[شهروند] دو قدرت رقیب که به صورت موازی بخشی از حاکمیت لیبی را در دست دارند، روز جمعه با انتشار بیانیه‌های جداگانه از توافق بر سر توقف درگیری‌ها در سراسر خاک این کشور خبر دادند. این اقدام که به سرعت واکنش مثبت بسیاری از کشورها و نهاد‌های بین‌المللی را به همراه داشت، در بحبوحه تشدید فزاینده تنش‌ها و بازشدن پای برخی بازیگران خارجی به این مناقشه صورت‌می‌گیرد.
قدرت‌های رقیب در دستگاه حاکمه لیبی که پس از سال ۲۰۱۴ درپی اختلاف بر سر کنترل این کشور از هم جدا شده‌اند، روز جمعه بیست‌ویکم آگوست هر یک در بیانیه خود از آتش‌بس ملی و فراگیر در سراسر کشور خبر دادند. یکی از این بیانیه‌ها را دولت وفاق ملی به ریاست فائز السراج در طرابلس منتشر کرده است که دستگاه اجرایی تحت رهبری او مشروعیت سازمان ملل و جامعه جهانی را با خود به همراه دارد.عقیله صالح، رئیس مجلس نمایندگان در طبرق واقع در شرق لیبی که همسو با ژنرال خلیفه حفتر، فرمانده ارتش خودخوانده ملی این کشور رقیب جدی دولت حاکم بر طرابلس محسوب‌می‌شود، بنا به گزارش فرانس‌پرس در بیانیه‌ای خواستار توقف نبردها در سراسر کشور شده است.
در بیانیه رئیس مجلس نمایندگان لیبی همچنین ضمن درخواست از تمامی طرف‌ها برای برقراری آتش‌بسی فوری و توقف درگیری‌ها بدون اشاره به تاریخی مشخص از برپایی انتخابات خبر داده است.
ژنرال حفتر که فرماندهی نیروهای نظامی درگیر با طرابلس را در بنغازی برعهده دارد و از او به‌عنوان مرد قدرتمند شرق لیبی نام‌می‌برند، هنوز به فراخوان آتش‌بس دولت وفاق ملی و پارلمان مستقر در شرق این کشور واکنشی نشان نداده است.
استقبال مصر و سازمان ملل از اعلام آتش‌بس در لیبی
در مقابل مصر، کشوری که به همراه امارات و روسیه از حامیان خارجی ژنرال حفتر به شمار می‌رود، از آتش‌بس ملی اعلام‌شده استقبال کرده است.
عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر با انتشار توییتی این‌گونه واکنش نشان داد: «از فراخوان و بیانیه‌های شورای ریاستی لیبی و مجلس نمایندگان برای آتش‌بس و توقف علمیات نظامی در سراسر خاک لیبی استقبال می‌کنیم و از آن خرسندیم.»سازمان ملل متحد نیز که طی دو سال گذشته با برپایی نشست‌هایی میان طرفین مخاصمه تلاش زیادی برای برقراری صلح و آتش‌بس در این کشور جنگ‌زده به خرج داد، نسبت به حصول این توافق و متوقف‌شدن نبردها در لیبی ابراز خرسندی کرده است.هیأت نمایندگی سازمان ملل متحد در لیبی با انتشار بیانیه‌ای از به نتیجه رسیدن تلاش‌ها و توافق دو طرف مناقشه لیبی بر سر آتش‌بس استقبال کرده است.دولت فائز سراج که به تازگی از پشتیبانی ویژه ترکیه برخوردار شده و به دلیل حمایت‌های نظامی آنکارا موفق به بازپس‌گیری بسیاری از مناطق اشغال‌شده در غرب و حومه پایتخت شده بود، در بیانیه خود تأکید کرده که با احساس مسئولیت سیاسی و ملی و با توجه به اوضاع کنونی کشور و منطقه و نیز همه‌گیری ویروس کرونا از تمامی نیروهای خود در سراسر خاک لیبی می‌خواهد دست از نبرد بکشند.شورای ریاستی حاکم بر طرابلس به رهبری فائز همچنین خواستار خروج تسلیحات و ادوات نظامی از دو شهر سرت و الجفره شده و هدف از اعلام آتش‌بس را بازگرداندن حاکمیت کامل بر خاک لیبی و خروج نیروهای بیگانه از این کشور اعلام کرده است.از جمله دیگر خواست‌‌های این شورا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و قانون‌گذاری در مارس آینده برای تشکیل یک دستگاه اجرایی و پارلمانی واحد و یکپارچه عنوان شده است. لیبی، کشوری که بیشترین ذخایر نفتی در قاره آفریقا را در اختیار دارد، پس از سرنگونی معمر قذافی دستخوش جنگی داخلی شد که این کشور را به دو پاره تقسیم کرده است.
دولت وفاق ملی که حمایت جامعه بین‌المللی را به همراه دارد، در غرب این کشور قدرت را به دست گرفته و خلیفه حفتر، ژنرال سابق ارتش لیبی در زمان حکومت معمر قذافی به همراه نظامیان ارتش ملی خودخوانده این کشور کنترل شرق و بخشی از مناطق جنوبی را در دست دارند.
استقبال سایر کشورها
اتحادیه عرب نیز با استقبال از این آتش‌بس دو طرفه، طرفین درگیر را به برگزاری انتخابات جدید و حرکت در مسیر راه حل سیاسی مسالمت‌آمیز دعوت کرده است.
یک منبع در اتحادیه عرب ابراز امیدواری کرد که توافق مذکور منجر به تسریع در مذاکرات جاری میان دولت وفاق و ارتش لیبی در چارچوب کمیته نظامی مشترک ۵+۵ شود و زمینه‌ساز یک راه‌حل دائمی شود.
ابراهیم کالین، سخنگوی نهاد ریاست‌جمهوری ترکیه روز جمعه ضمن استقبال از این توافق صلح گفت که آنکارا مطمئن است که امکان تحقق راه‌حل سیاسی در لیبی وجود دارد و در هیچ نقطه از لیبی راه‌حل نظامی را ترجیح نمی‌دهیم.
کالین همچنین گفت که کشورش در خاک لیبی به دنبال رویارویی با هیچ کشوری نیست و باور دولت آنکارا بر این است که مصر می‌تواند نقش سازنده‌ای در لیبی ایفا کند.سفارت آمریکا در لیبی در صفحه توییتری خود نوشت: «واشنگتن از توافق صورت‌گرفته در لیبی استقبال می‌کند و آن را گام مهمی برای تمام طرف‌های لیبیایی می‌داند.»
وزارت امور خارجه فرانسه نیز در بیانیه‌ای با استقبال از این برقراری آتش‌بس اعلام کرد که اظهارات فایز السراج، رئیس دولت وفاق ملی و عقلیه صالح، رئیس مجلس نمایندگان دولت شرق بیانگر یک مرحله مثبتی است که باید این موضوع در مرحله عمل اجرایی شود. فرانسه همچنین از طرف‌های لیبیایی خواسته است که اقدامات خصمانه را متوقف کنند و با حسن نیت وارد مذاکره و گفت‌وگو شوند.
وزارت امور خارجه آلمان نیز بر اهمیت این توافق تأکید و اعلام کرد که کمیته نظامی برآمده از مذاکرات سازمان ملل و کنفرانس برلین باید توافق آتش‌بس را در تمام سرزمین‌های لیبی اجرایی‌کنند.سفیر انگلیس در لیبی با استقبال از توافق آتش‌بس در لیبی از طرف‌های لیبیایی خواست که به این توافق متعهد باشند.وزارت امور خارجه ایتالیا در اطلاعیه‌ای از این تحول استقبال و تأکید کرد که طرف‌های لیبی باید مسیر آتش‌بس را دنبال کنند.وزارت امور خارجه عربستان نیز در این ارتباط بر ضرورت آغاز گفت‌وگوی سیاسی میان گروه‌های لیبیایی تأکید و اعلام کرد که آنها باید منافع ملی کشورشان را بر تمام مسائل مقدم بدارند.در ادامه اطلاعیه وزارت امور خارجه عربستان آمده است: «گفت‌وگوهای سیاسی مانع از دخالت کشورهای خارجی در لیبی می‌شود که امنیت ملی کشورهای عربی را به مخاطره می‌اندازد.»وزارت امور خارجه الجزایر نیز در بیانیه‌ای ضمن استقبال از اعلام توافق آتش‌بس، این اقدام را بیانگر اراده آنها برای حل سیاسی بحران کشورشان دانسته است.براساس بیانیه وزارت امور خارجه الجزایر، این کشور اعلام کرد: «ما در کنفرانس برلین که سال‌جاری میلادی در آلمان برگزارشد، آمادگی خود را برای میزبانی از گفت‌وگوهای جامع برادران لیبیایی خود و با هدف حل مسالمت‌آمیز و در راستای منافع لیبی و مردم آن اعلام کردیم.»وزارت امور خارجه تونس نیز در بیانیه‌ای از توافق لیبی به‌عنوان یک اقدام مثبت یاد کرد که موجب جلوگیری از ریختن خون مردم لیبی خواهد شد، اعتمادسازی را بار دیگر میان ملت لیبی باز خواهد گرداند و زمینه‌ساز یک راه‌حل سیاسی جامع، دائمی برای بحران این کشور و برقرای ثبات و آرامش در تمام خاک لیبی خواهد شد. تونس بار دیگر بر موضوع همیشگی خود مبنی بر حمایت از ملت لیبی در راستای برقراری امنیت و شکوفایی این کشور و نیز حفظ حاکمیت و یکپارچگی لیبی تأکید کرد.
نقش نفت در صلح لیبی
لیبی چند سال است که درگیر جنگ داخلی و متعاقب آن نبرد نیابتی گسترده میان نیروهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که در این میدان کشورهایی نظیر روسیه، مصر، فرانسه، عربستان، امارات و یونان در برابر ترکیه، ایتالیا و قطر قرار گرفته‌اند.نیروهای طرفدار ژنرال حفتر اوایل سال میلادی جاری تمامی تأسیسات نفتی در مناطق شرقی لیبی را از کار انداختند تا به این طریق «دولت وفاق ملی» مورد حمایت سازمان ملل را به لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار دهند. با این اقدام نیروهای حفتر تقریبا تمامی صادرات نفت لیبی متوقف شد.رویدادهای یک دهه گذشته در لیبی آشکارا نشان داده که نفت نقشی اساسی در حضور نیروها و عوامل کشورهای بیگانه در لیبی داشته است و به نظر می‌رسد رقابت شرق و غرب برای دستیابی به منابع طبیعی لیبی از عوامل مهم در پشتیبانی کشورهای غربی از بروز ناآرامی‌ها در لیبی در سال‌های پایانی زمامداری «معمر القذافی» بود و این انگیزه همچنان به قوت خود باقی است.
دیدگاه تان را بنویسید