کسی «حسرت» فیلم دیدن را بر پرده بزرگ سینما دارد!

شرق- چیزی تا آغاز سال جدید باقی نمانده و به روال سال‌های پیش، فیلم‌هایی برای اکران نوروز در نظر گرفته شده است. وضعیت غافلگیرکننده‌ای که به سبب شیوع ویروس کرونا بسیاری از کسب‌وکارها را تعطیل و مردم را خانه نشین کرد، باعث شد تا صحبت چگونگی اکران نوروز سال 99 هم به حاشیه کشیده شود. هرچند در این میان برخی از سینماگران به دنبال راه‌حلی برای آسیب‌های اقتصادی سینما بعد از گذشت از شرایط بحرانی هستند.هر یک از زاویه متفاوتی به شرایط کنونی سینمای ایران و اتفاقاتی که ممکن است بعد از عبور از بحران چالش‌های بسیاری برای سینما ایجاد کند نگاه می‌کنند.
امیرحسین علم‌الهدی کارشناس سینما درباره شرایط بحرانی این روزها به «شرق» گفت: «در این فضای تلخ و پراسترس یک «ویروس» صحبت از سینما و آسیب‌هایی که به دلیل این شرایط می‌بیند کمی شبیه کمدی است! جایی که خسارت‌های روحی و روانی و از همه مهم‌تر جانی در میان است ضرر نهایت ۵۰ میلیارد تومانی سینما، کجای دغدغه مردمان این سرزمین است! حال که به مدد فراگیر شدن پخش فیلم‌های آنلاین مردم می‌توانند از طریق این شبکه‌ها و شبکه‌های مجاز و غیر‌مجاز دیگر در دوران قرنطینه فیلم‌های روز را ببینند، دیگر کسی «حسرت» فیلم‌دیدن را بر پرده بزرگ سینما دارد! سینما خیلی وقت است در سلایق دولت‌های این سرزمین «قرنطینه» است! بالاترین مسئول فرهنگی کشور در توییت‌های هر روزه‌اش (وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی)  یادی از سینما کرده است که حالا ما به دنبال آسیب‌های این «ویروس» بر پیکره نحیف سینما باشیم!؟ البته رئیس محترم سازمان سینمایی از ضرر ۶۰۰ میلیونی هر روزه سینما یاد کرده و به دنبال راهکار برای بازنده اصلی این «ویروس» سینماداران است!
و چه باید کرد بعد از عصر «پساکرونا»: طبیعی است که ماه‌ها باید بگذرد تا وضعیت عادی شود ولی تا عادی شدن وضعیت چه باید کرد؟ نظر نگارنده اول بازسازی فضای تخریب شده روانی فعالان سینما است که قاعدتا دولت هم از نظر مالی و هم از نظر معنوی وظیفه این بازسازی را برعهده دارد. چگونگی این بازسازی روشن است و وقتی دولتی توان مقابله با یک «ویروس» را ندارد حداقل در سال ۹۹ سخت‌گیری‌هایش را کم ‌کند و بگذارد حیات طبیعی بر پیکر نحیف سینما بعد از سالیان زیاد شکل بگیرد! شاید بعد از زمانه «پساکرونا» باید جور دیگری مدیریت کنند! زمانه‌ای که نشان داد دولت توان مدیریت بحران‌های مختلف را ندارد چه اصراری دارد این عدم توانایی را بر «گرده» فعالان فرهنگی و هنری سوار کند و اقتدارش را در «سینما» به رخ بکشد!
بعید می‌دانم با وضعیت مالی دولت امکان جبران ضرر سینما را داشته  باشد اما حداقلش امیدواریم بعد از این زمانه شاهد «دولت مهربان» باشیم! دولتی که اقتدارش را در برداشتن بار زائد سینما به رخ بکشد در این عصر «پساکرونا» و...
و اما بعد از رفع بلا «کرونا» طبیعی است که دولت به‌جای تفکر کهنه «قرعه‌کشی فیلم‌ها» باید به دنبال اغنای مالکان فیلم‌ها و بالاخص سینماداران باشد و در یک پروسه زمانی منطقی سینما را از وضعیت «اغما» خارج کند تا شرایط حداقل به شرایط ماقبل ویروس (اکران فیلم‌ها را می‌گویم) برگردد...
چگونگی برگشتن به شرایط منطقی، بستگی به نوع مواجهه دولت با سینما دارد و باید منتظر باشیم که آیا دولت «پساکرونا» تغییر می‌کند یا اینکه همچنان می‌خواهد در سینما «اقتدارگرا» باشد!».
سکوت و سکون وزارت ارشاد
منوچهر محمدی تهیه‌کننده سینما و سینمادار با اشاره به اینکه سال 98 نیز سال رکود سینمای ایران بود به ایسنا گفت: «سال ۹۸، از جنبه‌های مختلف سال خیلی خوبی برای سینمای ایران نبود و اهالی سینما به‌ویژه کسانی که صاحب سالن هستند به امید سال ۹۹ و نوروز بودند که متأسفانه با این اتفاق روبه‌رو شدند. اگر بخواهیم روی اعداد و ارقام صحبت کنیم باید بگویم فارغ از اینکه سینماها دایر باشند یا تعطیل، هر صندلی به طور متوسط بین دو هزار تا ۲۵۰۰ تومان برای صاحب سالن هزینه می‌برد که شامل هزینه‌های مربوط به پرسنل، حقوق، بیمه، شارژ و سایر هزینه‌هاست. چنین عددی را اگر در تعداد صندلی‌های مجموعه ضرب کنیم به راحتی متوجه می‌شویم که حتی اگر نخواهیم دست به تعدیل نیرو بزنیم، با چه رقم‌هایی مواجه هستیم. البته تا جایی که من خبر دارم اکثر سینماداران نه تنها تعدیل نیرو نکردند، بلکه حقوق اسفند را به‌رغم مضیقه شدیدی که وجود داشته پرداخت می‌کنند، آن هم در شرایطی که این حقوق اسفند شامل عیدی و پاداش سنوات و در واقع معادل چهار ماه حقوق است و فشار سنگین به صاحبان سینماها وارد می‌کند».
او ادامه داد: «نکته بعدی این است که اکران زمستان که شامل بهمن و اسفند می‌شد، عملا از بین رفته و اکران عید هم به طریق اولی از بین می‌رود. اگر این ماجرا ادامه پیدا کند، احتیاج است که دست‌کم با صنف‌های مرتبط مثل تهیه‌کنندگان، پخش‌کنندگان و سینماداران جلساتی برگزار شود تا چاره‌اندیشی انجام شود؛ وگرنه با یک آشفتگی در این زمینه مواجه خواهیم شد و مشکلاتی بروز خواهد کرد که حل آن به نظرم پیچیده خواهد بود. اصلا برای من اسباب تعجب است که در این روزها ارشاد در یک سکوت و سکون به سر می‌برد و انگار هیچ فعالیتی در آن نیست؛ در‌حالی‌که قاعدتا می‌توانستند در‌این‌باره جلساتی را تشکیل دهند که لزوما به این معنا نیست که به شکل فیزیکی باشد؛ ولی باید زودتر چاره‌اندیشی شود».
محمدی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تغییر چیدمان اکران نوروز اشاره کرد و گفت: «همین الان به نظر می‌رسد با فرض عادی‌شدن شرایط و بازگشایی سینماها باید تغییری در چیدمان فیلم‌های نوروز به وجود آید تا مردم به رفتن به سینما ترغیب شوند. این چیدمان برای شرایط بسیار نرمال و طبیعی بوده و در وضعیت فعلی محل اشکال است. پس باید با نگاه دیگری تصمیم‌گیری شود و شاید اساسا احتیاج باشد با چیدمانی از فیلم‌های پرمخاطب، سینماها باز شوند. اصلا این وضعیت شاید هیچ خدمتی به بعضی فیلم‌های انتخاب‌شده نکند و بیشتر آنها را دچار مشکل کند. البته همه اینها را می‌گوییم؛ اما متأسفانه علائم و نشانه‌هایی مبنی بر ایجاد کارگروه یا تصمیم‌گیری در‌این‌باره دیده نمی‌شود و انگار همه چیز در کماست؛ چون اگر هم کاری انجام شده، دست‌کم خبری به ما نرسیده است؛ بنابراین دوستان بدانند این دوران سپری می‌شود و در نهایت ما می‌مانیم و حجم زیادی مشکل که اگر فکری نشود، به جز اینکه رابطه جامعه سینمایی و دولت تیره‌تر شود، نتیجه دیگری باقی نمی‌ماند».
اما مدتی قبل محمدقاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران، نیز به شرایط کنونی که ضررهای بسیاری به سینماداران تحمیل کرده، اشاره کرد و در گفت‌وگویی با ایسنا به دولت پیشنهاد داد تا مهلت پرداخت اقساط، قبض‌های انرژی و تلفن و نیز بیمه و مالیات تمدید شود.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «سینماهای بخش خصوصی شرایط خوبی ندارند و البته قصد جداکردن سینماهای دولتی را از خصوصی ندارم؛ اما بخش خصوصی واقعا در شرایط بدی است و توان گذراندن این شرایط از عهده ما خارج است.
آرزو می‌کنم این وضعیت نابسامان هرچه زودتر سامان بگیرد و امیدواریم در این روزها مردم هم همراهی کنند و سفر نروند تا شرایط بحرانی تمام شود؛ با‌این‌حال پیشنهادی هم که برای سینماها مطرح کردم، به این معنا نیست که دنبال درآمدزایی باشیم و فقط می‌خواهیم هزینه‌های جاری پرسنل را پرداخت کنیم. ما انتظار بالایی از دولت نداریم و فقط در حد گذران زندگی همراهی می‌خواهیم تا این بحران تمام شود؛ چراکه به‌هر‌حال می‌دانیم حتی اگر سینماها هم باز شوند تا وقتی خیال مردم راحت نشود، به سینماها نمی‌آیند و اثرات روانی این اتفاق تا مدت‌ها باقی‌ است».
در این روزها پیشنهادهای بسیاری از سوی اهالی سینما درباره رفع ضررهای مالی سینما مطرح می‌شود؛ اما در شرایط فعلی و گستردگی و شیوع بیماری کرونا سلامتی مردم در درجه اول اهمیت قرار دارد و باید دید سیاست سازمان سینمایی برای پاسخ‌گویی به خواسته سینماگران بعد از گذر از این شرایط چه خواهد بود.