تست کرونا و شناسایی بیشتر از نوک قله کرونا

ویروس کرونا جدید ( منجر به بیماری کووید -19) تازه‌ترین ویروسی است که چند ماهی از کشف آن به وسیله بشر نمی‌گذرد؛ اما در همین مدت 4-5 ماهه آن قدر تاثیرات شگرفی روی زندگی و زمانه بشر گذاشته که بسیاری به درستی این ویروس را بدترین بحران طبیعی بشر معاصر توصیف کرده‌اند.

یکی از نخستین اهرم‌های بشر برای مبارزه موثر با ویروس کرونا نخست شناخت کامل و کافی از ساختار و عملکرد این ویروس تازه از سویی و شناسایی سریع مبتلایان و ناقلان و فاصله‌گذاری بین آنها و افراد سالم از سوی دیگر است.

با وجودی که هنوز شناخت کمی درباره ویروس کرونا و عوارض و پیامدهای بیماری "کووید -19" در دست است؛ اما همین شناخت کم به اندازه‌ای هست که دانشمندان متوجه شده‌اند که این ویروس در حدود 30 درصد افراد ناقل بدون علامت مشخص و در حدود 50 درصد دیگر با علامت‌های خفیف و جزئی شبیه به سرماخوردگی همراه است.

بنابراین در یک تخمین کلی حدود 80 درصد از مبتلایان به ویروس کرونا شاید خود نیز متوجه ناقل بودن‌شان نباشند و تنها در یک ششم از موارد ابتلاست که علایم شدید بروز کرده و در درصدی از این افراد با تنگی نفس شدید و دیگر علایم حاد، فرد مبتلا باید در بیمارستان و تحت مراقبت‌های ویژه مورد مداوا قرار بگیرد.

بنابراین آمارهایی که امروزه درباره موارد روزانه ابتلا در کشورهای مختلف جهان بیان می‌شود تنها می‌تواند نوک قله بیماران و ناقلان ویروس کرونا باشد و برای یافتن آمار درست و جامع، باید تعداد افراد شناسایی شده را ضربدر اعداد دیگری کرد.

اخیرا  پژوهشگران دانشگاه "گوتینگن" آلمان از طریق یک مدل محاسباتی برآورد کرده‌اند که آمار رسمی مبتلایان به کرونا در کشورها تنها 6 درصد از تعداد واقعی مبتلایان به کرونا در سراسر جهان را نشان می‌دهد. به بیان بهتر برای دست یافتن به آمار واقعی مبتلایان باید آمار رسمی را صربدر 17 کرد.

یکی از بهترین روش‌ها برای تخمین عدد واقعی کرونایی‌های یک کشور یا منطقه، انجام آزمایش‌های تصادفی از افراد آنجاست.

برای مثال در افغانستان به تازگی بر اساس یک آزمایش تصادفی از 500 نفر در شهر کابل مشخص شده که تست 156 نفر از این افراد مثبت است. به بیان دیگر نزدیک به یک سوم از افراد تصادفی انتخاب شده مبتلا و یا ناقل ویروس کرونا بوده‌اند که احتمالا درصد بسیار بزرگی از آنها به هیچ وجه متوجه ناقل بودن خود نبوده‌اند.

این رقم برای کشور افغانستان رقم بسیار خطرناکی است؛ به ویژه اینکه این کشور به لحاظ درصد افراد شناسایی شده بسیار عقب به نظر می رسد و آمارهای رسمی آن هنوز در حد چند صد نفر است که طبیعتا نشانگر ضعف نظام بهداشت و درمان آن در تشخیص ناقلان ویروس است.

به بیان دیگر هر چه آمار مبتلایان کرونا در کشوری بالا باشد با وجودی که به هر جهت نشان دهنده یک جنبه منفی برای آن کشور است اما همزمان بیانگر یک ویژگی مثبت و مهم در قوت نظام سلامت آن کشور در تشخیص ناقلان ویروس هم هست.

جنبه منفی آمار مبتلایان بالا درصد بالای ابتلای مردم آن کشور به ویروس کروناست؛ اما جنبه مثبت آن بدان معناست که نظام بهداشت و درمان آن کشور به خوبی توانسته با انجام آزمایش‌های پرشمار ناقلان و مبتلایان را کشف کند؛ که این مساله یکی از مهم‌ترین گام‌های مبارزه با ویروس کروناست؛ چون برای مبارزه موثر با کرونا باید چند گام از ویروس جلو افتاد و ناقلان و افراد آلوده را پیش از ظاهر شدن علایم اولیه و یا حاد از طریق تست ها شناسایی و ایزوله کرد و این گونه در کنار اصل فاصله گذاری اجتماعی، زنجیره انتقال ویروس را از میان گسست.

ویروس کرونا هنوز در بسیاری از مناطق و کشورهای دنیا در حال جولان است بدون آنکه مزاحمی جدی داشته باشد و نظام بهداشت و سلامت آنها قادر به تفکیک به موقع بیماران و غربالگری سریع ناقلان ویروس از افراد سالم باشد و این مساله منجر به شیوع هر چه بیشتر ویروس و تلفات احتمالی بیشتر طی هفته‌های آتی است.

ویروس کرونا یک ویروس چموش و تازه است و هنوز ابعاد زیادی از آن برای بشر ناشناسخته است؛ از همین رو باید در مواجهه با این ویروس بسیار دست به عصا و با احتیاط برخورد کرد و اصل غربالگری و تشخیص سریع و گسترش امکانات تست کرونا را به شدت مورد اهتمام و سرمایه‌گذاری قرار داد.

اگر تداوم بیماری‌زایی و شیوع کرونا را بدون در نظر گرفتن تاثیرات احتمالی تغییر فصل و آغاز فصل گرما در نیمکره شمالی در نظر بگیریم، کشورهای دنیا  طی ماه‌های آتی در مواجهه با ویروس کرونا به طور کلی به 2 دسته تقسیم خواهند شد:

1- کشورهایی که امکانات بهداشت و درمان به نسبت خوبی دارند و می‌توانند با تشخحیص به موقع و درمان بیماران کرونایی در وضعیت باثبات و بالنسبه سفیدی از نظر شیوع ویروس کرونا باشند.

2- کشورهای فقیر و دارای نظام‌های بهداشتی ضعیف که با توجه به ضعف تشخیص و عدم توان غربالگری به موقع، از ویروس خلاصی نخواهند یافت و شیوع این ویروس در آنها به پیک‌های عجیب و غریب و موارد تلفات گسترده منجر خواهد شد.

شاید تنها یک عامل باعث شود در کشورهای دسته دوم موارد شیوع و تلفات ناشی از ویروس کاهش یابد و آن مساله آگاهی مردم و رعایت اصل فاصله گذاری از سوی آنهاست. این مساله می‌تواند تاحدود زیادی حتی بدون امکان غربالگری کامل و سریع، تاحدودی از دامنه شیوع ویروس کاسته و میزان تلفات را کم کند.

بنابراین در جمع‌بندی موضوع باید به این نکته اشاره کرد که به جای اعلام تعداد "مبتلایان در جهان" بهتر است از " مبتلایان شناسایی شده" سخن بگوییم و بر این نکته توجه داشته باشیم که آمار مبتلایان تشخیص داده شده تنها نوک قله وضعیت شیوع ویروس کروناست که از سوی نظام‌های بهداشت و درمان کشورها شناسایی شده و در زمینه ظرفیت شناسایی هم تفاوت بسیار گسترده‌ای بین کشورها حکمفرماست و در حالی که برخی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با افزایش ظرفیت‌های خود قادر به تشخیص درصد بیشتری از مبتلایان و ناقلان کرونا شده‌اند؛ اما در بسیاری از کشورهای فقیر و توسعه‌نیافته درصد شناسایی شدگان کرونا بسیار ناچیزتر از درصد واقعی ناقلان و مبتلایان است و خطر اصلی و واقعی نیز از همین زاویه است؛ به ویژه اینکه این کشورهای عموما فقیر و یا در حال توسعه قادر نخواهند بود تا ابد در قرنطینه بمانند و برای اینکه مردم‌شان از گرسنگی تلف نشوند مجبورند هر جه سریع‌تر کسب و کارها را بازگشایی کنند و در این صورت خطر شیوع ویروس بیش از پیش خواهد بود.

شاید بهتر باشد کشورهایی که دیرتر از دیگران نخستین موارد کرونا را کشف کرده‌اند اما به سرعت به مدد توسعه امکان تست، موارد شناسایی شده کرونا در آنها افزایش یافته را موفق‌تر به حساب آوریم.