خشکسالی: میراث اشرف غنی

دیروز، اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان بدون هیچ مقاومتی کابل را تحویل طالبان داد. او به همراه بی بی گل، همسرش پایتخت را ترک کرد و مردمش را در برابر سلفی‌های مسلح تنها گذاشت. هنوز معلوم نیست که اشرف غنی به چه کشوری فرار کرده است. ابتدا اخبار حاکی از آن بود که وی به سوی پاکستان یا به مانند مارشال دوستم، معاون اول دولت اولش به ازبکستان گریخته یا دوشنبه را مفّر خوبی برای جان به در بردن دیده است. حتی صبح امروز، اخباری از ورود او به عمان شنیده شد که بلافاصله خبرگزاری‌های این کشور تکذیب کردند. 

به هر حال، طالبان قدرت را در افغانستان قبضه کرده و دنیا نیز او را به رسمیت شناخته است. فرقی ندارد که واشنگتن، مسکو، پکن یا تهران کدام نقش بیشتری در به قدرت رسیدن این گروه متحجر دارد. کدام گروه چراغ سبز را به طالبان نشان داد و اصلا چرا اراده‌ای برای مقاومت در برابر طالبان نبود. ما امروز بلاهایی روبروییم که دولت اشرف غنی بر سر ما آورد. 

سدهایی که دولت اشرف غنی بر رودخانه‌ههای مرزی ایران-افغانستان زد، مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و امنیتی را در نواحی مرزی ایران و افغانستان به وجود آورده است. خشکسالی ناشی از احداث این سدها، صنعت ماهی‌گیری را در شرق ایران به ویژه سیستان از بین برده است. کشاورزی نیز کاملا تعطیل شده و محیط زیست نواحی مرزی با مشکلاتی مثل فرسایش خاک ناشی از تعطیلی کشاورزی ناشی از خشکسالی و نبود آب مواجه است. آب آشامیدنی استان‌های مرزی کشور نیز با خطرات جدی روبرو شده است. در صورت ادامه این روند، ریزگردها نواحی مرزی ما را تسخیر خواهند کرد. 

موارد بالا بخشی از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی بوده که تماما میراث رویکرد ضد ایرانی اشرف غنی است. بیکاری فقر آورده است و در نتیجه بعضی مردم نواحی مرزی به قاچاق مجبور شده‌اند. همچنین وهابیت توانسته است با پول پاشی برای خودش طرفدار جذب کند. این‌ها مشکلاتی هستند که امنیت ملی ایران را با خطر مواجه کردند. 

اما این میراث اشرف غنی که  ما را با خطر مواجه کرده است، کدامند؟! اشرف غنی به دنبال این بود که 42 سد در افغانستان بسازد که 12تا از آن به مرحله احداث رسید و تعدادی دیگر در مرحله طراحی و مطالعات اقتصادی و زیست محیطی بود. مهمترین سدی که اشرف غنی ساخت و در فروردین‌ماه نیز آن را افتتاح کرد، سد کمال خان است که بر روی رود هیرمند زده شده است. نتیجه این سد، تغییر مسیر رود هیرمند است که خشکی در پایین دست را به صد درصد خواهد رسانید و موجب می‌شود تا ریزگردها به سیستان حمله کنند. با عنایت به قرارداد 1351 بین ایران و افغانستان، ایران حقآبه‌ای 820میلیون متر مکعبی دارد که این سد آن را به خطر انداخته است.

دیگر سد مهم، سد سلما معروف به سد دوستی افغانستان و هندوستان است. این سد را هندوستان برای افغانستان ساخت شو نخست وزیرش آن را افتتاح کرد. افغانستان این سد را بر هریرود زده است و باعث می‌شود تا ورودی آب هریرود به ایران و ترکمنستان 73درصد کاهش پیدا کند. هریرود تامین کننده آب استان خراسان رضوی است و احداث این سد ایران را دچار مشکلات جدی کرده است. سد پاشدان نیز که در هرات بر روی همین هریرود زده می‌شود نیز ورودی آب هریرود به ایران را کاهش می‌دهد. 

اما مهمتر از همه سد بخش‌آباد است که بر روی رود فراه در حال اخداث است. این سد تغذیه کننده تالاب بین المللی هامون است و از آن هر سال 1200 میلیون متر مکعب آب وارد ایران می‌شود که خاص حیات تالاب هامون است. اگر این سد زده شود، هامون خشک خواهد شد. میراثی که اشرف غنی گذاشته، تماما اقتصاد، امنیت و زیست محیط ایران را نشانه گرفته است و تدبیری باید برای حل مشکلات ناشی از آن باید اندیشیده شود.