دکتر ابراهیم موسی - استاد مطالعات اسلامی دانشگاه نوتردام در ایالت ایندیانای آمریکا - در مطلبی که در نشریه نیویورک تایمز منتشر کرده است، با اشاره به حضور میلیونی و سالانه زائران در مراسم حج در مکه و مدینه و خطر شیوع ویروس کرونا، نسبت به عواقب جدی سلامتی زائران هشدار داد.
سالانه بیش از دو میلیون نفر برای ادای فریضه حج در مکه و اطراف کعبه گرد هم می آیند و پس یا پیش از آن در شهر مدینه در ۴۸۰ کیلومتری مکه، مزار حضرت محمد (ص) را زیارت می‌کنند.
شیوع ویروس کرونا که جهان با آن دست به گریبان است، مقامات سعودی را بر آن داشته تا از زائران بخواهند سفر خود را به سرزمین وحی به تعویق بیاندازند، اما هنوز درباره برگزاری مراسم حج که یک عمل واجب شرعی برای مسلمانان محسوب می شود، تصمیم قطعی گرفته نشده است. این نگرانی مطرح شده که تعلیق نکردن مراسم حج با توجه به ازدحام و تمرکز جمعیت در یک مکان، ممکن است سلامتی تعداد زیادی از انسان را به خطر اندازد.
حج به عنوان یکی از اصول دین اسلام بر هر فرد مسلمان که توانایی مالی و فیزیکی آن را دارد، حداقل برای یک بار در طول عمر واجب است و برخی از زائران معمولا سالها پس انداز، خود را برای سفر حج آماده می کنند.
استاد مطالعات اسلامی دانشگاه نوتردام در این مقاله که نیویورک تایمز منتشر کرده، نوشته است: به عنون فردی که پیش از این به حج مشرف شده، به یاد می‌آورم که حج تا چه اندازه می‌تواند فشرده باشد و از زمان ورود زائران به عربستان سعودی تا انجام مناسک گوناگون حج و بازگشت به خانه، میلیون‌ها زائر به صورت فشرده در کنار یکدیگر قرار دارند.
فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه با ریتم حج در تضاد است. واکسیناسیون اجباری و رعایت بیشتر مسائل بهداشتی موجب کنترل بیماری‌های عفونی، چون حصبه و وبا در میان زائران شده است اما هم اکنون درمانی برای ویروس کرونا وجود ندارد.
عربستان در تاریخ چهارم مارس، مراسم عمره را برای شهروندان خود لغو کرد و زائران دیگر کشورها نیز پیش از آن، از سفر به عربستان برای حج عمره منع شدند. مقامات سعودی حال باید به سرعت بحث درباره مراسم حج را نیز به سبب شیوع ویروس کرونا را در دستور کار قرار دهند.
تعلیق حج امری حساس است و نیازمند اتفاق نظر علمای اسلامی و رهبران سیاسی است. پیش تر انتشار تصاویری از مساجد متبرکه در مکه و مدینه بدون حضور زائران موجب رنجش برخی از مسلمانان شده است و عربستان سعودی هم از بیم واکنش ها، تمایلی نسبت به تعلیق حج ندارد.
وجهه عربستان سعودی در چندد سال گذشته و با روی کار آمدن محمد بن سلمان، جنگ فاجعه‌بار در یمن و همچنین قتل دهشتناک جمال خاشقچی، بیش از پیش زیر سوال رفت. با این وجود، تعلیق حج تصمیمی است که مسؤولان سعودی باید در بحبوحه جنگ، شیوع ویروس کرونا و خطرات ناشی از آن‌را در نظر بگیرند.
این گزارش می‌افزاید، بر اساس اطلاعات مورخان، از زمان آغاز حج تاکنون این فریضه الهی تاکنون حدود ۴۰ بار تعلیق شده است. شیوع طاعون در امپراتوری عثمانی موجب شد مراسم حج سال ۱۸۱۴ به‌شدت تحت تاثیر غیبت زائران قرار گیرد.
«ابن حجر عسقلانی» از علمای بزرگ سده ۱۵ میلادی در مصر به موضوع آسیب‌های فراوان تجمع مذهبی در زمان شیوع بیماری طاعون صحبت کرده و نوشته در دسامبر ۱۴۲۹طاعون موجب مرگ ۴۰ نفر در یک روز در شهر قاهره شده است. یک ماه پس از آن که جمعیت بزرگی برای دعا و نیایش برای از بین رفتن طاعون به صحرا رفته بودند، پس از بازگشت آنان، آمار مرگ و میر روند افزایشی گرفت و حتی به ۱۰۰۰ نفر در روز هم رسید. همچنین حدود ۱۰۰ سال پیش در موردی مشابه، رعایت نکردن تمهیدات برای جلوگیری از شیوع بیماری در دمشق نیز با پیامدهای فاجعه‌باری همراه شد.
مساجد در بیشتر کشورها و در سایه شیوع ویروس کرونا از بیش از یک ماه گذشته تعطیل هستند و علما از مؤمنان درخواست کرده‌اند فریضه‌های مرتبط با ماه مبارک رمضان را در خانه ادا کنند.
این استاد مطالعات اسلامی در آمریکا تاکید کرده است: مشورت عربستان سعودی با دیگر کشورهای مسلمان موجب اتفاق نظر درباره مراسم حج امسال در این برهه زمانی حساس خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید