اولیانوف: شاهد مؤلفه‌های مثبت محتاطانه‌ای در مذاکرات وین هستیم

رسیدن سال جدید میلادی تنفس کوتاهی به مذاکرات لغو تحریم ها در وین داد؛ مذاکراتی که هر چند کُند پیش می رود اما طبق پیش بینی های قبلی فضای مثبتی در پشت میز مذاکرات احساس می شود و طرفین برای رسیدن به نتیجه نهایی عزم زیادی دارند.

ابوالفضل خدائی: بخش ابتدایی دور هشتم مذاکرات وین که از روز دوشنبه آغاز شده بود به پایان رسید و همزمان با نزدیک شدن به سال جدید میلادی این گفتگوها بار دیگر از دوشنبه هفته بعد آغاز خواهد شد. علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد کشورمان در تشریح نتایج این دور از گفتگوها به پیشرفت های خوب حاصل شده در خصوص رفع تحریم ها اشاره کرد و گفت: در چند عرصه گفت‌وگوها و تعاملات بین طرف ایرانی و طرف‌های مقابل ادامه داشت، از جمله چند جلسه در موضوع راستی آزمایی برگزار شد؛ هم هماهنگ کننده کمیسیون مشترک و هم با طرف اروپایی، همینطور در موضوع راستی آزمایی هم جلساتی بین طرف ایرانی با هماهنگ کننده کمیسیون مشترک، جلسه جداگانه‌ای با سه کشور اروپایی برگزار شد. باقری همچنین با اشاره به مکاتبات انجام شده بین طرف ها در عرصه لغو تحریم ها از پیشرفت های به نسبت خوبی در طول برگزاری گفتگوها در وین خبر داد.

پس از پایان دور هفتم گفتگوهای احیای برجام و لغو تحریم ها انتظار بر آن بود که با آغاز دور هشتم توافق هر چه سریعتر شکل گیرد؛ به ویژه آنکه دورنمایی هم تا قبل از آغاز فوریه ۲۰۲۰ نیز توسط نماینده چین در مذاکرات اعلام شده بود. اما روند کُندتر از آنچه که تصور می شد ادامه یافت، مساله ای که بازتاب دهنده پیچ و خم های گفتگو، پررنگ بودن مسائل فنی و جزئیات توجه است. عواملی که انرژی و زمان زیادی را از طرف های مذاکره کننده برای رسیدن به تفاهم و در نهایت توافق می گیرد. به ویژه آنکه طرفین در جلسات با بکارگیری ظرفیت ها و تکنیک های موجود به دنبال لحاظ کردن حداکثری منافع خود در این گفتگوها هستند. با در نظر داشتن سختی های موجود نمی توان انتظار توافق یک شبه را داشت اما به هر روی این مسیری است که از سیزدهم دی ماه بار دیگر آغاز خواهد شد تا قطار مذاکرات برای رسیدن به ایستگاه پایانی ریل گذاری شود.

اگرچه اخبار دقیقی از ریز جزئیات این گفتگوها منتشر نشده اما جو حاکم در آن به طور کلی مثبت بوده و طرفین از گام های رو به جلو و پیشرفت در ارزیابی این مذاکرات استفاده می کنند. در همین راستا یک منبع اروپایی نزدیک به مذاکرات وین اظهار داشت که در صورت حصول توافق در وین، این مساله در چارچوب کمیسیون مشترک مطرح و در صورت موافقت اعضا از ایالات متحده به عنوان طرف نقض کننده برجام برای عضویت مجدد دعوت خواهد شد. وی افزود: تا آن زمان واشنگتن به گفته مذاکره کننده ارشد ایران باید به صورت عینی و قابل راستی آزمایی تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی را رفع کند. 

در همین حال رسانه های مطرح دنیا نیز به ارزیابی و تحلیل دور هشتم گفتگوها پرداختند. با این تفاوت که پایان بخش اول دور هشتم مذاکرات با یک اتفاق مهم همراه بود آن هم پرتاب سه محموله تحقیقاتی توسط ماهواره‌بر سیمرغ. به گفته وزارت دفاع کشورمان در این مأموریت تحقیقاتی فضایی، برای نخستین بار ۳ محموله تحقیقاتی به صورت همزمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه پرتاب و محقق شد. 

فرانس ۲۴ در گزارشی در این باره نوشت که ایران ماهواره تحقیقاتی پرتاب می کند و قدرت های غربی را در بحبوحه مذاکرات درباره توافق هسته ای آزمایش می کند. دولت‌های غربی نگران هستند که این آزمایشات ارتباطی با توسعه برنامه موشکی و بالستیک ایران داشته باشد.

روزنامه وال استریت ژورنال نیز با ارائه جزئیاتی از این خبر نوشت: مقامات اطلاعاتی آمریکا می گویند برنامه فضایی ایران می تواند به پیشبرد موشک های بالستیک این کشور کمک کند.

 شبکه الجزیره گزارش داد که منابع اروپایی نزدیک به مذاکرات وین روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده‌اند. این منابع با این حال تاکید کرده اند که هنوز فاصله زیادی برای حصول و رسیدن به توافق تحت این مذاکرات وجود دارد. این منابع در ادامه خاطر نشان کردند که مسیر تعهدات هسته ای در روند درستی قرار دارد.

فارن پالیسی نیز در تحلیلی با مواضع آمریکایی ها در دور هشتم مذاکرات اشاره کرد که معتقدند زمان محدودی برای احیای توافق وجود دارد و پنجره در حال بسته شدن است.

خبرگزاری رویترز نیز نوشت: آخرین دور از مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده روز دوشنبه در وین از سر گرفته شد و تهران با تمرکز بر لغو مجدد تحریم های ایالات متحده، علیرغم پیشرفت اندک در مهار فعالیت های هسته ای ایران، تمرکز کرد. رویترز همچنین به نقل از یک مقام آمریکایی به گفتگوی پوتین و بایدن اشاره کرد و گفت: اکنون آمریکا در وین گفتگوهایی در حال انجام دارد و ایالات متحده، شرکای اروپایی و روس‌ها از نزدیک در وین با هم هماهنگ شده‌اند و کار می‌کنند.

پایگاه شبکه تلویزیونی سی ان ان نیز در مصاحبه ای نظر رابین رایت ستون نویس نشریه نیویورکر را جویا شد که در تحلیلی گفت: ایران تمایلی به امضای توافق هسته ای جدید با ایالات متحده ندارد زیرا در حال حاضر بزرگترین برنامه موشکی در خاورمیانه را دارد و قادر است سوخت کافی برای بمب هسته ای را در سه هفته تولید کند.

 رابین رایت اخیرا نیز در مقاله ای برای نیویورکر نوشت: ایران اکنون بزرگترین تاسیسات زیرزمینی هسته‌ای و موشکی در خاورمیانه را دارد. بیشتر تونل‌های آن در غرب کشور به سمت اسرائیل و یا در سواحل جنوبی به سمت عربستان و دیگر شیخ نشین‌ها نشانه رفته است. در پاییز امسال، تصاویر ماهواره ای ساخت و سازهای جدید زیرزمینی را در نزدیکی باختران شناسایی کرد که به گفته رابین رایت، «وسیع‌ترین مجموعه» است. تونل‌ها داخل سنگ‌ها ایجاد شده است و حدود  (۴۸۷ متر) زیر زمین است. گزارش شده است که برخی از این تونل‌ها چندین کیلومتر طول دارد. ایران از آنها به عنوان «شهرهای موشکی» یاد می‌کند.

وی همچنین نوشت: ایران همچنین صدها موشک کروز دارد که می‌تواند از زمین و یا کشتی‌ها شلیک شود در سطح پایین پرواز کنند و از جهات مختلف حمله کند. شناسایی این موشک‌ها برای رادارها و یا ماهواره‌ها سخت‌تر است که چرا که برخلاف موشک‌های بالیستیک، در زمان شلیک نور روشنی را با آتش ایجاد نمی‌کنند. موشک‌ها توان قدرت را در سراسر خلیج فارس تغییر داده است.

خبرگزاری سی جی تی ان چین نیز به نقل از نماینده روسیه در مذاکرات نوشت این گفتگوها پیشرفت بی چون و چرا دارد. این خبرگزاری اعتراض وانگ کوان نماینده چین نیز اشاره کرد که گفت: حتی در جریان مذاکرات، نهادهای ایران دوباره تحریم شدند. بنابراین ما بسیار صریح و صریح هستیم و به آنها می گوییم که نمی خواهیم شاهد این تحریم های جدید باشیم، این هیچ سودی برای مذاکرات در حال انجام ندارد.

خبرگزاری شینهوا نیز در همین خصوص نوشت: چنین نگرش قلدرمأبانه ای ایران را در عدم تمایل به مذاکره مستقیم با طرف آمریکایی محق نشان می دهد و بیانگر تردیدهای درست ایران در قبال نیات واقعی واشنگتن است.

در این بین رسانه های رژیم صهیونیستی نیز نگاه ویژه ای به مذاکرات در وین داشتند که بازتاب دهنده مخالفت این رژیم با احیای برجام بود. اما روزنامه جروزالم پست در تحلیلی نوشت: به لاف زنی ها توجه نکنید؛ اگر توافقی حاصل شود، اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران حمله نمی کند. این روزنامه ادامه داد: اگر بخواهیم از تاریخ درس بگیریم، یک درس هم این است که تا زمانی که یک توافق، پیشروی هسته ای ایران را کنترل کند، اطلاعات موساد و ارتش اسراییل، تمرکز خود را روی جلوگیری از پنهانکاری ایران خواهند گذاشت.

شورای آتلانتیک نیز در تحلیلی نوشت: این اشتباه است که اسراییل فکر کند حمله علیه ایران از یک حمایت بین المللی برخوردار خواهد بود. جهان و از جمله ایالات متحده، در چارچوب برجام پذیرفته اند که ایران می تواند در خاک خود و تا زمانی که نظارت های آژانس برقرار است، غنی سازی کند. بنابراین رویکرد "غنی سازی صفر" اسراییل، واقع بینانه نیست. پس هیچ کشوری از جمله آمریکا، از حمله اسراییل حمایت نخواهد کرد.

گفتنی است که اخیرا یائیر لاپید وزیرخارجه رژیم صهیونیستی نیز در گفتگو با نیویورک تایمز گفت: ما هیچ مشکلی با توافق نداریم. یک توافق خوب چیز خوبی است. بهترین گزینه دوم (بعدی)، عدم توافق و تشدید تحریم‌ها و اطمینان از اینکه ایران نمی‌تواند به جلو برود. و سومین و بدترین گزینه، یک توافق بد است.

همچنین پایگاه کریستین ساینس مانیتور نیز در تحلیلی این پرسش را مطرح کرد که آیا گفتگوها در وین همان مسیر شکست خورده گفتگوهای آمریکا و کره شمالی را طی خواهد کرد؟ این پایگاه در ادامه نوشت یک تفاوت کلیدی میان ایران و کره شمالی این است که ایران تصمیم به نظامی کردن برنامه هسته ای اش نگرفته است. با این حال، آنچه برخی را نگران می کند اینکه آمریکا اکنون رویکردی را دنبال می کند که با کره شمالی آزموده اما انتظار نتیجه متفاوتی را دارد.

فارن افرز نیز نوشت: اگر ایران با موفقیت از آستانه غنی سازی ۹۰ درصدی عبور کند بی آنکه با مداخله ای روبرو باشد، آمریکا باید رویکردش را تغییر داده و آماده یک ایران هسته ای باشد تا اینکه برای بازداشتنش تلاش کند.

نشنال اینترست نیز نوشت: اگر ایالات متحده بقای نظام سیاسی ایران را تهدید کند، این ممکن است تمایل تهران را برای تغییر موضع هسته‌ای به منظور قدرت‌نمایی یا ایجاد توان بازدارنده‌ای برای جلوگیری از حمله دشمن، به طور قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین، تهدیدهای نظامی با هدف منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای از قضا می‌تواند نتیجه‌ای را تحمیل کند که واشنگتن سال‌ٰها تلاش کرده است مانع آن شود.

فایننشال تایمز نیز نوشت: ایالات متحده گزینه چندانی برای تشدید فشار اقتصادی علیه ایران ندارد، چون تاکنون همه نوع تحریم های ممکن را علیه ایران وضع کرده است. این روزنامه ادامه داد: مقامات حکومت ایران با افتخار از اقتصاد مقاومتی صحبت می کنند که در آن جمهوری اسلامی - که دهه ها تحریم ها را تحمل کرده است – بر تولید داخلی و تقویت تجارت غیرنفتی با کشورهای همسایه تمرکز کرده است. این امر عزم اصولگرایان حاکم را تقویت کرده که اگر نتوانند بر اساس شرایط خود به توافق برسند، جمهوری اسلامی حتی اگر تحریم ها تشدید شوند، به بقای خود ادامه خواهد داد، هر چند زمینه های توسعه اقتصادی کشور شکوفا نشود.

این روزنامه همچنین به نقل از محمدصادق جوادی حصار فعال اصلاح‌طلب نوشت: رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌داند که افکار عمومی ایران راهی برای خروج از این وضعیت می‌خواهد، اما به تجربه این را هم می‌داند که آمریکایی‌ها با یک توافق بین‌المللی چگونه رفتار می‌کنند. این یک سوال مشروع است که از آمریکا بپرسیم: "چگونه می‌توانیم اطمینان داشته باشیم وقتی جمهوری‌خواهان می‌گویند در صورت راهیابی به کاخ سفید در انتخابات بعدی، توافق احتمالی را پاره می‌کنند، چگونه می توانیم اطمینان کسب کنیم که آمریکا دیگر از آن خارج نمی‌شود؟" چرا ایران باید توافقی را امضا کند که قرار است چند سال دیگر پاره شود؟"