌پایان‌رسیدن ظرفیت ذخیره‌سازی و انباشت بیشتر نفت است که علاوه بر مخازن خشکی، بسیاری از تانکرهای حامل نفت در‌حال‌حاضر در نقش ذخیره‌کننده نفت فعال شده‌اند. محتوای توافق اخیر تولیدکنندگان نفت و برنامه‌ریزی آنها برای کاهش تولید تا دو سال آینده نیز حکایت از پیش‌بینی احیانشدن بازار نفت به شرایط ابتدای سال 2020 دست‌کم تا دو سال آینده است؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود کشورهای عمده تولیدکننده با رصد تحولات هفته‌های آینده و میزان تأثیرپذیری بازار نفت از کاهش واقعی تولید نفت، وادار به اتخاذ تصمیمات جدیدی شوند که این تصمیمات احتمالا چیزی جز توافقی برای کاهش بیشتر تولید برای ایجاد توازن نسبی در عرضه و تقاضای نفت نباشد. جدای از کاهش شدید قیمت نفت، مسئله مهم آن است که این بحران رقبای سخت در بازار نفت را مدتی در کنار هم قرار خواهد داد و چه بسا ساختار و روندهای مؤثر بر بازار نفت و از‌جمله نهادهای بین‌المللی مانند اوپک، تحولات بزرگی را در پیش داشته باشند.
دیدگاه تان را بنویسید