بین یک تا سه میلیون سگ بلاصاحب در کشور وجود دارد | هزینه ۱۰ میلیون دلاری برای واکسن هاری

مهدی نبی یان در گفت‌وگو با ایسنا افزود: در طی ۲۰ سال گذشته حداقل ۱۷ قلاده یوزپلنگ ایرانی  توسط سگ‌ها خورده  شده‌اند.

این پژوهشگر حیات وحش گفت: بعضا دیده می‌شود افراد غیر متخصص در مورد موضوعاتی چون غذارسانی به سگ ها اظهار نظرات غیر علمی و غیر کارشناسانه می‌کنند در حالی که لازم است افراد متخصص در زمینه محیط زیست و حیات وحش که دارای دانش زیست شناسی حفاظت هستند، در این زمینه اظهار نظر کنند. همچنین این اظهارات غیر کارشناسی  به عنوان منبعی برای عموم مردم قرار می گیرد و به سو مدیریت دامن می زند.

نبی یان افزود:  تمام کارشناسان حوزه حیات وحش و زیست شناسی حفاظت متفق القول هستند که چه به گونه های اهلی رها شده یا گونه‌های وحشی که در معرض انقراض قرار دارند نباید غذا رسانی صورت بگیرد؛ مگر در موارد خاص و در مناطقی که به واسطه فعالیت های انسانی مسیر مهاجرت و گذار حیات وحش مسدود شده و ناچار به غذارسانی به حیات وحش باشیم‌؛ وگرنه در کل اقدام غذارسانی درست نیست.

به گفته این کارشناس هرگونه غذارسانی به سگ های بلاصاحب باعث دادن امتیاز ویژه به این گونه، تولید مثل بیشتر و افزایش جمعیت آنها می شود به گونه‌ای که اکنون در ایران بین یک تا سه میلیون سگ بلاصاحب داریم اما کل جمعیت حیات وحش قابل شمارش ما زیر ۲۰۰ هزار فرد است.

وی با اشاره به اینکه اکنون جمعیت سگ‌ها ۱۰ تا۲۰ برابر بیشتر از جمعیت حیات وحش قابل شمارش ماست، گفت:  در این سال‌ها به واسطه تبلیغات غلط در فضای مجازی و دامن زدن برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در خارج که از موضوعات اعتقادی و برخی مخالفت‌ها سواستفاده می کنند، در ۱۰ سال گذشته با جنبش غذا رسانی به سگ‌ها و گربه‌های ولگرد در ایران مواجه شده‌ایم که باعث افزایش تصاعدی جمعیت این گونه‌ها شده است و چند اتفاق ناگوار را رقم زده است.

وی ادامه داد: مهمترین  اتفاق این است که باعث تهدید جدی حیات وحش شده‌اند.

به گفته این پژوهشگر حیات وحش سگ های بلاصاحب بر خلاف تصور عموم و با تاثیر از اخبار غلط در مورد عدم شکارچی بودن آنها، شکارچی هستند. این سگ‌ها به تدریج از شهر خارج می‌شوند و به دلیل اینکه در حومه شهر هم به آنها غذا رسانی صورت می گیرد، باعث می شود سگ های ضعیف تر که از چرخه حذف می‌شدند بتوانند رشد و تولید مثل کنند و به تدریج این جمعیت از حومه شهر به حیات وحش  و طبیعت تزریق می‌شود و شروع به شکار گونه های جانوری که جمعیت قلیلی دارند و به واسطه توسعه ناهمگون در کشور ما در شرایط سختی به سر می برند، می کنند.

وی اضافه کرد: به این ترتیب حیواناتی که با زحمات شبانه روزی محیط بانان حفاظت شده‌اند، به خوراک سگ های ولگرد تبدیل می‌شوند و حتی می‌تواند مدیریت آنها را مختل کند جمعیت کم را می توان با عقیم سازی و برنامه‌های مدیریتی مشخص مانند نگهداری در پناهگاه‌ها کنترل کرد ولی وقتی غذارسانی به شکل غیر اصولی توسط گروه‌های مختلف که عمدتا گروه هایی هستند که با سواستفاده از احساسات مردم اقدام به جمع آوری منابع مالی می‌کنند، افزایش جمعیت به این شکل پیش می‌رود.

وی با بیان اینکه آمارهای دقیقی از وزارت بهداشت وجود دارد که نشان می‌دهد با افزایش جمعیت سگ‌ها مواجه بوده ایم، تصریح کرد: کسانی که توسط حیوانات گزیده می شوند برای درمان و دریافت واکسن مستقیما به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می کنند. سال ۶۶ تعداد افرادی که به دلیل گزیدگی حیوانات به وزارت بهداشت مراجعه کرده بودند کمتر از ۷۰۰ نفر بوده است.  در حالی که این تعداد در سال ۹۲ به ۱۵۰ هزار نفر و در آخرین آمار که در سال ۹۸ به دست آمده به  بیش از ۲۳۴ هزار نفر رسیده است که از این تعداد ۱۸۰ هزار نفر ناشی از گزیدگی توسط سگ بوده است.

به گفته این پژوهشکر حیات وحش این گزیدگی‌ها عمدتا توسط سگ‌های گله است و ۲۰ هزار نفر توسط سگ‌های بلاصاحب گزیده شده‌اند.

نبی یان ادامه داد: آمار نشان می‌دهد که روزانه بیش از ۵۰۰ نفر در کشور توسط سگ‌های صاحب دار و حدود ۵۵ نفر توسط  سگ های بلاصاحب در کشور گزیده می‌شوند و این  یعنی تقریبا روزانه نزدیک به ۸۰۰ میلیون تومان منابع مالی وزارت بهداشت به صورت یارانه‌ای برای درمان افرادی هزینه می‌شود که توسط سگ گزیده شده اند و سالانه نزدیک به ۱۰ میلیون دلار وزارت بهداشت برای واکسن ضد هاری افرادی که دچار سگ گزیدگی و حیوان گزیدگی شده اند هزینه می‌شود. همچنین  شهرداری تهران سالانه ۱۰ هزار سگ ولگرد را جمع آوری می‌کند و ۵۰ هزار تومان برای زنده‌گیری هر سگ هزینه می‌شود که در مجموع مبلغ زیادی است.

وی راه کنترل جمعیت سگ‌ها را اجرا و عمل به دستورالعمل کنترل و مدیریت سگ‌های بلاصاحب عنوان کرد که در سال ۸۷ مصوب و به شهرداری‌ها ابلاغ شده است و گفت: بر اساس قانون، سگ‌های بلاصاحب در شهرها و روستاها باید توسط شهرداری زنده‌گیری شوند و به مراکز کنترل که در ایرن اشتباها به آن‌ پناهگاه گفته می‌شود منتقل و توسط دامپزشک مقیم غربالگری شوند. سگ های غیر مفید، بیمار و پر از انگل و نقص عضو از سگ های مفید و اصیل جدا سازی و یوتانایز شوند و با تزریق دوز بالای داروی بیهوشی و با مرگ آرام از بین بروند و به صورت بهداشتی در مناطق تحت مدیریت شهرداری دفن شوند. سگ های مفید و اصیل هم چنانچه سرپرستی برای آنها وجود داشته باشد باید عقیم سازی و انگل زدایی شوند و با اخذ تعهد عدم رهاسازی و پذیرش مسئولیت نگهداری، به افراد متقاضی واگذار شوند.

به گفته این کارسناس ارشد محیط زیست در تمام دنیا و کشورهای توسعه یافته چون آمریکا، هلند، فنلاند، انگلیس و... همین روند اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: درآمریکا سالانه ۶۴۰ هزار سگ و بیش از ۸۵۰ هزار گربه بلاصاحب را به همین شکل از بین می‌برند. در کشورمان متاسفانه شاهد موضع گیری‌های خلاف دانش زیست‌شناسی حفاظت هستیم. حامیانی مانند پتا که به عنوان بزرگترین مجموعه بین المللی حامی حیوانات در جهان فعالیت می کنند حمایت ها را به صورت مدیریت شده انجام می دهند. به عنوان مثال سگ های ولگرد و رها شده توسط شهرداری‌ها زنده‌گیری و به مراکز کنترل منتقل می‌شوند و مشخصات و تصاویرشان در سامانه ای قرار می گیرد و نهایتا ۷ روز در این مراکز نگهداری می شوند واگر صاحب یا سرپرست پیدا شد با اخذ هزینه و نصب میکروچیپ مشخص به صاحبان تحویل می شود. ولی این حامیان سگ هایی را که قرار است بعد از ۷ روز یوتانایز شوند را از این مراکز دولتی تحویل می گیرند و مدت بیشتری تا یک ماه یا دو ماه در مراکز خصوصی نگهداری می کنند و اگر سرپرستی برایشان پیدا نشود آن ها را یوتانایز می کنند.

نبی یان معتقد است موضوع مدیریت زیستگاه حیات وحش بحثی نیست که به صورت احساسی با آن برخورد شود. هیچ گونه اهلی جایگاهی در طبیعت ندارد و اگر انسان ها حدود۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش سگ ها را اهلی نکرده بودند، گونه ای به اسم سگ و گربه وجود نداشت و این غلط است که برخی می گویند ما زیستگاه این حیوانات را اشغال کرده ایم. ما انسان ها به واسطه  افزایش گونه های دست پرورده خود مثل سگ، گربه، گاو، گوسفند و... حیات وحش را اشغال کرده ایم. در واقع حیواناتی که اهلی کرده ایم را با روند جمعیتی بسیار افزایشی در حیات وحش رها کرده و به جان طبیعت انداخته ایم.

به گفته وی سگ‌ها و گربه‌ها یکی دیگر از تاثیرات انسان‌ها در طبیعت هستند و همانطور که رها کردن شتر و گاو  و گوسفند به مراتع و پوشش گیاهی لطمه می زند، سگ ها و گربه‌ها هم به گونه‌های جانوری حیات وحش لطمه می‌زنند.

وی با اشاره به اینکه فقط جمعیت سگ های بلاصاحب در جهان بیش از یک میلیارد فرد است، افزود: افزایش جمعیت سگ و گربه ناشی از افزایش جمعیت ما انسان هاست که با مدیریت غلط باعث افزایش جمیت این گونه ها شده ایم.

وی ادامه داد: جملاتی توسط مافیای سگ به خورد مردم داده می شود نظیر اینکه اگر سگ‌ها نباشند حیوانات وحشی چون گرگ و پلنگ داخل شهر  و روستا می‌شوند یا اینکه سگ‌ها هیچ خطری برای انسان ندارند و از حیات وحش تغذیه نمی‌کنند و حیوانات بسیار معصوم و بی پناهی هستند که این جملات به صورت تکراری و مستمر توسط یک اتاق فکر برای گمراه کردن مردم منتشر می شود و عمده این مطالب توسط مافیایی است که از طریق سگ‌ها کسب درآمد می‌کنند و به خورد افراد جامعه و عوام داده می شود در حالی که نباید به این صحبت ها توجه شود بلکه باید به گفتمانی که از طریق مرجع جهانی و بین المللی مدیریت حیات وحش و دانشمندان محیط زیست داخلی و خارجی منتشر می شود، توجه کرد.

 به گفته این کارشناس و پژوهشگر حیات وحش ۵۰ نفر در سال در ایران توسط سگ ها کشته می‌شوند و در برخی موارد نیز توسط گرگاس که ناشی از جفت گیری سگ با گرگ است این اتفاق می افتد که از تبعات مستقیم افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد است.

نبی یان با اشاره به اینکه پنج تهدید برای افزایش جمعیت سگ‌های بلاصاحب تعریف شده، اظهار کرد: شکار مستقیم گونه‌های حیات وحش، ایجاد استرس در زیستگاه‌های طبیعی برای انواع گونه‌های بومی حیات وحش، انتقال بیماری‌ها به گونه‌های جانوری مختلف، ایجاد هیبرید یا جفت گیری با انواع سگ سان ها، رقابت غذایی با گونه های گوشتخوار از جمله تهدیدات سگ‌ها برای حیات وحش است.

وی ادامه داد: افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد به دو شکل باعث نزدیک شدن حیوانات وحشی گوشتخوار به روستاها و دام‌های روستاییان می‌شود. اول اینکه باعث رقابت غذایی این سگ‌ها با گوشتخوارن و محدودیت دسترسی گوشتخواران به غذا و در نتیجه نزدیک شدن حیوانات وحشی گوشتخوار به دام و روستاها می شود و کاملا بر خلاف آنچیزی است که حامیان افراطی سگ‌های ولگرد در مورد ورود حیوانات وحشی به شهرها در صورت نبود سگ ها می‌گویند. دوم اینکه سگ‌های پیر و تنها و ضعیف در مواردی غذای پلنگ‌ها و حیوانات وحشی گوشتخوار هستند و چون سگ ها در حاشیه شهرها هستند باعث جذب این حیوانات گوشتخوار وحشی به شهرها و روستاها و دام می شوند که تهدیدی برای جان این حیوانات است زیرا باعث می‌شود مردم این حیوانات را بکشند.

به گفته این پژوهشگر حیات وحش در طی ۲۰ سال گذشته حداقل ۱۷ قلاده یوزپلنگ ایرانی  توسط سگ‌ها خورده  شده‌اند.

وی گفت: طرح صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات خطرناک و مضر هنوز مقدماتی است و نیاز به چکش کاری در مرکز پژوهش های مجلس دارد ولی نگهداری حیوانات خانگی باید با ضوابط و قوانینی انجام شود که در ایران اکنون رعایت نمی شود و نیاز به مدیریت دارد.

وی در نهایت با اشاره به اینکه نیاز است جلوی غذارسانی به سگ های بلاصاحب به این شکل گرفته و مردم آگاه شوند، گفت: مجریان قانون با جدیت سلامت جامعه و حیات وحش را پیگیری کنند. اگر این موضوع کنترل نشود حل مسئله سخت تر و سخت تر می شود.

وی افزود:  به این صورت علاوه بر لزوم وجود قانون در این مورد، مردم هم کمک کنند و فعالیت های داوطلبانه و غذارسانی را به مجموعه های مدیریت و کنترل سگ ها تحت نظارت شهرداری انجام دهند. اینکه بی ضابطه غذارسانی صورت بگیرد در نهایت به ضرر محیط زیست و حیات وحش است و در هیچ جای دنیا پذیرفته نیست.