فـال حـافـظ متولدین فروردین

کنون که بر کف گل جام باده صاف است

به صد هزار زبان بلبلش در اوصاف است

بخواه دفتر اشعار و راه صحرا گیر

چه وقت مدرسه و بحث کشف کشاف است

تعبیر فال حافظ :

تفسیر فال حافظ امروز شما نشان می دهد آنقدر پیشرفت می کنی که نامت بر سر زبان ها می افتد. در علم و تحصیل بکوش که در این راه با تو قیاس نیست اما هوشیار باش حسد ورزان زیر پایت را خالی نکنند. با خدا باش تا او هم کمکت کند.

 

فـال حـافـظ متولدین اردیبهشت

عشق تو نهال حیرت آمد

وصل تو کمال حیرت آمد

بس غرقه حال وصل کآخر

هم بر سر حال حیرت آمد

تـعـبـیـر فال حافظ:

تفسیر فال حافظ امروز شما نشان می دهد با رسیدن به وصال یار کمالات تو بیشتر خواهد شد. از هر طرف درهای رحمت به سویت باز می شود. با کمک یار، جهانی را زیر و رو می‌کنی که همگان در حیرت می‌دانند. به خدا توکل کن و برای رسیدن به هدف تلاشت را بیشتر کن.

 

فـال حـافـظ متولدین خرداد

ترسم که اشک در غم ما پرده در شود

وین راز سر به مهر به عالم سمر شود

گویند سنگ لعل شود در مقام صبر

آری شود ولیک به خون جگر شود

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما نشان می دهد صبر داشته باش هرچند که دلت خون می شود راز خود را به کسی نگو. صبور باش. از رقبا و نزدیکان تازه به دوران رسیده هراس نداشته باش که لطف و مرحمت پروردگار با توست.

 

فـال حـافـظ متولدین تیر

ای سرو ناز حسن که خوش می‌روی به ناز

عشاق را به ناز تو هر لحظه صد نیاز  

از طعنه رقیب نگردد عیار من

چون زر اگر برند مرا در دهان گاز

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما می گوید قدر موقعیت‌ خوب خود را در زندگی بدان و نسبت به دیگران مهربان و متواضع باش. برای گذر از سختی ها و رسیدن به اهداف با گام های استوار قدم برداشته و از کنایه و طعنه‌های حسودان هراسی نداشته باش.

 

فـال حـافـظ متولدین مرداد

گلبن عیش می‌دمد ساقی گلعذار کو

باد بهار می‌وزد باده خوشگوار کو

هر گل نو ز گلرخی یاد همی‌کند ولی

گوش سخن شنو کجا دیده اعتبار کو

تـعـبـیـر فال حافظ:

تفسیر فال حافظ شما می گوید نسبت به شرایطی که در آن قرار دارید شاکی هستید، عده‌ای توانایی و قدرت را از شما سلب کرده‌اند، سکوت را بشکنید و از حق خود دفاع کنید. فرد خیال‌پردازی هستید. مسائل عادی و پیش پا افتاده شما را ارضا نمی‌کند. برای رسیدن به اهدافی که در سر دارید باید با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کنید و موانع را پشت سر بگذارید.

 

فـال حـافـظ متولدین شهریور

ای که مهجوری عشاق روا می‌داری

عاشقان را ز بر خویش جدا می‌داری

تشنه بادیه را هم به زلالی دریاب

به امیدی که در این ره به خدا می‌داری

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما نشان می دهد اگر به توانایی‌های خود در انجام کاری شک دارید قبل از شروع خوب فکر کرده و توانایی‌های خود را بسنجید. لازم است به عواقب عمل خود توجه داشته باشید و با ندانم کاری باعث رنج خود نشوید. نیتی در دل دارید که برای تحقق آن باید تلاش و پشتکار زیادی داشته و در طول مسیر نقاط ضعف و اشتباهات خود را شناخته و به دنبال برطرف کردن آنها باشید.

 

فـال حـافـظ متولدین مهر

چرا نه در پی عزم دیار خود باشم

چرا نه خاک سر کوی یار خود باشم

همیشه پیشه من عاشقی و رندی بود

دگر بکوشم و مشغول کار خود باشم

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما این تفسیر را دارد که چرخ گردون بالا و پایین بسیار دارد. نه در روزهای بد نا‌امید باش و نه در روزهای خوش مغرور و خودبین. اگر امروز دچار شکست شدی فردا با سعی و تلاش به مقصود خود می‌رسی. دنیا ارزش آن را ندارد که خواسته یا ناخواسته دلی را بیازاری یا اگر آزرده شدی کینه به دل بگیری.

 

فـال حـافـظ متولدین آبان

چندان که گفتم غم با طبیبان

درمان نکردند مسکین غریبان

یا رب امان ده تا بازبیند

چشم محبان روی حبیبان

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما نشان می دهد ناامیدی و یأس را از خود دور کنید. در کاری که انجام داده‌اید اشتباهاتی مرتکب شده‌اید. بهتر است به آن بیشتر فکر کنید تا نقاط ضعف خود را پیدا کنید. سختی‌هایی که در این راه می‌کشید به خاطر سهل‌انگاری خودتان و اطرافیان است. برای یافتن مسیر درست از رهنمودهای سازنده افراد عاقل و دانا نهایت استفاده را ببر.

 

فـال حـافـظ متولدین آذر

ز دست کوته خود زیر بارم

که از بالابلندان شرمسارم

من از بازوی خود دارم بسی شکر

که زور مردم آزاری ندارم

تـعبـیـر فال حافظ:

تفسیر فال حافظ شما می گوید انسانی صادق و بی‌آزار هستی. هیچ کس از تو آزاری ندیده و در حق‌شناسی شهره‌ای. از روزگار خود بسیار دلگیر و ناراحتید ولی باز هم خدا را شکر می‌کنید. به زودی انگیزه‌ای در زندگی تان پیدا می کنید که شما را به فردی کوشا و متفاوت تبدیل می‌کند.

 

فال حافظ متولدین دی

اگر به کوی تو باشد مرا مجال وصول

رسد به دولت وصل تو کار من به اصول

کجا روم چه کنم چاره از کجا جویم

که گشته‌ام ز غم و جور روزگار ملول

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما می گوید اگر می خواهید به آرزوها و اهداف خود دست پیدا کنید باید صداقت پیشه کرده و امید داشته باشید. درست است که روزهای سختی را می‌گذرانید و ناامیدی بر شما چیره شده اما باید بر خود مسلط شوید. یأس و ناامیدی را کنار گذاشته و روحیه خود را حفظ کنید، مطمئن باشید هرآن چه صلاح باشد برای شما پیش خواهد آمد، روزهای شادی و غم می گذرد و هیچ یک باقی نخواهد ماند.

 

فـال حـافـظ متولدین بهمن

هزار شکر که دیدم به کام خویشت باز

ز روی صدق و صفا گشته با دلم دمساز

روندگان طریقت ره بلا سپرند

رفیق عشق چه غم دارد از نشیب و فراز

تعبیر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما حکایت از این دارد که در هر حال خدا را شاکر باش حتی اگر بلا بر تو نازل شود و از فراز و نشیب زندگی خسته شده باشی. با خودت کنار بیا با اشک و غم کاری از پیش نخواهی برد. هر کاری انجام می‌دهی، نیت خالص داشته باش و آن را به خاطر دل خودت انجام بده، نه به خاطر دیگران. در این صورت هرگز پشیمان نخواهی شد و گرفتار قدرناشناسی دیگران هم نمی‌شوی.

 

فـال حـافـظ متولدین اسفند

ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار

ببر اندوه دل و مژده دلدار بیار  

گردی از رهگذر دوست به کوری رقیب

بهر آسایش این دیده خونبار بیار

تـعـبـیـر فال حافظ:

فال حافظ امروز شما می گوید اندوه دل و روح شما با خبر خوشی که در راه است برطرف می‌شود و همه چیز برایتان رنگ و بوی دیگری می‌گیرد. به کوری چشم حسودان شما به تمام آرزوهایتان خواهید رسید و از قفس غم، رهایی پیدا کرده و کامتان شیرین خواهد شد.

 

مراسم فال گیری یا تفال به دیوان حافظ، از دیرباز آداب و رسوم مخصوص خود را داشته و اعتقاد بر این بوده که گرفتن نتیجه درست و دقیق از حافظ نیاز به رعایت این آداب و رسوم دارد. در بیشتر مواقع بزرگتر خانواده یا ریش سفید فامیل که مورد احترام دیگران است و البته از سواد کافی برای خواندن و تفسیر غزل‌های حافظ برخوردار است برای دیگران فال گرفته و تعبیر آن را به فال گیرنده اعلام می‌کند. این آداب و رسوم عبارتنداز؛

 

۱. نیت کردن: اولین گام و اصلی‌ترین کاری که شما باید برای گرفتن فال حافظ انجام بدهید نیت کردن است. افرادی که اعتقادی به گرفتن فال ندارند بهتر است همین ابتدا از گرفتن فال صرف نظر کرده و وقت شان را هدر ندهد. مهم است که چطور نیت می‌کنید؛ هر سوال، کار و امری را که برای آن می‌خواهید فال بگیرید را نیت کنید. نیت کردن برای چیز‌های آشکار نیست مثلا اگر شغلی برای شما آماده شده، ولی خودتان سرکار نروید قطعا کار اشتباهی است و نیازی نیست که فال بگیرید. پس به طور دقیق موضوعی که می‌خواهید برای آن فال بگیرید را مشخص کرده و خلوص نیت کنید.

 

۲. فاتحه بخوانید: از قدیم رسم بوده است که پس نیت کردن و برای گرفتن پاسخ دقیق تر، پیش از فال گرفتن، فاتحه‌ای برای لسان الغیب حافظ شیرازی می‌خوانند. همچنین از گذشته تاکنون رسم بوده که برخی از افراد علاوه بر اینکه فاتحه می‌خوانند، نذر‌های را نیز برای بازگشایی گره از کارشان در نظر می‌گیرند، اما این اعمال جزو آداب اصلی گرفتن فال حافظ نیست. درواقع خود این فاتحه‌ای که برای حافظ خوانده می‌شود، نوعی نذر برای روان این شاعر بزرگ محسوب می‌شود که با ادای آن انتظار می‌رود فرد نیت کننده پاسخ مناسب تری دریافت کند.

 

۳. قسم: در مرحله سوم و پس از خواندن فاتحه، فرد نیت کننده با ذکر عباراتی حافظ را قسم می‌دهد که فال او را خوب قرار دهد. برای این کار معمولا جمله‌ای مشابه این ذکر می‌شود؛‌ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی؛ «تو را به خدا و به شاخ نبات ات قسم می‌دهم که هر چه صلاح و مصلحت می‌بینی برایم آشکار و آرزوی مرا بر آورده سازی». گاه نیز همین مفهوم به زبان شعر بیان می‌شود که اغلب بنا به دلخواه فرد نیت کننده، قافیه‌های آن تنظیم می‌شود.

 

۴. سر کتاب: پس از نیت کردن، فاتحه و قسم دادن حافظ، در مرحله چهارم فال گیرنده چشمان خود را می‌بندد و کتاب را با دست چپ گرفته و با انگشتان دست راست صفحه‌ای را تصادفی باز می‌کند. در برخی جا‌ها رسم بر این است که کودکی نابلغ را برای این کار انتخاب می‌کنند چرا که قلب و نیتی پاک دارد، اما در برخی جا‌ها نیز این کار را خود فرد نیت کننده یا ریش سفید جمع انجام می‌دهد. همچنین طبق سنت‌ها باید دیوانی که شما با آن فال می‌گیرید معیوب یا به صورت پاره نباشد.

 

۵. فال: بین دو صفحه‌ای که باز شده، صفحه سمت راست را انتخاب کرده و غزل بالای صفحه پاسخ فال است، زیرا در برخی از دیوان‌ها ممکن است چند غزل در یک صفحه باشد همچنین ممکن است بیت اول غزل در صفحه قبل باشد یعنی غزل از ابتدای صفحه سمت راست شروع نشده باشد که باید به صفحه قبل رفته و از ابتدای غزل، شعر را بخوانید. در غزل فال شما یک یا چند بیت وجود دارد که پاسخ نیت شما در آن نهفته است. اگر پاسخ نیت خود را پیدا نکردید به غزل بعدی که اصطلاحا به آن شاهد فال حافظ گفته می‌شود رفته و یکی از بیت‌های شماره ۱ – ۳ – ۵ غزل دوم را که مطالب غزل قبلی را تایید و تکرار می‌کند بخوانید تا به پاسخ نیت خود برسید. اعتقاد براین است که برای یک موضوع نباید دو یا سه بار اقدام به فال گرفتن کرد بنابراین باید سعی کنید که پاسخ نیت خود را از لابه لای مفاهیم همان اشعاری که باز کرده اید بیابید.

فال زدن به دیوان حافظ از کجا شروع شد؟

برخی فال گرفتن با شعر حافظ را رویدادی بی درنگ پس از مرگ حافظ و برسراختلاف مشایخ همزمانِ او بر نماز گزاردن یا نگزاردن بر جنازۀ این شاعر رند و کافرِ بی مَشرب نوشته اند.

،روش های پیش بینی سرنوشت و واقعه هایی که برای انسان در آینده روی خواهند داد و آگاهی یافتن از امور پوشیده وپنهان، از دیرباز درمیان مردم همۀ جوامع انسانی رواج داشته است. تفأل یا فال زدن یکی از این روش ها در جهان بوده است. مردم با چنگ درزدن به تفأل از فشار نگرانی ها، دلواپسی ها و دلهره های خود می کاسته اند و زمینۀ تردید و دودلی در اقدام به انجام دادن امور خیر وشرّ را ازمیانه برمی داشته و روح خود را آرامش می بخشیده اند. پیشینۀ تفأل باز می گردد به اعصار کهن که مردم سرزمین های باستانی با روش های جادویی گوناگون و روی آوردن به جادوگران و پیش گویان، یا به شاعران و اشعار آنان و توسل به کتاب های مقدس فال می گرفتند.

 برخی شیوع فال های گوناگون مانند کف بینی، شانه بینی، ماسه بند، تعبیرخواب و مانند آنها را از آثار بازمانده از آئین شمنی دانسته که در همه جا و به ویژه در مشرق زمین رواج داشته است و به راهنمایی کاهنان و ساحران و شمنان دست به این کار می زدند(زرین کوب، 1341: 548).


تفأل به اشعار شاعرانی مانند هومر[1]، شاعر یونانی(قرن هفتم ق م)، ویرژیل[2]، شاعر رومی(70-19ق م) نزد یونانیان و رومیان باستان (همان، 557؛ براون (1938:311و شعر اوید[3]، شاعرلاتینی (43ق م- 17م) در قرون بعد از آن(ماسه،1938:1/245، حاشیۀ1) از جملۀ این نوع تفأل ها بوده است. مردم عرب نیز برای گشودن رازها و آگاهی از آینده و مشکلات خود از شاعران و اشعار آنان یاری می جسته اند. یونانیان شاعر را کاهن و غیبگو و مرتبط با قوای مرموز طبیعت و آگاه از نامرئی ها می دانستند و اعراب شاعر را دارای همزادانی می پنداشتند که آنها را از امور پنهان آگاه و به دریافت و شناخت چیزهای مکتوم و پوشیده از مردم قادر می کردند (سمیعی،1:1366/140-141).

در ایران باستان، مغان از سحر و جادو دوری می جستند، ولیکن به فال گرفتن و پیش گویی روی می آوردند. یکی از انواع فال درمیان آنها نگریستن در آتش مقدس و فال زدن با آن بود. در شاهنامه بارها از فال زدن های شاهان، پهلوانان و موبدان یاد شده است(زرین کوب، 1341: 552 -553). درایران دورۀ اسلامی تفأل به نوشته و کتاب با کتاب مقدس قرآن و استخاره کردن با آن و بعد تفأل به اشعار شاعران مانند شاهنامۀ فردوسی، مثنوی مولوی و حتی دیوان شاعران دیگر آغاز شد. سرانجام فال گرفتن از دیوان شعر حافظ میان مردم شهرت و عمومیت یافت(همان، 557).

هرچند حافظ خود بارها به فال زدن اشاره دارد و می گوید: به نا امیدی از این در مرو بزن فالی
بـود که قـرعـۀ دولت به نام ما افـتــد

(غزل 140)

یا:
روز هجـران و شب فرقـت یـار آخــر شد
زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد

(غزل 166)

همچنین اشارات او بیانگر شیوع رسم فال گیری و فال گشایی با کتاب در زمان او است، ولیکن، آنچنان که ازقراین پیداست، فال گرفتن با دیوان حافظ و یاری جستن از فیض انفاس مسیحایی او در میان مردم ایران، احتمالاً باید سال ها پس ازدرگذشت حافظ مرسوم شده باشد.

برخی فال گرفتن با شعر حافظ را رویدادی بی درنگ پس از مرگ حافظ و برسراختلاف مشایخ همزمانِ او بر نماز گزاردن یا نگزاردن بر جنازۀ این شاعر رند و کافرِ بی مَشرب نوشته اند. می گویند(لودی، 1324ق:51؛ سیف پورفاطمی، 1312: 83) برای حل چنین معضلی مشایخ به فال گشایی با شعر او روی آوردند و اوراق شعرهای پراکندۀ او را جمع کردند و در سبویی ریختند و از کودکی خواستند تا از سبو ورقی را بیرون آورد. کودک ورقی را بیرون آورد که این بیت شعر حافظ بر آن نوشته شده بود:

قـــــدم دریــــغ مــــدار از جـنــــازۀ حــافـــظ
که گر چه غرق گناه است، می رود به بهشت
(غزل 55)

این روایت نمی تواند بنیان چندان درست و پذیرفته شدنی داشته باشد. اولاً برای اینکه حافظ اشعارش را به هنگام حیات خود جمع و تدوین نکرده بود و جمع کردن اشعار پراکندۀ او در زمانی کوتاه و به هنگامی که هنوز جنازۀ حافظ روی زمین بوده ، به آسانی امکان نداشته است؛ دیگر اینکه بنا بر استناد برخی به مقدمۀ محمد گلندام بر دیوان حافظ، گلندام، دوست و هم صحبت او، نخستین جامع و مدون اشعار پراکندۀ حافظ پس از مرگش بوده است.

 گلندام در مقدمۀ خود می گوید: به سبب « سوابق حقوق صحبت و لوازم عهود محبت» و به تشویق و ترغیب دوستان دست به ترتیب و تبویب اشعار حافظ زده است(گلندام،صفحۀ شمار قی). ناگفته نماند که دراعتبار نوشتۀ منسوب به گلندام نیز تردید هایی کرده اند( ناتل خانلری، 1375: 2/ 1145،1147 ).

به هر روی می توان گفت که ذوق افسانه ساز عامّۀ مردم بود که پس از مرگ حافظ، از این شاعر حافظ قرآن که مثل همۀ حافظان شهر گهگاه فال و استخاره هم می گرفت و دریچه ای غیبی برروی نومیدان و درماندگان می گشود، لسان الغیبی ساخت و دیوان او را برای گرفتن فال وسیله کرد(زرین کوب، 1356: 174). با همۀ اینها، خرمشاهی با استناد به اشارات حافظ در ابیاتی از شعرهایش به « دفتر اشعار»،« سفینۀ حافظ» و «سفینۀ غزل» مانند:

بخـواه دفتـر اشـعار و راه صحـرا گـیر
چه وقت مدرسه و بحث کشف کشّافست
(غزل 44)
دُرر ز شوق برآرند ماهیان به نثار
اگر سفینـۀ حافـظ رسـد به دریایـی
(غزل 491)
دراین زمانه رفیقی که خالی از خلل است
صُــراحی مــی نـاب و سـفـینــۀ غـزلســت
(غزل 45)

داشتن مجموعۀ شعر درمیان شاعران را در آن زمان متداول دانسته واحتمال داده که حافظ نیز خود دفتر یا سفینۀ غزلی از اشعار خود داشته است(خرمشاهی، 1367: 1/275).

نخستین کسی که به تفأل زدن به دیوان حافظ اشاره می کند، مؤلف کتاب دیاربکریه، ابوبکر طهرانی است که در سال 867 ق، 75 سال پس از مرگ حافظ (د 792 ق) به شیراز رفته بود. او در آن سال جهانشاه میرزا را که برای گوشمالی پسر سرکشش پیربوداق ، به فارس سفر کرده بود، همراهی می کرد ( ابوبکرطهرانی، 1356: 2/363-364). به هر روی، پس از تدوین اشعار حافظ و دستیابی مردم قشرهای وسیعی از طبقات اجتماعی به دیوان حافظ و آشنایی با اشعار رندانه و اسرارآمیز او، گرفتن فال حافظ در ایران میان عارف و عامی عمومیت و رواج یافت.

مردم فال گشایان و فال نمایان کهن را که با فال و استخاره دریچه هایی از دنیای غیب به روی آنها می گشودند « لسانِ غیب» می خواندند(زرین کوب،1341: 548). جامی دادن القابی چون «لسان الغیب» و « ترجمان الاسرار» را به حافظ به سبب هنر او در گشودن « اسرار غیبیه و معانی حقیقیه در کسوت صورت و لباس مجاز» و نبودن تکلف در اشعار او می داند(جامی، نفحات، 1336: 614؛ همو، 1379: 148 ). حاجی خلیفه در کشف الظنون با اشاره به تداول فال گیری با اشعار حافظ نزد فارسیان، دادن لقب « لسان الغیب» به حافظ را به واسطۀ شعرهای مناسب حال مردم گفتن او می انگارد(حاجی خلیفه، 1320: 1/ ستون783). برخی نیز لسان غیب را تفأل زدن به دیوان او و آمدن غزلیاتی که نازل منزلۀ غیب است(دارابی، 1357: 131) دانسته و برخورداری حافظ از فیض روح القدس وتوفیق آسمانی و عینی او را به استناد این بیت شعر او: دوش وقت سحر از غصّه نجاتم دادند

واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
(غزل 183)(نیزنک: محجوب،1:1366/37)

همچنین آگاه بودن حافظ از غیب دل ها و نهانی های روان آدمی و پی بردن به رازهایی از دیدنی ها و شنیدنی هایش که دیگران نمی توانستند آنها را ببینند و بشنوند(سمیعی، 1366: 1/134) انگاشته اند . به هر روی رسم فال گشایی از دیوان حافظ به قصد بازکردن دریچه ای برای نفوذ در دنیای غیب، روی هم رفته حالت ابهام و تقدس توصیف ناپذیری هم به دیوان او که در گذشت قرنها اندک اندک پدید آمده است، می افزاید(زرین کوب، 1356: 199).

در متون تاریخی حکایت هایی از تفأل برخی شاهان و رجال و بزرگان به دیوان حافظ گزارش شده است. در کشف الظنون از رسالۀ کوچکی توسط محمد بن شیخ محمد هروی شامل حکایات مربوط به فال هایی که مطابق حال فال گیرندگان بوده و رسالۀ ترکی مولی حسین کفوی(د. بعد ازسال 980ق) دربارۀ فال های دیوان حافظ یاد می کند(حاجی خلیفه، همانجا). در رسالۀ لطیفۀ غیبی نیز حکایت هایی تاریخی ازگرفتن 8 فال حافظ نقل شده است که از آنها 4 فال مربوط به شاهان صفوی (شاه اسماعیل، شاه طهماسب، شاه عباس اول و شاه عباس دوم) و یک فال مربوط به فتحعلی بیگ، فرزند امامقلی خان و 2 فال مربوط به خود مؤلف کتاب است( برای شرح حکایت فال ها نک: دارابی، 1357: 129-133؛ نیز براون،315-319 1956:؛ سمیعی، 1366: 1/139-140). علی اصغر حکمت نیز از چند فقره تفأل تاریخی به دیوان حافظ و انگیزه و داستان آنها که خود دیده یا ازمعاصران شنیده است، در ذیل مبحث تفأل در کتاب تاریخ ادبی ایران، نوشتۀ براون یاد می کند. او اشعارحافظ در پاسخ به نیت ها را جملگی حسب الحال و از« عجایب تصادفات و نوادرغریبه» می داند(برای این فال ها ونیت ها، نک: حکمت، 1357: ذیل صفحات421-428). زرین کوب همۀ این حکایت ها را قصه هایی مجعول و شیرین دانسته که میان مردم حافظ دوست ایران درباب درست آمدن و مجرب بودن فال از اشعار او رایج شده بوده است(زرین کوب، 1346: 557).

فال گرفتن با شعر حافظ در مواقع گوناگون و بیشتر به هنگام جشن ها مانند جشن شب چهارشنبه سوری، شب چهارشنبۀ آخرماه صفر، شبِ چلّه (شب یلدا)، تیرما سیزّه شو(شب تیرماه سیزده)، سیزده به در ودرشب نشینی های نوروزی، به ویژه درشب های بلند زمستان و جمع شدن اعضای خانواده و خویشان به دور هم ترتیب داده می شود. گاهی نیز برای اطلاع ازبهبودی وضع و حال بیمار، رفتن به سفر و بازگشت مسافر، آگاهی از پیروزی یا شکست در کاری یا نزاعی، رفع دودلی در انتخاب همسر، خرید مِلک و کالا، اقدام به کارهایی و مانند آنها نیت می کنند و به دیوان حافظ تفأل می زنند. به باور مردم حافظ هیچ کسی را که به او روی آورده و به شعر او توسل جسته وطالب چیزی است از خود نا امید نمی کند:

به نا امیدی از این در مرو بزن فالی
بـود که قـرعۀ دولت به نـام ما افتـد
(غزل 114)

این باور عامه بر ساخته از فراوانی ابهام و ایهام در غزل های حافظ است که گشایندۀ فال، از هر قشر و گروه وطبقۀ اجتماعی و با هر مَشرب و عقیده ای، از شعر او معنایی در می یابد که آن را با نیت خود می سنجد و از آن نتیجه ای می گیرد.