کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس نسخه ۱۱ ماده‌ای برای شفافیت آرا در مجلس آماده کرده است تا بعد از ۸ ماه از رد اولین نسخه، بالاخره تکلیف این وعده انتخاباتی نمایندگان مجلس یازدهم را روشن کند.
نمایندگان مجلس یازدهم با شعار «شفافیت آرا» روی کار آمدند و بعد از مدتی طرح اصلاح آیین نامه داخلی مجلس برای شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت.
طرح شفافیت آرای نمایندگان ۱۵ بهمن ماه سال گذشته در مجلس به رای گذاشته شد اما تصویب نشد. این طرح در همان زمان هم ۱۵۳ رای موافق داشت اما از آنجا که اصلاح آیین نامه داخلی مجلس بود و نیاز به دو سوم آرای نمایندگان داشت، سه رای مثبت تا تصویب شدن فاصله داشته و رد شد.
قفل تصویب شفافیت آراء
محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی پس از رد این طرح اعلام کرد: امیدوارم با ایجاد اصلاحات مدنظر نمایندگان و افزوده شدن به دامنۀ شفافیت، طرح مجدداً به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آراء شکسته شود.
پس از آن با استفاده از ساز و کار آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، این طرح دو شوری شده و برای بررسی‌های بیشتر به کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس بازگشت.
عزم نمایندگان برای شفافیت در دولت و مجلس
بعد از گذشت حدود ۷ ماه و با روی کار آمدن دولت مردمی در جریان برگزاری جلسات رای اعتماد به وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم، نمایندگان در تذکراتی ضمن تاکید بر لزوم شفافیت در تصمیمات سیاسی و اقتصادی دولت، اعلام می‌کردند، اگر قرار است، دولت شفاف باشد، باید مجلس هم شفاف عمل کند. شفافیت تعارض منافع را از بین خواهد برد.
همان زمان رئیس مجلس هم اعلام کرد: به زودی طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار صحن علنی مجلس قرار خواهد گرفت»
بالاخره هفته گذشته حجت الاسلام محمدحسین حسین زاده بحرینی رئیس کمیسیون آیین نامه داخلی اعلام کرد بررسی طرح شفافیت آرا نهایی شده و در دستور کار صحن علنی مجلس قرار خواهد گرفت.
متن کامل طرح ۱۱ ماده‌ای اصلاح موادی از قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی (شفافیت آرای نمایندگان) به شرح زیر است:
مذاکرات کمیسیون‌ها چاپ و توزیع می‌شود
ماده ۱: در جزء ۱ ماده ۲۱ قانون آئین‌نامه داخلی، پس از عبارت «توزیع آنها» عبارت «و انتشار آن برای عموم ظرف مدت حداکثر یک ماه از تاریخ جلسه به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد»، اضافه می‌شود.
«ماده ۲۱- وظایف دبیران عبارتند از: ۱- مراقبت در ضبط و تحریر صورت مذاکرات و چاپ و توزیع آنها»
ماده ۲: در جزء (۶) ماده (۲۲) قانون، پس از عبارت «هفتگی مجلس» عبارت «و انتشار آن حداقل سه روز قبل از تشکیل جلسه برای عموم» اضافه می‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۲۲- وظایف و اختیارات هیئت رئیسه عبارتند از: ۶- تهیه و تنظیم برنامه هفتگی مجلس»
هیئت رئیسه موظف به انتشار جزئیات جلسات خود شد
متن زیر به عنوان بند (۱۳) به ماده (۲۲) الحاق می‌گردد:
۱۳ هیئت رئیسه مجلس موظف است برنامه هفتگی تشکیل جلسات خود را به اطلاع نمایندگان برساند و امکان حضور بدون حق رأی هر یک از نمایندگان در جلسات هیئت رئیسه را با درخواست کتبی آنها حداقل یک روز قبل از تشکیل جلسه فراهم نماید. صوت و تصویر جلسات هیئت رئیسه از طریق لوح رایانه‌ای در اختیار نمایندگان قرار می‌گیرد و آرای اعضای هیئت رئیسه به تفکیک موافق، مخالف و ممتنع در پایان هر جلسه و مشروح مذاکرات آن حداکثر ۱۰ روز پس از جلسه به اطلاع نمایندگان می‌رسد. در موارد خاص پس از درخواست رئیس جلسه یا یک‌سوم حاضرین و تصویب هیئت رئیسه، رأی اعضا برای نمایندگان مخفی خواهد شد.
ماده ۳
ماده (۶۱) قانون به شرح زیر اصلاح و پنج تبصره به آن الحاق می‌شود:
مناط اعتبار رسمیت جلسات کمیسیون‌ها، حضور حداقل دو سوم اعضای کمیسیون و نصاب مصوبات آن مطابق ماده (۱۱۷) این قانون است. جلسات کمیسیون‌ها به صورت علنی تشکیل می‌شود و دستور جلسات هفتگی حداکثر سه روز قبل از تشکیل برای عموم منتشر می‌شود. اسامی حاضرین و غائبین جلسه همراه با آرای نمایندگان به تفکیک اسامی نمایندگان مخالف، موافق و ممتنع و کسانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند، به ترتیب حروف الفبا تا پایان روز رأی‌گیری در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، برای عموم منتشر می‌شود و در مشروح مذاکرات کمیسیون نیز ثبت می‌شود.
تبصره ۱
در صورت اضطرار که رعایت امنیت کشور ایجاب نماید، هرگاه وزیر ذیربط یا بالاترین مقام دستگاه مربوط یا حداقل یک‌چهارم از اعضای کمیسیون درخواست نمایند تا برای موضوع مورد بحث، جلسه غیرعلنی تشکیل شود با تصویب کمیسیون جلسه صرفاً برای رسیدگی به همان موضوع، غیرعلنی می‌شود.
تبصره ۲
در مواردی که حداقل پنج عضو کمیسیون درخواست نمایند که آرای اعضای کمیسیون در مورد طرح یا لایحه یا بخشی از اجرای آن منتشر نشود، در صورت تصویب این درخواست، نتایج آراء بدون درج اسامی انتشار می‌یابد.
تبصره ۳
در خصوص طرح‌ها و لوایحی که به موجب اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی در کمیسیون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، الزاماً جلسات به صورت علنی تشکیل می‌شود و عدم انتشار آرای نمایندگان در این‌گونه جلسات به منزله غیرعلنی شدن جلسه نیست.
تبصره ۴
مشروح مذاکرات جلسات علنی کمیسیون‌ها حداکثر ظرف مدت یک ماه به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس برای عموم انتشار می‌یابد.
تبصره ۵
مذاکرات جلسات غیرعلنی کمیسیون‌ها و آن دسته از آرای نمایندگان که عدم انتشار آنها به تصویب کمیسیون رسیده بود، با پیشنهاد حداقل پنج نفر از اعضای کمیسیون، پس از گذشت حداقل یک سال با تصویب کمیسیون قابل انتشار است.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۶۱- مناط اعتبار برای رسمیت جلسه کمیسیون‌ها حضور حداقل دوسوم اعضاء می‌باشد. مصوبات کمیسیون با اکثریت مطلق آراء عده حاضر خواهد بود.»
ماده ۴
در ماده ۶۳ قانون، پس از عبارت «ضبط» عبارت «و انتشار مذاکرات در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس» اضافه می‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود «ماده ۶۳: رئیس‌مجلس حداقل یک نفر از کارشناسان با تجربه و مناسب مجلس را به عنوان دبیر در اختیار هر کمیسیون قرار می‌دهد تا نسبت به امور کارشناسی و اداری مربوطه از قبیل ارتباط با هیئت رئیسه و ادارات مجلس و کمیسیون‌ها و تنظیم و توزیع مراسلات، ضبط مذاکرات، بایگانی اوراق و پرونده‌ها، تسریع جریان امور دفتری و تهیه صورت‌جلسات و سایر امور اداری اقدام نماید.»
صوت جلسات کمیسیون‌ها به صورت زنده از پایگاه اطلاع رسانی مجلس پخش می‌شود
ماده ۵
ماده (۶۴) قانون به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می‌شود:
ماده ۶۴ گزارش عملکرد هر کمیسیون از قبیل رسیدگی به طرح‌ها و لوایح، سوال و تحقیق و تفحص و عملکرد ناظرین در هیئت‌ها، شوراها و مجامع در پایان هر ماه به هیئت رئیسه مجلس ارائه می‌شود تا به نحو مقتضی برای نمایندگان و عموم اطلاع‌رسانی شود.
تبصره
سازمان صدا و سیما با رعایت شرایط مندرج در ماده (۵) این قانون، مجاز است برای تهیه گزارش کامل و زنده صوتی و تصویری از جلسات علنی کمیسیون‌ها در کمیسیون حضور یابد و همچنین صوت این جلسات در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس به صورت زنده پخش می‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۶۴- گزارش عملکرد کمیسیون‌ها بایستی هر ماه یک‌بار به هیئت رئیسه مجلس داده شود تا به نحو مقتضی به اطلاع نمایندگان برسد.»
فهرست اعضاء، هزینه‌ها، اهداف و نتایج سفرهای خارجی نمایندگان منتشر می‌شود
ماده ۶
ماده (۸۱) قانون به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می‌شود:
ماده ۸۱ مأموریت‌های رسمی فردی و جمعی نمایندگان از قبیل شرکت در سمینارها، اجلاس، بازدیدهای فنی و تخصصی و نظارتی در داخل و خارج از کشور با تصویب کمیسیون ذیربط و تایید هیئت رئیسه مجلس انجام می‌شود. مأموریت اعضای هیئت رئیسه مجلس با تصویب هیئت رئیسه انجام می‌شود.
هیئت رئیسه هر کمیسیون مکلف است حداکثر تا یک هفته پس از انجام مأموریت، گزارش آن را به همراه اطلاعات مربوط از جمله: فهرست اعضاء، هزینه‌ها، اهداف و نتایج به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، برای اطلاع عموم منتشر نماید. در مورد اعضای هیئت رئیسه مجلس این تکلیف به عهده هیئت رئیسه است.
تبصره
در موارد خاص با تصویب کمیسیون برای اعضای کمیسیون و در مورد هیئت رئیسه مجلس با تصویب هیئت رئیسه، اطلاعات مربوط به مأموریت‌ها منتشر نمی‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۸۱- مأموریت‌های رسمی فردی و جمعی نمایندگان برای شرکت در سمینارها، اجلاس‌ها و بازدیدهای فنی و تخصصی در داخل و یا خارج از کشور با تصویب کمیسیون ذیربط و تأیید هیئت رئیسه انجام خواهد شد. نتایج حاصل از مأموریت به آن کمیسیون و هیئت رئیسه مجلس تسلیم می‌گردد.»
گزارش غیبت و تأخیر نمایندگان در جلسات علنی و کمیسیون‌ها منتشر می‌شود
ماده ۷
در ماده (۸۹) قانون، پس از عبارت «ثبت خواهد شد»، عبارت «هیئت رئیسه مکلف است ماهانه گزارش غیبت و تأخیر هر یک از نمایندگان در جلسات صحن و کمیسیون‌ها را در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس برای اطلاع عموم به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد»، منتشر کند.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۸۹- غیبت، تأخیر غیرموجه نمایندگان پیش از پایان جلسه مجلس اعلام و درصورت مذاکرات مجلس ثبت خواهد شد.»
ماده ۸
در انتهای ماده (۹۵) قانون، عبارت «اسامی نمایندگانی که سه‌بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند، در روزنامه‌ها درج خواهد شد»، حذف می‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۹۵- نمایندگان باید در روزی که قبلاً برای تشکیل جلسه رسمی معین می‌شود در مجلس حاضر شوند. درصورت تأخیر بدون عذر موجه از طرف هیئت رئیسه توبیخ خواهند شد. همچنین، هریک از نمایندگان که در موقع أخذ رأی با اعلام قبلی رئیس‌مجلس مبنی بر منع خروج از جلسه بدون عذر موجه خارج شود، مستحق توبیخ خواهد بود و در صورت تکرار تأخیر و غیبت، مقررات آیین‌نامه از طرف هیئت رئیسه درباره او اجراء خواهد شد. اسامی نمایندگانی که سه بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند در روزنامه‌ها درج خواهد شد.»
اسامی مخالفین، موافقین، ممتنعین و نمایندگانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند، منتشر می‌شود
ماده ۹
در ماده (۱۱۹) قانون، پس از عبارت «نتیجه آراء را» عبارت «همراه با نمایش اسامی مخالفین، موافقین، ممتنعین و نمایندگانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند»، اضافه می‌شود و یک تبصره به شرح زیر به آن الحاق می‌شود.
تبصره
در مورد هر یک از مواد یا اجزاء که به تشخیص هیئت رئیسه مجلس جنبه صنفی یا منطقه‌ای دارد، آراء اعلام نمی‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۱۱۹- هیئت رئیسه مجلس موظف است مجلس را به وسایل پیشرفته الکترونیکی مجهز نماید تا شمارش عده حاضران در مجلس و اعلام رأی مخالف، موافق و ممتنع با وسایل مذکور ممکن و میسر گردد و نتیجه آراء را در معرض دید نمایندگان قرار دهد. در موارد نقص فنی دستگاه‌ها حداکثر برای یک هفته رأی‌گیری با قیام و قعود یا طرق دیگر انجام خواهد شد. تمدید این مهلت با تصویب مجلس خواهد بود.»
رای نمایندگان به عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و موافقتنامه‌های بین‌المللی شفاف خواهد بود
ماده ۱۰
یک تبصره به عنوان تبصره (۲) به ماده (۱۲۲) الحاق می‌شود:
تبصره ۲ در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان رأی‌گیری مخفی با ورقه را درخواست نمایند، پس از توضیح توسط نماینده پیشنهاددهندگان به مدت حداکثر پنج دقیقه، در مورد درخواست رأی‌گیری می‌شود و در صورت تصویب، برای آن موضوع رأی‌گیری مخفی با ورقه انجام می‌شود. این تبصره شامل طرح‌ها و لوایح مربوط به عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و موافقتنامه‌های بین‌المللی نمی‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۱۲۲- در موارد ذیل أخذ رأی مخفی با ورقه الزامی است:
۱- انتخاب اعضای هیئت رئیسه، حقوقدانان شورای نگهبان، نمایندگان مجلس در نهادها و هیئت‌ها، مجامع و شوراها و سایر انتخابات راجع به اشخاص
۲- انتخابات داخلی شعب و کمیسیون‌ها
۳- رأی اعتماد و عدم اعتماد به وزیران و هیئت وزیران و رأی عدم کفایت به رئیس‌جمهور
۴- رأی نسبت به اعتبارنامه نمایندگانی که مورد اعتراض واقع شده‌اند
تبصره- هیئت رئیسه موظف است کارت‌های مخصوصی برای رأی‌گیری مخفی تهیه و در اختیار نمایندگان قرار دهد. رأی‌گیری به وسیله هرگونه ورقه و کارتی غیر از این اوراق معتبر نخواهد بود.»
ماده ۱۱
ماده (۱۲۶) قانون به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می‌شود:
ماده ۱۲۶ در تمامی مواردی که رأی‌گیری در صحن به صورت الکترونیکی یا علنی با ورقه انجام می‌شود، اسامی نمایندگان موافق، مخالف و ممتنع و کسانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند، به ترتیب حروف الفبا در مشروح مذاکرات ثبت و حداکثر یک هفته پس از رأی‌گیری در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس به صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، برای عموم منتشر می‌شود.
تبصره
اسامی نمایندگان تقاضاکننده برای رأی‌گیری مخفی یا علنی با ورقه، در صورت مشروح مذاکرات مجلس ثبت می‌شود.
پیش از اصلاح این ماده بدین شرح بود: «ماده ۱۲۶- اسامی کلیه تقاضاکنندگان رأی مخفی یا رأی علنی با ورقه در صورت مشروح مذاکرات مجلس ثبت خواهد شد.»
دیدگاه تان را بنویسید