آتش بس موقت یا پایدار؟!

با برقراری دوباره آتش بس میان باکو و ایروان در نزاع نظامی بر سر قره باغ، آرامش به قفقاز جنوبی بازگشت. دو کشور از ششم مهرماه بر سر قره باغ کوهستانی با یکدیگر در حال جنگ هستند. با فرسایشی شدن جنگ و اینکه دو طرف نتوانستند در مرحله اول آتش بس که به ابتکار روسیه در هفته گذشته رخ داد جز در ساعات اول پایدار نبود. هر دوطرف یکدیگر را به زیر پا نهادن آتش بس متهم کردند و در نتیجه به سوی یکدیگر آتش گشودند. اما این بار به نظر می‌رسد آتش بس پایدار باشد چرا که جمهوری آذربایجان که آغازگر جنگ بود آن را شروع کرد. باکو این آتش بس را به ابتکار گروه مینسک یعنی فرانسه، روسیه و ایالات متحده آمریکا عنوان کرده است. 

چرا آتش بس 19 مهرماه نتوانست پایدار باشد؟ الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان هویت خود در تضاد با ارامنه تعریف کرده است و پایان یافتن جنگ با خسارت زیاد و بدون دست یافتن به نتیجه خاصی، برای او یک آبروریزی بزرگ است و آتش بس موجب سرشکستگی دولت باکو به شمار می‌رود. به ویژه که در سالهای اخیر، باکو بخش قابل توجهی از بودجه خود را صرف خرید اسلحه از رژیم صهیونیستی کرده است و در این جنگ نیز پای نظامیان ترکیه را به قره باغ باز کرده است. باکو با وجود تبلیغات زیاد و حمایت سیاسی-نظامی ترکیه، نتوانست در میدان نبرد کاری از پیش ببرد و برای همین باید از فرصت آتش بس علیه ارامنه استفاده می‌کرد و همین امر موجب نقض آتش بس از سوی باکو و تبادل آتش بین دو طرف شد. البته از دخالت آنکارا در قضیه قره باغ و سیاست‌های توسعه طلبانه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که براساس رویکرد نوعثمانی است نباید غافل شد. کاحح آکسارای ارامنه را مانعی برای رسیدن به اهداف خود می‌بیند و به دنبال سرکوب شدید ارامنه است.

جمهوری آذربایجان و ارمنستان با گره خوردن جنگ در میدان نبرد، رو به استراتژی جنگ کثیف یا dirty war  آورده‌اند. در این استراتژی، زیرساخت‌ها و به طور کلی موارد غیرنظامی مورد هدف قرار می‌گیرند تا طرف مقابل را وادار به تسلیم کنند. حمله جمهوری آذربایجان به استپاناکرت با بمب‌های خوشه‌ای و حمله موشکی ارمنستان به گنجه که به دو طرف خسارات بسیاری وارد آورد، نشانگر قرار گرفتن این استراتژی در دستور کار دو طرف نزاع قره باغ است. البته با قدرت رسانه‌ای حامیان باکو، حمله  موشکی به گنجه بیشتر از بمباران استپاناکرت مورد توجه قرار گرفت و همین باعث شد تا اتحادیه اروپا ارمنستان را محکوم کند. 

با این حال، به نظر می‌رسد که باکو فهمیده هر چقدر اسلحه از تل آویو بخرد، ارتش ارمنستان هنوز قدرت زیادی دارد و می‌تواند شهرهای جمهوری آذربایجان را با موشک تخریب کند. امکانی که باکو از آن برخوردار نیست. بنابراین تصمیم گرفته تا با آتش بس، از آسیب دیدن بیشتر فرار کند. البته در ساعات اخیر دو طرف جنگ دوباره یکدیگر را به نقض آتش بس متهم کرده‌اند که به نظر می‌رسد بیشتر یک بازی رسانه‌ای است تا مظلوم نمایی کنند مگر اینکه از بیرون منطقه دستور به برپایی آتش جنگ داده باشند.