چند سالی است که بحث اموال مازاد بانکها حاشیه‌ساز شده است. اموالی که بانکی‌ها مدعی هستند، به واسطه معوقات نظام بانکی در تملک بانکها قرار گرفته است. بر اساس تازه‌ترین آمار رسمی بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در کشور وجود دارد. بر اساس ادعای فرشید پورحاجت، دبیر کل کانون انبوه‌سازان مسکن کشور حدود ۹۰۰ هزار واحد از آنها متعلق به سیستم بانکی است. در خصوص اموال مازاد بانکها و تاثیر آنها بر قیمت مسکن گفتگویی با رئیس اتحادیه مشاوران املاک داشتیم. در ادامه همراه ما باشید.
بانکها قصد فروش املاک مازاد خود را ندارند
مصطفی قلی‌خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک در گفتگو با گسترش نیوز گفت: یک نفر می‌خواست مادر خود را بفروشد، مردم به او گفتند مادرت را نمی‌توانی بفروشی. آن فرد مدعی شد قیمتی می‌گویم که نخرند. املاک مازاد بانکی هم به همین روال است. املاک مازاد را به اسرائیل که نمی‌فروشیم. قرار بود این املاک را به هم‌وطن خودمان بفروشیم. بانکها عمدا قیمت نجومی تعیین می‌کنند تا در نهایت فروخته نشود. کارشناس دادگستری قیمت بالا برای املاک مشخص می‌کنند. به حدی قیمت املاک مازاد بانکها بالاست که متقاضی ندارد. اگر قصد فروش دارند، باید در قیمت‌ها تجدیدنظر کنند. در غیر این صورت راحت به مردم بگویید قصد فروش نداریم.
قلی‌خسروی اظهار کرد: سرمایه‌گذاری و ساخت و ساز متوقف شده است. بانکها ورود چندانی به این حوزه ندارند. تمامی املاک خالی کشور متعلق به بانکها و نهادها است. مردم خانه خالی از سکنه ندارند. مردم خانه‌های اضافی خود را اجاره می‌دهند تا درآمدی داشته باشند.
تحریم دیوار توسط اتحادیه
وی افزود: اگر املاک مازاد بانکها فروخته شود، شاهد حداقل ۴۰ درصد کاهش قیمت در بازار مسکن خواهیم بود. از سویی قیمت‌های نجومی املاک مازاد بانکها، بازار مسکن را با افزایش قیمت رو به رو خواهد کرد. زمانی که بانکها پایه قیمت مشخص می‌کند، ملک‌های شخصی هم با همین پایه قیمت‌گذاری می‌شود. در سایت دیوار نیز قیمت‌هایی مطرح می‌شود که شرایط بازار را تغییر می‌دهد.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تاکید کرد: قیمت‌گذاری مسکن در سایت‌ها اصلا پایه و اساس ندارد. صبح فردی خانه‌اش را متری ۳۵ میلیون قیمت‌گذاری می‌کند. عصر طبقه بالایی ۴۰ میلیون قیمت‌گذاری می‌گذارد. شب که شد طبقه اولی فکر می‌کند، کم قیمت گذاشته است و قیمت را ۴۵ میلیون درج می‌کند. این سایت‌ها به فکر بازار و زندگی مردم نیستند. به دنبال کسب درآمد برای خودشان هستند. مشاوران املاک دیوار را تحریم کرده‌اند. دیوار بازار مسکن کشور را خراب کرد. اگر من جای حکومت بودم، مانع فعالیت دیوار می‌شدم. باید این گونه سایت‌ها ضابطه‌مند شوند. ضابطه و قانونی ندارند و خودسرانه کار می‌کنند.
دلازم به ذکر است که در مرداد ماه سال جاری حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در نامه‌ای به مدیران عامل ۲۷ بانک دولتی و خصوصی مطرح کرد؛ با موافقت بانک مرکزی، توصیه پژوهشکده پولی و بانکی این امکان ایجاد شده است که سازوکار بورس کالا در فروش املاک و مستغلات مازاد بانکها ایجاد شده است. البته این روند هنوز اجرایی نشده است.
آمار و ارقام اموال و املاک مازاد بانکی
بر اساس آخرین آمار ارائه‌شده از سوی وزارت کشور بیش از ۱۷۹۳ واحد تولیدی در تملک شبکه بانکی و موسسات اعتباری قرار دارد. همچنین ۴ درصد از دارایی ۱۸ بانک بورسی به ارزش ۱۲۱ هزار میلیارد تومان به بخش املاک و مستغلات اختصاص دارد. به معنای دیگر حدود ۱۴ هزار فقره زمین و ساختمان با کاربری‌های متفاوت اداری، تجاری، مسکونی، کشاورزی و ... به ابعاد ۳۷ میلیون مترمربع دارند! ۹۶۲۹ فقره دارایی ثابت و ۴۱۰۷ فقره دارایی‌های تملیکی ثبت شده است.
بیش از ۲۲ هزار شعبه بانکی در کشور وجود دارد. موضوع زمانی جالب می‌شود که بیشتر این شعب همراه با واحد مسکونی هستند. به معنای دیگر بالای هر شعبه حداقل یک واحد مسکونی خالی از سکنه است. این واحدها بیشتر برای رفت و آمد کارکنان بانکی هستند و در سایر شرایط مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. بر اساس آمار جهانی متوسط تعداد شعب بانکی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بزرگ‌سال حدود ۵/ ۱۲ شعبه است. در جدول زیر این آمار را دقیق‌تر مشاهده می‌کنید. با بررسی این جدول، ایران بیشترین تعداد شعب و یا به معنای دیگر بیشترین ملک را در میان سایر کشورها دارد. بسیای از اقتصاددانان بر این اعتقاد هستند که رشد زیاده از حد و قارچ‌گونه بانکها یکی از علائم بیماری اقتصاد کشورهاست.
در کشور ده میلیون خانه هیچ وقت مشتری نخواهد داشت چون بر اساس آمار تعداد خانوارهای ایرانی حدود بیست و چهار میلیون خانوار و تعداد خانه های موجود در کشور حدود سی و سه میلیون واحد است که تعداد خانه نه میلیون واحد بیشتر از خانوارها می باشد و با توجه به اینکه چهل درصد از خانوارها هیچ وقت توانایی خرید خانه را نخواهند داشت لذا حدود ده میلیون خانه بدن مشتری خواهد بود