از بی‌اعتمادی به دولت تا ترس از مرگ

با وجود این‌که آمریکا یکی از اولین کشورهایی بود که اقدام به تولید انبوه واکسن کرونا کرد، اما روند واکسیناسیون عمومی در این کشور همچنان با کندی پیش می‌رود. بخش زیادی از این کندی به خاطر بی‌اعتمادی مردم آمریکا به واکسن‌های تولیدی غول‌های داروسازی کشورشان و تبلیغات گسترده‌ی ضدواکسن در شبکه‌های تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی است. در ادامه‌ی این گزارش، بیش‌تر به سرعت ناامیدکننده‌ی واکسیناسیون در آمریکا، دلایل آن و تلاش‌های دولت این کشور برای سرعت بخشیدن به واکسیناسیون عمومی کرونا می‌پردازیم.

واکسن کووید-۱۹ مشترک «فایزر-بیوان‌تک»، که در آمریکا تولید شد، اولین واکسن جهان بود که مجوز استفاده به صورت گسترده را دریافت کرد؛ اما آمریکایی‌های زیادی هنوز حاضر به دریافت آن نشده‌اند

کم‌تر از نیمی از آمریکایی‌ها واکسینه شده‌اند

آمارهای «مرکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری‌ها» ی آمریکا نشان می‌دهند تا کنون ۵۸ درصد از جمعیت این کشور دست‌کم یک دوز از واکسن را دریافت کرده‌اند، اما درصد جمعیتی که به طور کامل واکسینه شده‌اند، ۴۹/۸ درصد است[۱]. البته این آمار در بازه‌های سنی بالاتر بهبود پیدا می‌کند. مثلاً ۵۸/۳ درصد از جمعیت بالای ۱۲ سال، ۶۰/۷ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال، و ۸۰/۲ درصد از جمعیت بالای ۶۵ سال در آمریکا اکنون به طور کامل واکسینه شده‌اند.

درصد افرادی که دست‌کم یک دوز از واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند به تفکیک ایالت؛ (به ترتیب از روشن به تیره) کم‌تر از ۴۴ درصد، ۴۴ تا ۵۰ درصد، ۵۰ تا ۵۶ درصد، ۵۶ تا ۶۲ درصد، و بیش از ۶۲ درصد

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، اوایل ماه می، همزمان با کاهش سرعت واکسیناسیون در این کشور اعلام کرد هدف دولت تزریق دست‌کم یک دوز واکسن به دست‌کم ۷۰ درصد از جمعیت کشور تا سالگرد استقلال آمریکا (۴ جولای) است[۲]. بایدن که قول داده بود تا جشن استقلال آمریکا مردم این کشور به زندگی «تقریباً عادی» برگردند، نه‌تنها موفق به دستیابی به این هدف نشد، بلکه حتی هدف ۷۰ درصدی‌اش نیز با یک ماه تأخیر بالأخره محقق شد.

در حالی که طی ماه‌های آغازین واکسیناسیون، استادیوم‌های بزرگ ورزشی به عنوان پایگاه‌های واکسیناسیون عمومی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اکنون نه‌تنها آن استادیوم‌ها بسته شده‌اند، بلکه بسیاری از پایگاه‌های کوچک‌تر واکسیناسیون نیز دوزهای واکسن‌شان را بدون مشتری می‌بینند. دولت بایدن نیز استراتژی خود را از واکسیناسیون عمومی به اتکا بر داروخانه‌های محلی و کلینیک‌های سیار تغییر داده است. مشکل این‌جاست که افرادی که بیش‌ترین شوق را برای دریافت واکسن داشتند، اکنون واکسینه شده‌اند، اما درصد آن‌ها در کل جمعیت کافی نیست.

یکی از داوطلبان مرحله‌ی آزمایشی واکسن کووید-۱۹  «فایزر-بیوان‌تک»، در دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مری‌لند در آمریکا یک دوز از این واکسن را دریافت می‌کند؛ افراد مشتاق به دریافت واکسن کرونا، این واکسن را دریافت کرده‌اند، اما درصد آن‌ها در آمریکا برای تحقق ایمنی جمعی کافی نیست 

برخی از متخصصان می‌گویند با توجه به شیوع گونه‌ی فوق‌العاده مسری دلتا، اکنون ۹۰ درصد، یا بیش‌تر، از کل جمعیت باید به طور کامل واکسینه شوند تا کشور بتواند از مرز «ایمنی جمعی» یا «ایمنی گله‌ای» عبور کند؛ یعنی تعداد کافی از مردم نسبت به ویروس کرونا مصون شوند تا جامعه بتواند به زندگی عادی (بدون ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی) برگردد[۳]. این در حالی است که چنان‌که گفته شد، درصد افراد کاملاً واکسینه‌شده در آمریکا در حال حاضر کم‌تر از ۵۰ درصد است. اما چرا بقیه‌ی مردم آمریکا علاقه‌ای به دریافت واکسن ندارند؟

چرا آمریکایی‌ها واکسن کرونا نمی‌زنند؟

غول‌های فناوری آمریکا که شماری از آن‌ها مانند «فایزر» و «مدرنا» پشت مشهورترین واکسن‌های کرونا هستند، پرونده‌ی سیاهی در زمینه‌ی قربانی کردن جان انسان‌ها به خاطر منافع خودشان دارند. نه‌تنها این کمپانی‌ها خودشان متهم به نقش داشتن در شیوع ویروس کرونا هستند [جزئیات بیش‌تر]، بلکه به عنوان نمونه، کمپانی فایزر که تولیدکننده‌ی اولین و مشهورترین واکسن کرونا در جهان است، بزرگ‌ترین متخلف حوزه‌ی درمان در آمریکاست؛ و تا کنون میلیاردها دلار به خاطر تخلف در حوزه‌ی ایمنی محصولاتش و همچنین تجویز نادرست و طرح ادعاهای دروغ درباره‌ی داروهایش جریمه شده است

کمپانی آمریکایی «فایزر»  بارها به دلیل تجویز غیرمجاز داروهایش برای درمان بیماری‌های مختلف مقصر شناخته شده است

آن‌چه که درباره‌ی کمپانی فایزر و واکسن‌هایش بیش‌تر جای نگرانی دارد، اقدامات قبلی این کمپانی در استفاده از انسان‌ها به عنوان موش آزمایشگاهی است. این کمپانی آمریکایی سال ۱۹۹۶ به بهانه‌ی شیوع شدید وبا، سرخک و مننژیت در شمال نیجریه، آزمایش‌های مخفیانه‌ای را در «کانو» دومین شهر بزرگ این کشور، آغاز کرد تا آنتی‌بیوتیک جدیدش موسوم به «تروان» («تروافلوکساسین») را آزمایش کند[۵]. فایزر داروی آزمایشی‌اش را روی دویست کودک بین یک تا سیزده‌ساله[۶] امتحان کرد که در نتیجه‌ی آن، به گفته‌ی منابع نیجریه‌ای، بیش از ۵۰ نفر از این کودکان جان خود را از دست دادند 

حتی اگر هیچ‌کدام از موارد بالا را هم در نظر نگیریم، باز هم یک نکته باقی است: واکسن‌های فایزر و مدرنا هر دو بر اساس فناوری جدید «پیام‌رسان آران‌اِی» تولید شده‌اند که برای اولین بار است در سطح عمومی به کار گرفته می‌شود. شمار زیادی از مردم آمریکا، و مردم جهان، هنوز به این فناوری (که بودجه‌ی آن را «آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته‌ی دفاعی» مشهور به «دارپا»، یکی از آژانس‌های مرموز پنتاگون، تأمین کرده) اعتماد ندارند و دلایل مختلفی نیز برای این بی‌اعتمادی وجود دارد که از جمله‌ی آن‌ها، شیوه‌ی کار مبتنی بر ژنتیک این واکسن‌هاست. (مشرق پیش‌تر در گزارشی مفصل درباره‌ی این فناوری و نگرانی‌ها درباره‌ی آن توضیح داده است. این گزارش را می‌توانید از این‌جا بخوانید.)

در کنار بی‌اعتمادی مردم آمریکا به کمپانی‌های بزرگ داروسازی در کشورشان، تبلیغات گسترده ضدواکسن نیز در این کشور تأثیر زیادی روی افکار عمومی داشته است؛ تبلیغاتی که به گفته‌ی بایدن، عاملان آن‌ها «دارند مردم را می‌کشند[۷].» دعوا بر سر واکسن زدن یا نزدن در آمریکا مدت‌هاست که جنبه‌ی سیاسی نیز پیدا کرده است: دولت آمریکا معتقد است بخشی از تبلیغات ضدواکسن، کار محافظه‌کارهای آمریکایی است. شماری از مجریان شبکه‌ی جمهوری‌خواه فاکس‌نیوز و مهمان‌هایی که به برنامه‌هایشان دعوت می‌کنند، مرتباً واکسن‌های کرونا را زیر سؤال می‌برند[۸]. شبکه‌ها و خبرگزاری‌های محلی نیز در بسیاری از نقاط آمریکا اطلاعاتی را درباره‌ی این واکسن‌ها منتشر می‌کنند که دولت و رسانه‌های حامی واکسیناسیون آن‌ها را «ضداطلاعات» توصیف می‌کنند[۹].

بایدن می‌گوید آن‌هایی که علیه واکسن تبلیغ می‌کنند، «دارند مردم را می‌کشند»

با این حال، مسئله صرفاً تبلیغات رسمی ضدواکسن نیست. شبکه‌های اجتماعی آمریکا، از جمله فیس‌بوک، نیز بستری برای انتشار اطلاعات و تبلیغ علیه واکسن شده‌اند؛ تا جایی که صدای «ویوک مورتی» جراح‌کل آمریکا (سخنگوی ارشد دولت فدرال آمریکا در امور مربوط به سلامت عمومی)، نیز درآمده است. مورتی اخیراً از شبکه‌های اجتماعی به خاطر کم‌کاری‌شان در مبارزه با انتشار ضداطلاعات علیه واکسن کرونا به‌شدت انتقاد کرد[۱۰]. در عین حال، فقط مخالفان واکسن نیستند که عقاید خود را در شبکه‌های تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌کنند؛ دولت آمریکا نیز برای مبارزه با بی‌اعتمادی مردم به واکسن‌های تولید این کشور دست به دامن همین رسانه‌ها شده است.

دولت آمریکا چگونه واکسن کرونا را تبلیغ می‌کند؟

چنان‌که گفته شد، دولت بایدن از سرعت پیشرفت فرآیند واکسیناسیون در آمریکا رضایت ندارد؛ اما بی‌کار هم ننشسته، بلکه برای تشویق مردم به دریافت واکسن کرونا راه‌های مختلفی را امتحان کرده است؛ از پرداخت پول و وضع مقررات سخت‌گیرانه گرفته، تا روی انداختن به سلبریتی‌ها. رئیس‌جمهور آمریکا شخصاً به مقامات ایالتی و محلی اصرار کرده تا در ازای دریافت واکسن توسط افرادی که هنوز واکسینه نشده‌اند، پاداش ۱۰۰ دلاری پرداخت کنند[۱۱]. وی همچنین به نهادهای دولتی دستور داده تا مقرراتی وضع کنند که به موجب آن‌ها کارمندان بخش دولتی بین دو گزینه مخیر شوند: یا دریافت واکسن، و یا اجبار به انجام آزمایش‌های مکرر، زدن ماسک و پذیرش محدودیت جابه‌جایی.

دولت آمریکا در فضای رسانه‌ای این کشور نیز فعال شده است. علاوه بر شبکه‌های تلویزیونی و پایگاه‌های اینترنتی رسانه‌های شناخته‌شده که دائماً درباره‌ی ضرورت و اهمیت دریافت واکسن تبلیغ می‌کنند، شبکه‌های اجتماعی نیز هدف واشینگتن قرار گرفته‌اند. در یکی از جدیدترین اقدامات دولت بایدن، کاخ سفید مستقیماً به سراغ افراد مشهور اینترنتی، یا به‌اصطلاح «اینفلوئنسر» ها، رفته است[۱۲]. دولت فدرال آمریکا در تلاش برای تشکیل یک «ارتش اینفلوئنسری»، از ستاره‌های شبکه‌های اجتماعی‌ای مانند تیک‌تاک که کاربران زیادی دارند، خواسته تا در صفحه‌های شخصی‌شان دریافت واکسن را تبلیغ کنند. این در حالی است که شماری از ایالت‌های آمریکا نیز به اینفلوئنسرهای کم‌ترشناخته‌شده‌ای که صرفاً در مقیاس محلی فعال هستند، پول می‌دهند تا مردم را به دریافت واکسن تشویق کنند.

استفاده‌ی دولت آمریکا از شبکه‌های اجتماعی، دلیل کاملاً مشخصی نیز دارد: آمارها نشان می‌دهد هرچه سن آمریکایی‌ها پایین‌تر باشد، احتمال دریافت واکسن در آن‌ها کم‌تر است. به طور خاص، حدود ۵۸ درصد از افراد بین ۱۲ تا ۱۷ سال در آمریکا هنوز حتی یک دوز از واکسن‌های کرونا را نیز دریافت نکرده‌اند[۱۳]؛ دقیقاً همان گروه سنی‌ای که بیش‌تر مخاطب اینفلوئنسرها هستند. البته این گروه، عموماً در دسته‌ی افرادی قرار می‌گیرند که درباره‌ی دریافت واکسن «مردد» هستند؛ نه آن‌هایی که «مصمم» هستند واکسن کرونا نزنند. جالب است بدانید برخی بررسی‌ها نشان می‌دهند بسیاری از افرادی که عزم‌شان برای دریافت نکردن واکسن کرونا جدی است، همان افرادی هستند که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ رأی به انتخاب مجدد دونالد ترامپ داده بودند.

«دریافت واکسن کووید-۱۹ = مرگ»؛ طبق برخی نظرسنجی‌ها بسیاری از افرادی که حاضر نیستند واکسن بزنند، افرادی هستند که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا به ترامپ رأی داده‌اند

روی هم رفته، دست‌کم یک نظرسنجی نشان می‌دهد از میان آمریکایی‌هایی که هنوز واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند، ۵۳ درصد به خاطر عوارض جانبی چنین تصمیمی گرفته‌اند؛ ۴۰ درصد منتظرند ببینند آیا این واکسن‌ها ایمن هستند یا نه؛ ۳۷ درصد به واکسن اعتماد ندارند؛ ۲۷ درصد به دولت اعتماد ندارند؛ ۲۶ درصد معتقدند نیازی به دریافت واکسن ندارند؛ و ۱۶ درصد دلایل دیگر را برای عدم دریافت واکسن ذکر کرده‌اند. اما آن‌چه که مسلم است، تعداد افرادی که حاضر به دریافت واکسن نیستند، آن‌قدر زیاد هست که برنامه‌های دولت آمریکا برای واکسیناسیون عمومی و دستیابی به ایمنی جمعی را بی‌نتیجه بگذارد. آمریکا به‌رغم داشتنِ دوزهای بی‌شماری واکسن رایگان کرونا همچنان در زمینه‌ی واکسیناسیون عمومی کرونا از سایر کشورهای توسعه‌یافته عقب‌تر است