از جیب سهامداران به جیب سرخابی‌ها!

شرکت های باشگاه‌ فرهنگی- ورزشی استقلال و باشگاه‌ فرهنگی- ورزشی پرسپولیس از بنگاه‌های زیرمجموعه وزارت ورزش و جوانان هستند که بر اساس تصویب‌نامه  سال ۱۳۸۸ هیأت وزیران عنوان شرکتهای مذکور در  فهرست گروه (۱) فعالیتهای اقتصادی قرار گرفت، بنابراین صد در صد سهام این دو شرکت مشمول واگذاری شد. پس از آن هیأت وزیران انتقال باشگاه‌های مذکور را از گروه یک به گروه دو فعالیتهای اقتصادی و در نتیجه امکان کاهش میزان سهام قابل واگذاری از هر شرکت تا ۸۰ درصد را تصویب کرد اما طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ اقدامی در راستای آماده سازی و عرضه این دو باشگاه صورت نپذیرفت.

همه اقداماتی که به وگذاری ختم نشد!

با توجه به  قانون بودجه سال ۱۳۹۳ مبنی بر اینکه «در سال ۱۳۹۳ سهام باشگاه‌های فرهنگی- ورزشی دولتی از طریق مزایده  با رعایت قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی واگذار می‌شود»، هیأت واگذاری، واگذاری ۱۰۰ درصد سهام هر شرکت به صورت یکجا و بلوکی از طریق مزایده، مشروط به تعهد خریداران به واگذاری حداکثر ۲۰ درصد از سهام هر شرکت به کانون پیشکسوتان آن شرکت، ظرف مدت یکسال از تاریخ واگذاری را تصویب کرد اما عرضه ای در این راستا انجام نشد.

دوباره به موجب تصمیم جلسه سال ۱۳۹۳ هیات واگذاری، واگذاری برند هر دو شرکت (به دلیل عدم دسترسی به صورت های مالی بدون خدشه و مورد تأیید هیأت مدیره) به همراه مجموعه‌ای از دارایی های هر شرکت به ارزش ۲۹۰ میلیارد تومان (این ارزش برای هر شرکت به صورت مجزاء تعیین شد)؛ مشروط به تشکیل دو شرکت جدید توسط خریداران و انتقال برندهای واگذار شده به شرکت های جدید، حداکثر ظرف مدت سه سال، و سپس انتقال حداکثر ۲۰ درصد از سهام هر شرکت جدید تأسیس شده به پیشکسوتان و هواداران، پس از سه ماه از تأسیس هر شرکت را مصوب کرد. ضمناً مقرر شد بلافاصله پس از انعقاد قرارداد قطعی واگذاری برند هر دو شرکت، تشریفات انحلال شرکت های اولیه به عمل آید. با توجه به این امر، عرضه مربوط در قالب برگزاری مزایده، در تاریخ ۲۷ دی ماه سال ۱۳۹۳ انجام شد، اما این عرضه موفق نبود.

هیأت واگذاری مجددا در جلساتی طی سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ عرضه این بنگاه‌ها را با همان قیمت پایه قبلی (۲۹۰ میلیارد تومان برای هر شرکت) به تصویب رساند. در این راستا، مزایده مربوط به عرضه باشگاه‌های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس در سه تاریخ مختلف برگزار شد، اما هیچ یک منجر به فروش نشد.

 در سال ۱۳۹۴ باشگاه‌های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس از فهرست گروه دو فعالیت های اقتصادی خارج شدند که این امر منجر به توقف فرآیند واگذاری این بنگاه‌ها تا سال ۱۳۹۷ شد. در سال ۱۳۹۷ با ابلاغ تصویب‌نامه هیأت وزیران و بازگشت مجدد این دو باشگاه به فهرست فعالیت‌های گروه دو، امکان واگذاری آنان فراهم شد. در این راستا، در جلسه اول دی ماه سال ۱۳۹۷ هیأت واگذاری اضافه شدن مجدد هر دو شرکت به فهرست موارد مشمول واگذاری به تصویب رسید اما قیمت گذاری و عرضه این دو شرکت در سال ۱۳۹۷، انجام نپذیرفت.

پس از آن  مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور مقرر کرد که  «وزارت ورزش و جوانان مکلف است با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصی سازی حداکثر تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۸، شرایط پذیرش دو شرکت فرهنگی - ورزشی پرسپولیس و استقلال را در بازار پایه فرابورس فراهم کند. پس از پذیرش در بازار پایه فرابورس و عرضه ۵ درصد از سهام هر یک از دو شرکت جهت کشف قیمت، پنجاه و یک درصد (۵۱ درصد) سهام آنها به صورت بلوکی و باقی سهام به صورت خرد عرضه می‌شود.»

در اجرای قانون مذکور، در نیمه اول سال ۱۳۹۸ جلسات متعددی توسط وزارت ورزش و جوانان با حضور نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی، نمایندگان سازمان بورس و اوراق بهادار، مجلس شورای اسلامی و سازمان خصوصی‌سازی برگزار شد که در نهایت منجر به امضای صورتجلسه‌ای در شهریور ماه ۱۳۹۸ با امضای رئیس وقت کمیسیون اصل (۴۴) قانون اساسی، رئیس فراکسیون ورزش مجلس شورای اسلامی، سازمان بورس و اوراق بهادار، وزارت ورزش و جوانان و نماینده سازمان خصوصی‌سازی شد.

 مطابق صورت جلسه یاد شده به علت ساختار مالی نامناسب و سرمایه اندک و زیان انباشته قابل توجه و عدم وجود سند مالکیت دو شرکت فرهنگی ورزشی استقلال و پرسپولیس و نیز به دلیل مشکلات حقوقی و ثبتی متعدد و مشکلات عدیده مالی و همچنین عدم شفافیت صورتهای مالی، دو باشگاه قابلیت عرضه در بازار پایه فرابورس را ندارند و انجام این واگذاری منوط به انجام اصلاحات اساسی در صورتهای مالی دو باشگاه و اصلاح ساختار مالی آنها است. بنا براین در راستای صورتجلسه یاد شده، گزارش اقدامات صورت‌گرفته توسط «سازمان خصوصی‌سازی» در جهت آماده‌سازی برای پذیرش شرکت‌های «فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس» در بازار سرمایه ۱۸ فروردین سال ۱۳۹۹ هیات واگذاری ارائه شد و پس از بحث و بررسی، برنامه زمانبندی جهت پذیرش و عرضه اولیه سهام شرکت‌های «فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس» در بازار سرمایه مورد تصویب قرار گرفت.

در طول برنامه زمانی مصوب هیأت واگذاری پیرامون اصلاح ساختار مالی این دو شرکت،  مصوبه هیأت وزیران، مبنی بر انتقال مالکیت مجموعه ورزشی زنده یاد ناصر حجازی از وزارت ورزش و جوانان به شرکت فرهنگی- ورزشی استقلال و افزایش سرمایه این شرکت معادل قیمت مجموعه ورزشی یاد شده و مصوبه دیگر  هیات وزیران مبنی بر انتقال مالکیت مجموعه ورزشی شهدای گمنام از وزارت ورزش و جوانان به شرکت فرهنگی- ورزشی پرسپولیس و افزایش سرمایه این شرکت معادل قیمت مجموعه ورزشی یاد شده ابلاغ شد.

با توجه به انجام اقدامات لازم برای انتقال دو مجموعه ورزشی یاد شده به شرکت‌های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس و افزایش سرمایه این دو شرکت (تغییر از ۱۰ میلیون تومان به ۷۱۹ میلیارد تومان مربوط به شرکت فرهنگی- ورزشی استقلال و تغییر از ۱ میلیون تومان به ۷۰۱  میلیارد تومان مربوط به شرکت فرهنگی- ورزشی پرسپولیس) و با توجه به انجام سایر اقدامات در راستای فراهم کردن بستر پذیرش شرکت‌های مذکور در بازار سرمایه، در جلسه هیأت واگذاری به سازمان خصوصی‌سازی اجازه داده شد، جهت عرضه حداکثر ۱۵ درصد از سهام شرکت‌های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس در بازار پایه فرابورس و یا حداکثر ۲۵درصد سهام این شرکت ها در بازار دوم فرابورس، مشروط به اخذ مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر بلامانع بودن ثبت این شرکت ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، اقدامات لازم را به عمل آورد. اما در سال ۱۳۹۹ نیز امکان پذیرش شرکتهای موصف در بازار سرمایه و عرضه آنها، فراهم نشد.

شرکت ها سرانجام صورت های مالی خود را ارائه کردند

مجددا در جلسه خردادماه سال ۱۴۰۰ هیأت واگذاری، با اصلاح اساسنامه شرکت‌های «فرهنگی-ورزشی استقلال» و «فرهنگی-ورزشی پیروزی (پرسپولیس)» مطابق فرمت نمونه «سازمان بورس و اوراق بهادار» و همچنین با اصلاح نام شرکت «فرهنگی ورزشی پیروزی (پرسپولیس)» به «فرهنگی- ورزشی پرسپولیس» موافقت شد.

در راستای اقدامات انجام شده پیرامون مصوبات مذکور و با توجه به برگزاری جلسه‌ی آبان ماه سال ۱۴۰۰، با حضور  نائب رئیس هیأت مدیره و معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار و معاونت شرکت‌ها و قیمت‌گذاری بنگاه‌های سازمان خصوصی‌سازی و نمایندگان وزارت ورزش و جوانان، مقرر شد آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده برای سال مالی منتهی به ۳۱ خرداد سال ۱۴۰۰برای شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس و سال مالی ۳۱ تیرماه سال ۱۴۰۰ برای شرکت فرهنگی ورزشی استقلال، مدارک و مستندات در آخرین وضعیت بندهای گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت های مذکور نسبت به صورتهای مالی حسابرسی سالهای یاد شده و اقدامات صورت گرفته جهت رفع آنها به همراه توضیحات لازم در صورت تغییر اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل دو شرکت و آگهی ثبتی انتخاب اعضای یاد شده به سازمان بورس و اوراق بهادار برای انجام اقدامات بعدی مربوط به واگذاری این دو شرکت ارائه شود.

در نهایت ارزش‌گذاری کارشناسی سرخابی ها در ۲۳ بهمن ماه در هیات واگذاری مصوب شد. در این راستا پرسپولیس ۳۲۰۰ میلیارد تومان و ‌استقلال ۲۸۰۰ میلیارد تومان ارزشگذاری شدند که البته نحوه ارزشگذاری و اینکه چرا پرسپولیس ۱۴ درصد از استقلال گران تر بود، انتقادات زیادی را در پی داشت. سرخابی ها ۳۰ بهمن ماه نزد سازمان بورس ثبت شدند و اعلام شد که ۲۰ درصد سهام این دو باشگاه به مردم، هواداران، بازیکنان و پیشکوستان واگذار شود. در واقع سهم مردم ۱۰ درصد، سهم هواداران پنج درصد و سهم بازیکنان و پیشکسوتان نیز پنج درصد در نظر گرفته شده بود. همچنین این واگذاری در بازار پایه فرابورس صورت گرفت.

نکته بسیار مهم برای مشارکت در این پذیره نویسی این بود که شیوه واگذاری این دو باشگاه از طریق «افزایش سرمایه از محل صرف سهام» بود. بنابراین عنوان "خصوصی سازی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال" اشتباه است و صرفا به اندازه ۱۰ تا ۲۰ درصد ارزش این دو باشگاه از طریق افزایش سرمایه از محل صرف سهام واگذار شد و در نهایت پس از انجام این فرآیند هم مدیریت و هم مالکیت سرخآبی‌ها در اختیار دولت خواهد ماند.

پای سرخابی ها به بورس باز شد

بر این اساس پذیره‌نویسی تعداد یک میلیارد و ۲۳۶ میلیون و ۹۹ هزار و ۶۵۶  سهم از سهام جدید شرکت فرهنگی ورزشی استقلال ایران (سهامی عام) در نماد معاملاتی (استقلالح ۱) و تعداد یک میلیارد و ۳۴ میلیون و ۸۴۰ هزار و ۵۶۷ سهم از سهام جدید شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس (سهامی عام) در نماد معاملاتی (پرسپولیسح ۱) ناشی از سلب حق‌تقدم به روش ثبت سفارش در تابلو نارنجی بازار پایه فرابورس ایران، از ۱۵ اسفندماه آغاز شده بود سرانجام در ۲۸ به پایان رسید.

طبق آمار در پذیره نویسی پرسپولیس ۳۲۰ هزار نفر مشارکت کردند. ۲۶۱ میلیارد تومان از سهام این باشگاه توسط حقوقی ها و بیش از ۸۸ میلیارد تومان نیز توسط حقیقی ها خریداری شد. همچنین ۲۸۶ هزار نفر در پذریه نویسی استقلال شرکت کردند که ۲۸۰ میلیارد تومان از سهام این باشگاه توسط حقوقی ها و ۷۹ میلیارد تومان توسط حقیقی ها خریداری شد. عرضه سهام استقلالح و پرسپولیسح نیز آغاز شده و با تکمیل معاملات به پرتفوی خریداران اضافه خواهد شد.

آغاز فراخوان

بر این اساس و حدود یک هفته پس از اتمام پذیره نویسی، سازمان خصوصی سازی در فراخوانی از متقاضیان بالقوه برای خرید بلوک های مدیریتی استقلال و پرسپولیس دعوت و اعلام کرد در جهت تحقق گام بعدی فرآیند خصوصی سازی این دو باشگاه و واگذاری سهام مدیریتی آنها؛ سازمان خصوصی سازی در نظر دارد نسبت به عرضه رقابتی بلوکهای مدیریتی سهام شرکت­های مذکور از طریق فرابورس اقدام کند. به منظور دستیابی به الگوی مطلوب برای تعیین شرایط و نحوه واگذاری بلوکهای مدیریتی، از کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکتهای صاحب­ صلاحیت و با سابقه دعوت به عمل می آید جهت انجام مذاکره و ارائه پیشنهادهای خود به سازمان خصوصی سازی(دفتر بازاریابی و واگذاری بنگاهها) مراجعه و یا مکاتبه کنند.

بدیهی است مطابق قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، واگذاری سهام مدیریتی این دو شرکت نهایتاً بر اساس قیمت و شرایط تعیین شده توسط هیئت محترم واگذاری و با بررسی صلاحیتهای عمومی و تخصصی متقاضیان در چارچوب «دستورالعمل اجرایی روش انتخاب مشتریان راهبردی (استراتژیک) و احراز و پایش اهلیت مدیریتی در واگذاری ها» صورت خواهد گرفت.

با توجه به اینکه در تاریخ بازار سرمایه یاران این نخستین مرتبه است که دو باشگاه ورزشی عرضه می شوند و با توجه به زیان ده بودن صورت های مالی این دو باشگاه و از طرف دیگر با توجه به نحوه عرضه ان ها، نمیتوان پیش بینی دقیقی از آینده این عرضه ارائه کرد اما همچنین با هواداران توصیه می شود در خرید سهام دو باشگاه دچار هیجان نشوند.