جهش متفاوت کرونا با ترکیب ۲واریانت دلتا و اومیکرون از دی امسال مطرح شد، اما بعضی صاحب‌نظران آن را تأیید نکرده و اعلام کردند که این ویروس ناشی از آلودگی آزمایشگاهی است. حالا اما سازمان بهداشت جهانی (WHO) واریانت هیبریدی دلتاکرون را به‌طور رسمی به‌عنوان سویه جدید کووید-۱۹ طبقه‌بندی کرده است.
سرپرست فنی سازمان جهانی بهداشت مواردی از ابتلا به دلتاکرون در ایالات‌متحده، فرانسه، دانمارک و هلند را گزارش کرده؛ هر چند که اطلاعات از میزان انتقال عفونت‌ها و شدت بیماری هنوز کامل نیست. این در حالی است که در بعضی کشورها روند بیماری پس از یک وقفه کوتاه‌مدت افزایشی شده و متخصصان جهانی معتقدند زیرسویه جدید اومیکرون یعنی BA۲ عامل این افزایش است و شاید سویه جدید تأیید شده از WHO. البته تدروس، دبیر کل سازمان بهداشت جهانی بیشترین نگرانی درباره دلتاکرون را کاهش احتمالی اثربخشی واکسن‌ها عنوان می‌کند. با این حال در ایران براساس اعلام کمیته علمی کرونای وزارت بهداشت، هنوز این سویه جدید شناسایی نشده، اما نتایج یک مطالعه جدید نشان داد ۲۸درصد موارد ابتلا به اومیکرون زیرسویه جدید یعنی BA۲ بوده است. این در حالی است که بارها تأکید شده، ویروس با سویه‌های جدیدش پشت هیچ مرزی نمی‌ماند و درصورت تبدیل شدن به‌سویه غالب در دیگر کشورها، قطعا وارد ایران هم خواهد شد؛ این همان نکته‌ای است که رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا، هم به آن اشاره می‌کند. او می‌گوید: «با اینکه هنوز اطلاعات درباره دلتاکرون کامل نیست، اما مسئولان مدیریت اپیدمی در کشور باید هوشیار باشند و با پیگیری اخبار مرتبط با آن، اقدامات لازم ازجمله افزایش تست‌ها را دوباره برقرار کنند.»
زیرسویه جدید اومیکرون، جدی‌تر از دلتاکرون
اولین‌بار ۱۷دی امسال بود که یک ویروس‌شناس قبرسی از پیدایش سویه جدیدی با واریانت‌های اومیکرون و دلتا خبر داد، اما دانشمندان و صاحب‌نظران آن را رد کردند. حالا دانشمندان مؤسسه پاستور در پاریس، توالی کامل ژنومی این سویه را در پایگاه بین‌المللی کووید GSAID به اشتراک گذاشته و سازمان بهداشت جهانی هم از شیوع این سویه در بعضی کشورهای اروپایی و آمریکا خبر داده است. به‌گفته پروفسور تیم اسپکتور، یکی از بنیانگذاران این مطالعه موارد ابتلا به بیماری افزایش پیدا کرده و درباره افراد مسن این نگرانی بیشتر است. او تأکید می‌کند: «اکنون برای نخستین‌بار شاهد افزایش تعداد بستری شدن در بیمارستان‌ها هستیم و احتمالا در آینده قابل پیش‌بینی، همچنان شاهد نرخ بالای عفونت و شیوع یک نفر از هر ۳۰نفر خواهیم بود.»
به‌گفته استفان گریفین، ویروس‌شناس دانشگاه لیدز هنوز این سویه به‌عنوان یک سویه غالب مطرح نیست، اما همین حالا هم روزانه تقریبا ۱۷۵هزار نفر به کووید مبتلا می‌شوند و افزایش ۲۰درصدی در یک هفته وجود داشته است. متخصصان همچنین درباره شیوع زیرسویه جدید اومیکرون موسوم به BA۲ هم نگران هستند. جنی هریس، مدیر آژانس امنیت بهداشتی بریتانیا در این‌باره می‌گوید: «افزایش روزانه زیرسویه BA۲ و افزایش جزئی عفونت‌ها در افراد بالای ۵۵سال نشان می‌دهد که همه‌گیری تمام نشده و می‌توان انتظار گردش کووید در سطوح بالایی را داشت.»
نگرانی از واکسن‌گریزی دلتاکرون
حمید سوری، رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا هم درباره احتمال شیوع این سویه جدید می‌گوید: «تدروس، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت در پیامی اعلام کرده که این سویه دیده شده، اما هنوز نظر قطعی در این‌باره ارائه نداده و انجام مطالعات بیشتر را ضروری دانسته است. تدروس با تأکید بر تست انبوه و مشاهده شدن این واریانت ترکیبی در فرانسه و بعضی کشورهای اروپایی گفته قبلا تصور می‌شد این واریانت ناشی از آلودگی آزمایشگاهی است، ولی پیدا شدن واریانت هیبرید در چند کشور فرضیه آلودگی آزمایشگاهی را زیر سؤال برده است. البته مستندی در مورد شدت بیشتر بیماری به وسیله این سویه وجود ندارد، اما ممکن است اثربخشی واکسن‌های موجود روی آن کمتر شود که این موضوع هم پس از مطالعات بیشتر مشخص می‌شود.»
او با اعلام اینکه آزمایش کرونا یک ابزار حیاتی راهبردی برای مقابله با پاندمی است، ادامه می‌دهد: «گسترش تست کرونا یکی از الزامات مدیریت بحران این بیماری در کشورهاست، اما به تأیید سازمان بهداشت جهانی تست انبوه در بعضی کشورها انجام نمی‌شود یا متوقف شده؛ درحالی‌که انجام تست‌ها به ما می‌گوید ویروس چگونه در جامعه منتشر شده و الگوی انتشار، بیماری و تکامل ویروس چگونه است.»
او در پاسخ به این سؤال که درصورت افزایش موارد ابتلا به دلتاکرون، آیا باید نگران موج جدیدی از این بیماری در جهان بود، می‌گوید: «براساس اعلام دبیرکل سازمان جهانی بهداشت این سویه فرق چندانی با اومیکرون ندارد، اما درباره وخامت و قابلیت انتقال بیماری آن مطالعات در حال انجام است.»
سوری همچنین درباره اینکه آیا ترکیب این دوسویه می‌تواند منجر به خطرزایی بیشتر باشد هم توضیح می‌دهد: «ماهیت ویروس‌ها به‌گونه‌ای است که اگر از یک خانواده باشند، نمی‌توانند همزمان وارد بدن شوند؛ یعنی افراد همزمان به ۲نوع آنفلوآنزا، ۲نوع اسهال ویروسی یا ۲نوع سرخک و سرخچه مبتلا نمی‌شوند و درباره کرونا هم انتظار همین است، اما این احتمال وجود دارد که ویروس برای حفظ بقای خود تغییراتی داشته باشد. هم‌اکنون به‌نظر نمی‌رسد که خطر خاصی وجود داشته باشد و تنها همان واکسن‌گریزی درباره واریانت‌های جدید مطرح است.»
دلتاکرون هنوز در ایران شناسایی نشده، اما به‌گفته محمد وجگانی، عضو کمیته علمی کرونا در یک مطالعه انجام شده از بررسی موارد اومیکرون، ۲۸درصد BA۲ بوده است. او البته معتقد است که موارد ابتلا به زیرسویه BA۲ کمتر از این عدد است: «براساس گزارش ارائه‌شده از سوی آزمایشگاه مرجع سلامت و در یک مطالعه انجام شده، سویه غالب در کشور همچنان BA۱ است و ۲۸ درصد اعلام شده درباره BA۲ تنها با یک مطالعه انجام شده و اگر در سطح کشوری در نظر گرفته شود، عدد کمتری پیدا می‌کند.»
وجگانی درباره نگرانی از سویه جدید اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، هم می‌گوید: «مسئله دلتاکرون هنوز چندان مطرح نیست و ما هم‌تاکنون گزارشی از شیوع آن در جلسات رسمی کمیته علمی نداشتیم. البته واکسیناسیون در ایران آمار خوبی دارد و تاحدودی منجر به حفاظت درباره افراد شده است. اما در سطح جهانی، کرونا با BA۲ در حال افزایش است و باید در این‌باره نگران بود. بهترین اقدام رعایت پروتکل‌هاست که باید از سوی مردم انجام شود. با توجه به واکسیناسیون هم می‌توان این انتظار را داشت که موج جدید و طغیان بیماری در کشور نداشته باشیم.»
دیدگاه تان را بنویسید