سمت‌وسوی کرونا در ایران

آمارها حاکی از رشد ۵۵ درصدی روزانه افراد مبتلا به ویروس کووید- ۱۹ در هفته گذشته در ایران دارد. اگر این روند ادامه یابد، احتمال دارد تعداد مبتلایان در پایان هفته جاری از مرز ۸ هزار نفر نیز بگذرد. کمااینکه وزیر بهداشت نیز هفته جاری را یک هفته خطرناک برای این بیماری توصیف کرد. به‌نظر می‌آید، بهترین راه مهار کرونا، به‌کارگیری تمام موارد احتیاطی برای پیشگیری است. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، دستورالعمل پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا را که از سوی یک استاد دانشگاه چینی تهیه شده، ترجمه کرده است که در این گزارش، مهم‌ترین عناوین آن مرور خواهد شد.

روند آماری مبتلایان

آخرین داده‌های رسمی نشان می‌دهد که تعداد مبتلایان به ویروس کووید- ۱۹، به ۳۸۸ نفر و تعداد فوت‌شدگان به ۳۴ نفر رسیده است. بررسی داده‌های رسمی نشان از این دارد که رشد مبتلایان، شتاب بیشتری نسبت به رشد تعداد فوت‌شدگان داشته است. به‌طور میانگین از ۲ اسفند تا ۹ اسفند، در هر روز ۵۵/۱ درصد به تعداد مبتلایان به ویروس کرونا افزوده شده است. از آن سو، رشد تعداد فوت‌شدگان در هر روز ۳۵/۸ درصد بوده است. این روند باعث شد تا در آمارهای رسمی، نسبت تعداد فوت‌شدگان به مبتلایان به زیر ۱۰ درصد برسد و به اعداد جهانی نزدیک‌تر شود. روند حرکت مبتلایان و فوت‌شده‌ها نشان می‌دهد که در روزهای اول، عقب‌ماندگی شدیدی در تشخیص و شناسایی بیماران وجود داشته است. چراکه برخی بیماران، پیش از آنکه ابتلای آنها به کرونا تشخیص داده شود، فوت‌شده‌اند. همچنین به دلیل کمبود امکانات از تست افرادی که علایم خفیف دارند خودداری می‌شود. علاوه بر این، با توجه به اینکه اولین بیماران تشخیص داده شده در قم، در وضعیت حاد بیماری به سر می‌بردند، با توجه به خاموشی دو هفته‌ای علائم کرونا، می‌توان تخمین زد که دست‌کم از ۱۶ بهمن، ویروس کووید- ۱۹ در ایران وجود داشته است.  درصد فوتی به مبتلا در آمارهای جهانی بین ۲ تا ۳ درصد است، از این‌رو اگر آمار ۳ درصد ملاک قرار گرفته شود، اکنون تعداد مبتلایان در ایران بیش از ۱۱۰۰ نفر خواهد بود. البته، ادعای مسوولان ایرانی این است که اکثر کشورها نسبت مرگ‌ومیر را بر اساس میزان مبتلایان قطعی و مشکوک اعلام می‌کنند و بر این اساس نسبت افراد فوت‌شده پایین می‌آید. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در این‌باره گفت: «در صورتی که بخواهیم آمار افراد فوت‌شده ناشی از ویروس کرونا در کشور را براساس کسری از افراد مبتلا و مشکوک به بیماری سنجش کنیم نسبت فوتی‌ها در ایران حدود یک درصد خواهد بود.» البته این گفته، به معنی آن است که دنیا در برآورد میزان خطر ویروس کرونا دچار خطا شده است، چراکه اگر گفته‌های حریرچی ملاک باشد، قدرت کشندگی کرونا نیز بسیار بالا خواهد بود، درحالی‌که یافته‌های علمی چنین چیزی را تایید نمی‌کنند. وزیر بهداشت در آخرین اظهارنظر، هفته پیش‌رو را پیک شیوع بیماری کرونا اعلام کرده است. اگر روند رشد در هفته جاری، مانند هفته گذشته باشد، تعداد مبتلایان در ۱۶ اسفند به بیش از ۸ هزار نفر خواهد رسید. کمترین میزان تعداد افراد مبتلا در هر روز، پنجم اسفندماه گزارش شده است که معادل ۴۲ درصد بوده است. اگر در هفته فعلی نیز هر روز ۴۲ درصد تعداد مبتلایان افزایش یابد، در ۱۶ اسفند تعداد مبتلایان از مرز ۵۵۰۰ نفر خواهد گذشت. با توجه به آمارهای فزاینده، به‌نظر، بهترین راه‌حل برای مقابله با این ویروس، نه درمان، بلکه پیشگیری از ابتلا به آن است. به‌تازگی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری دستورالعمل عمومی پیشگیری از ابتلا به ویروس کووید- ۱۹ که توسط یک استاد دانشگاه در فون‌دن شانگهای تهیه شده بود را ترجمه کرد که می‌توان با پیروی از این دستورالعمل، جلوتر از ویروس کووید- ۱۹ حرکت کرد.

دستورالعمل پیشگیری

این دستورالعمل، احتیاط‌های لازم در موقعیت‌های مختلف و نحوه به‌کارگیری ابزارها را گرد آورده است.

مرتبطین نزدیک بیماری: مرتبطین نزدیک، به افرادی اشاره دارد که سابقه تماس در یکی از اشکالی که در ادامه می‌آید را با افراد مشکوک به بیماری یا بیماران، داشته‌اند: 1- اقامت، تحصیل، کار یا دیگر انواع تماس نزدیک در واحد یا یک ساختمان، 2- پرسنل درمانی، پرستاری، ملاقات‌کنندگان، اعضای خانواده و دیگر افرادی که تماس نزدیک با بیمار داشته‌اند،  3- افرادی که در یک وسیله نقلیه عمومی سوار شده باشند و 4- دیگر افرادی که پس از بررسی توسط بازرسان میدانی به‌عنوان مرتبطین نزدیک ارزیابی شوند. این افراد باید در قرنطینه خانگی به سر برند.

قرنطینه در خانه: مهم‌ترین راهکار برای پیشگیری فردی، در مورد افرادی که کار ضروری بیرون از منزل ندارند، قرنطینه خانگی است. افرادی که طی 14 روز گذشته، با افراد مشکوک به این بیماری ارتباط نزدیک داشته‌اند و افراد مذکور علائم مشکوک در مورد ابتلا به کووید- 19 را نشان دادند، باید خود را در خانه قرنطینه کرده و در صورت بروز علائم مشکوک به پزشک مراجعه کنند. فرد قرنطینه شده باید در اتاق جداگانه و با تهویه مناسب زندگی کند. اعضای دیگر خانواده باید در اتاق مجزایی زندگی و باید فاصله بیش از یک متر را با فرد قرنطینه شده حفظ کنند و از صرف غذا یا دیگر فعالیت‌ها، کنار فرد خودداری شود. نباید سرویس بهداشتی، ملافه، حوله، کارد و چنگال و... با فرد قرنطینه شده به اشتراک گذاشته شود. پرستاری از فرد قرنطینه شده نیز باید توسط یک فرد سالم و فاقد بیماری مزمن انجام شود و پرستار هنگام حضور در اتاق، ماسک بزند. اگر بعد از 14 روز، علائمی از بیماری در فرد قرنطینه شده مشاهده نشد، فرد می‌تواند منطقه قرنطینه را ترک کند.

ماسک: توصیه این است که هنگام ملاقات با مردم، رفتن به یک مکان عمومی، ورود به مکان‌های شلوغ یا سرپوشیده، استفاده از حمل‌ونقل عمومی و ...، ماسک بپوشید. در مکان‌های شخصی یا فردی می‌توان از ماسک استفاده نکرد. برای عموم مردم، توصیه می‌شود ماسک پزشکی یک‌بار مصرف استفاده کنند. برای کارمندان در مکان‌های پرجمعیت مانند بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار، متروها، اتوبوس‌های عمومی، هواپیماها، سوپرمارکت‌ها، رستوران‌ها و ...، و همین‌طور که افرادی که در خانه بیمار قرنطینه شده نگهداری می‌کنند، توصیه بر این است که از ماسک‌های جراحی پزشکی یا ماسک‌های محافظ ذرات مطابق با استانداردهای N95 و بالاتر استفاده کنند.

محیط اداری: در محیط اداری در و پنجره‌ها باید باز شوند تا جریان هوای اتاق حفظ شود. نباید از سیستم تهویه هوای مرکزی استفاده کرد، یا حداقل باید استفاده از آن را کاهش دهید. هنگام رفت و آمد در فضاهای مشاع اداره، اگر از امن بودن فضا برای انتقال ویروس اطمینان ندارید، از ماسک استفاده کنید. مرتب با مایع ضدعفونی‌کننده دستگیره در، لوازم و تجهیزات اداره را باید ضدعفونی کرد. اگر علائمی مانند تب، ضعف، سرفه خشک، درد سینه و ... در شخصی تشخیص داده شد، آن شخص باید به‌صورت موقت از حضور در محل کار خودداری و برای دریافت درمان اقدام کند. هنگام رد و بدل کردن مدارک باید ماسک زد و لوازم و تجهیزات اداری به‌صورت دوره‌ای ضدعفونی شوند.

می‌توان با کشیدن یک پنبه آغشته به الکل روی گوشی موبایل، تلفن ثابت، کیبورد کامپیوتر و غیره آن را ضدعفونی کرد. در مناطقی که بیماری شیوع ندارد، در صورت عدم تماس با فرد بیمار و نداشتن علائم مربوط به بیماری، کارکنان می‌توانند طبق مقررات ملی و سازمانی به کار خود بپردازند. در هنگام شرکت در جلسات باید از ماسک استفاده کرد و هنگام گفت‌وگو فاصله را از مخاطب حفظ کرد. تا حد امکان باید تعداد جلسات گروهی را کاهش داد و زمان جلسات را کنترل کرد.

آسانسور و مجتمع: جریان هوا در آسانسورهای کابین‌دار بسیار کم است. پیشنهاد می‌شود هنگام سوار شدن به آسانسور ماسک زده شود. ممکن است دکمه‌های آسانسور به ویروس آلوده باشد؛ در نتیجه با لمس آن احتمال ابتلا به ویروس بالا می‌رود و بهتر است مستقیما از انگشت دست استفاده نشود. اگر با انگشت لمس کردید، پیش از شستن دست‌ها از لمس دیگر اعضای بدن خودداری کنید. تا حد امکان، استفاده از آسانسور را کاهش دهید. مسوولان مجتمع باید تمیز و ضدعفونی کردن اماکن عمومی را در راس کار خود قرار دهند. ویروس ممکن است بر سطوح وسایل عمومی مانند نرده راه‌پله و سایر تجهیزات مجتمع وجود داشته باشد. از این‌رو از تماس با این وسایل خودداری کنید و از تماس دست آلوده با بینی و دهان خود جلوگیری کنید و از مالش چشمان بپرهیزید.

وسیله نقل عمومی: هنگام بیرون رفتن، در مکان‌های عمومی مخصوصا جاهایی که تراکم جمعیت وجود دارد، باید از ماسک استفاده شود. در صورت امکان پیاده یا با دوچرخه یا وسیله نقلیه شخصی بیرون روید. از تماس با افرادی که با علائم تب یا سرفه دارند، باید پرهیز کرد و در صورت برخورد، فاصله یک متری رعایت شود. تماس با وسایل را در مکان‌های عمومی کاهش داد و از تماس دست‌آلوده با بینی و دهان و همچنین مالش چشم پرهیز کرد. برای بیرون رفتن به پوشیدن ماسک باید توجه ویژه‌ای داشت، بعد از لمس مکان‌های عمومی و وسایل دیگر، دست‌های خود را بشویید. اگر شرایط غیرعادی پیش آمد، در صورت امکان صندلی خود را تغییر دهید و موضوع را به کارکنان گزارش دهید. تا حد امکان از راهروهای شلوغ دوری کنید، رفت‌وآمد در کوپه‌ها و واگن‌ها را تا حد امکان کاهش دهید، از استفاده از آبخورهای عمومی خودداری کنید. در اتومبیل، اینکه اگر شخصی مشکوک به بیماری باشد، فضای داخلی خودرو باید پس از پیاده شدن آن شخص کاملا ضدعفونی شود. افراد حاضر در ماشین باید ماسک بگذارند و مکالمات خود را کاهش دهند، به آداب سرفه کردن توجه کنند و پنجره‌ها، تا حد امکان برای تهویه هوا باز گذاشته شوند.

احتیاط در تغذیه: گوشت پرندگان تازه را از منابع رسمی خریداری کنید و تخم‌مرغ، شیر و مرغ را کاملا بپزید. گوشت را حتی در مناطق شیوع بیماری پس از پخت کامل می‌توان میل کرد. استفاده از تخته‌های برش و ابزار برش جداگانه برای موادغذایی خام و پخته شده و شست‌وشوی دست هنگام کار کردن با هر کدام از این وسایل، ضروری است.

در خانه: در منزل از حوله مشترک توسط اعضای خانواده استفاده نشود و به تهویه و جریان هوا توجه شود. تا حد ممکن از هرگونه تجمع پرهیز شود و به علائمی مانند تب، سرفه و... به‌صورت ویژه توجه کنید. از تماس با حیوانات وحشی و دام و حیوانات اهلی نیز بپرهیزید. ویروس کووید 19 در دمای 56 درجه سانتی‌گراد پس از 30 دقیقه از بین خواهد رفت. هنگام استحمام و تعریق، امکان رسیدن به این درجه حرارت و چنین مدت زمانی وجود ندارد. همچنین این دمای آب برای استحمام بیش از حد زیاد است. با وجود این، استحمام عادی و منظم می‌تواند خطر بیماری کاهش دهد.