حالت بعدی می تواند مانور ظاهری آمریکا برای لغو تحریم های حداقلی در ازای قبول درخواست های آژانس بین المللی انرژی اتمی از سوی ایران باشد تا در این صورت زمینه های حفظ وضع موجود فراهم آید.
مذاکرات وین در یک مسیر لغزان در حال انجام است. از طرفی ایالات متحده درگیر سیاست داخلی با توجه به برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره و همچنین لغزندگی دولت بایدن در برابر مخالفت های موجود است. اگرچه سیاست خارجی چندان اثری بر تصمیم رأی دهندگان در حوزه مسائل آمریکا ندارد، اما می تواند به عنوان عاملی موثر بخشی از ناکامی های دولت بایدن را در این زمینه ترمیم کند.
از طرف دیگر اسرائیل در منطقه عزمی جدی را برای ایجاد یک فضای مداخله جویانه در مذاکرات هسته ای به نمایش گذاشته است که چنین عزمی موجب انعکاس پژواکی آن، در ارتباط با رفتار نظام جمهوری اسلامی شد که طی آن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حمله به نیروگاه هسته‌ای اسرائیل را شبیه‌سازی کرد.
در داخل نیز شاهد نوعی لغزندگی در فضای بحران های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هستیم، به ویژه مسائل اقتصادی که تحریم ها اثرات مخربی بر آن داشته است. ایران همچنین در یک جنگ هیبت و حیثیت با دولت یکدست شده ابراهیم رئیسی با تفکر حاکم بر نظام جمهوری اسلامی تحت عنوان تفکر انقلابی روبروست که اگر بخواهد زمینه های یک نوع مبادله و سازش را با طرف مقابل فراهم آورد، مفهوم انقلابی به عنوان ستون فقراتی این دولت و رویکرد نظام حکومتی با پرسش های جدی منتقدین و مخالفین روبرو خواهد شد. اگر چه توافق و رفع تحریم ها می تواند نسیمی را برای توده های مردم به همراه داشته باشد ولی پس از آن می تواند به ضد خود تبدیل و زمینه انتقادهای مردم را نسبت به سیاست های بلندمدت دهه های اخیر فراهم آورد. به همین جهت باید عنوان کرد که لغزندگی در مذاکرات پیش رو به چشم می خورد و متن مورد مذاکره نیز از سوی طرفین نیز در چنین وضعیت مشابهی قرار دارد.
وجود چنین وضعیتی بازتاب دهنده چالش های دیگر خواهد بود: اگر بایدن بخواهد نرمشی را در قبال ایران انجام دهد در این صورت با دموکرات های رادیکال و جمهوری خواهان فرارادیکالی مواجه خواهد شد که از یک طرف مخالف نظامی جمهوری اسلامی ایران هستند و از طرف دیگر سازش احتمالی و عقب نشینی بایدن در ارتباط با تهران را به صورت پتکی بر سر او در انتخابات 2024 فرود خواهند آورد و از همین رو به نظر می رسد که در مذاکرات وضعیت فعلی تداوم یابد.
در طرف دیگر یعنی اسرائیل در تلاش است تا در صورت شکست مذاکرات، اتمام مذاکره با تهران را در فرآیند پرونده هسته ای رقم بزند و بدین ترتیب ماندن در وضعیت موجود برای تهران و واشنگتن را محدود کند. در چنین حالتی شاید عدم تطبیق دولت های عربی یعنی عربستان و کشورهای همسوی آن با وضعیت فعلی احساس شود و در فضای بیرونی بیانگر نوعی آرامش در پایتخت های عربی نسبت به ایران باشد، اما در عمل هماهنگی های بیشتر این کشورها در این زمینه با اسرائیل احساس می شود.
با این وجود می توان گفت لغزندگی مذاکرات می تواند منجر به یک تصمیم بزرگ شود: عقب نشینی تهران و یا عقب نشینی واشنگتن. یا در حالت دیگر عقب نشینی آشکار و هماهنگ دو طرف برای خروج وضعیت کنونی از بن بست. حالت بعدی می تواند مانور ظاهری آمریکا برای لغو تحریم های حداقلی در ازای قبول درخواست های آژانس بین المللی انرژی اتمی از سوی ایران باشد تا در این صورت زمینه های حفظ وضع موجود فراهم آید.
به نظر می رسد سناریوی آخر متحمل تر باشد. چرا که هر دو طرف یعنی واشنگتن و تهران به راحتی نمی توانند به یکباره بن بست کنونی را بشکنند. چرا که پیامدها و پژواک های شکست این بن بست می تواند بر روی دولت های ایران و آمریکا اثرات تخریبی جانبی خود را به جا بگذارد. از همین رو به نظر می رسد تلاش ها برای حفظ وضع موجود ادامه یابد و برای ماندن در پشت میز مذاکره عقب نشینی های تاکتیکی را در آینده در حوزه ادبیات و گفتار از خود نشان دهند ولی در رفتار رویکردهای تقابل جویانه خود را تقویت کنند.
مذاکرات وین | برجام | لغو تحریم‌ها
از وین بوی توافق می‌آید؟
شنیده ها حاکی از امکان دسترسی به توافق قبل از ماه فوریه ۲۰۲۱ (ظرف کمتر از یک ماه) است.
از وین بوی توافق می‌آید؟
همانطور که انتظار می رفت دور هشتم مذاکرات احیای برجام و لغو تحریم ها با خبرهای امیدوارکننده همراه شد و شنیده ها حاکی از امکان دسترسی به توافق قبل از ماه فوریه ۲۰۲۱ (ظرف کمتر از یک ماه) است.
براساس گزارش برخی رسانه‌های خارجی، نماینده چین گفته است دور جدید مذاکرات وین بر رفع تحریم‌های ایران متمرکز خواهد بود و متن مشترکی درباره رفع تحریم‌های ایران داریم.
دور هشتم مذاکرات احیای برجام و لغو تحریم ها رأس ساعت ۸:۳۰ دقیقه شب به وقت تهران در وین از سر گرفته شد و ادامه دهنده فضا و دورنمای مثبتی بود که از دور هفتم به جا مانده بود. وانگ کوان نماینده چین در مذاکرات وین در حالی خبر مهم کاهش اختلافات بین ایران و طرف های اروپایی ها را اعلام کرد که به گفته وی در دور جدید انتظار می رود توافق قبل از ماه فوریه ۲۰۲۱ (ظرف کمتر از یک ماه) صورت بگیرد چرا که به گفته وی اساسا مبنای دور هشتم مذاکرات بررسی متنی مشترک بین طرف ها خواهد بود که قرار است تحریم ها بر اساس آن لغو شوند.
اهمیت این متن مشترک بیانگر اراده و عزم جدی ایران برای دریافت تضمین های عینی از طرف مقابل است. چرا که به گفته حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان سند ژوئن ۲۰۲۱ به طور کلی کنار گذاشته شده و تنها سند جدید مبنای رایزنی ها و اجماع برای نهایی شدن است. برخلاف جوسازی ها و فرافکنی های طرف های غربی اساسا طبق این سند ایران درخواست بزرگی ندارد چرا که فروش بی مانع نفت و دریافت پول آن به صورت ارزی نزد بانک های ایران حق مسلم و طبیعی برای بهره مندی از توافق موجود است و مبنا و اصل توافق سال ۲۰۱۵ نیز اعمال محدودیت های هسته ای در برابر بهره مندی ایران از مزایای برجام بود.
در همین راستا میخائیل اولیانوف نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز در ارزیابی دور هشتم مذاکرات وین طی توئیتی نوشت: در نشست امروز کمیسیون مشترک برجام دور هشتم مذاکرات وین آغاز شد. طرفین گفت‌وگوهای منظم و نتیجه‌محوری داشتند. آن‌ها به ویژه توافق کردند که فرایند نوشتن پیش‌نویس جهت حصول هرچه سریع‌تر توافق تسریع گردد. اولیانوف در حالی این توئیت را منتشر کرد که قبل از جلسه نشست کمیسیون مشترک به همراه نماینده چین با علی باقری کنی رئیس هیات مذاکره کننده ایران در وین به رایزنی پرداخت.
همچنین انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین نیز پس از خروج از جلسه موفقیت مذاکرات را منوط به از سرگیری تعهدات ایران و آمریکا دانست و گفت:مذاکرات کنونی باید در دوره زمانی معقولی پایان یابد و منظور من چند هفته است نه چند ماه.
فضای قالب بر دور هشتم مذاکرات نسبت به دور قبلی دورنمای مثبت تری داشت. علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد کشورمان نیز به این مساله اشاره داشت و قبل از برگزاری نشست احیای برجام و لغو تحریم ها اظهار کرد که اگر به مذاکرات خوش بین نبود به وین سفر نمی کرد.
البته که جوسازی و فرافکنی رژیم صهیونیستی و طرف های غربی فصل مشترک این دور از گفتگوها با دوره های قبلی بود. به ویژه پس از آنکه یائیر لاپید در ادعایی نخ نما شده ایران را تهدید به حمله نظامی کرد و آمریکایی ها با تاکتیک فشار و بی اثرسازی برجام سعی در انداختن توپ در زمین ایران داشتند. به ویژه رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که در گفت‌وگویی با اشاره به توسعه فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران مدعی شد که اقدامات ایران اشتباه محسباتی هستند و ایران در حال بازی با آتش است! او همچنین با تاکید به اینکه آمریکا حاضر به پذیرش توافقی بدتر نخواهد شد گفت در این بازه زمانی نزدیک تلاش برای احیای برجام معادل " تلاش برای احیای یک جسد" خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید