ویروس کرونا چند میلیون نفر را فقیر می‌کند؟

در یکی از مناطق غرب تهران، با وجود ممنوعیت فعالیت واحدهای صنفی هنوز یک گل‌فروشی باز است. مرد میان‌سالی پشت دخل آن نشسته و می‌گوید: «چاره‌ای ندارم. هیچ چاره‌ای ندارم. اگر اینجا را تعطیل کنم، واقعا خانواده‌ام گرسنه می‌مانند. ۴۰ روز است که به خانواده‌ام سر نزده‌ام و حتی عید هم آنجا نرفته‌ام. اینجا همه‌چیز را رعایت می‌کنم و روزی چندتایی هم گل می‌فروشم. آنقدر که درآمدم صفر نشود.» 

دختری ۳۳ ساله، تا اواسط اسفند ماه در یکی از کافه‌های خیابان انقلاب کار می‌کرده است. او می‌گوید: «من چند سال است که مستقل زندگی می‌کنم. کارم را هم خیلی دوست داشتم. از همان اولین روزی که کرونا شروع شد، مشتری‌هایمان به شدت کم شدند. بعد هم که باید همه‌جا تعطیل می‌شد، من کارم را از دست دادم.» او ادامه می‌دهد: «صاحب کافه چاره‌ای نداشت. خودش هم در خرج اجاره مانده است. درآمد من واقعا صفر شده است، کمی پس‌انداز دارم و واقعا نمی‌دانم وقتی این پس‌انداز تمام شود، چه کار خواهم کرد.» 

این روایت بسیاری از صاحبان مشاغل است. نه فقط در تهران و نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان سونامی بیکاری به راه افتاده است. همه‌گیری کرونا، دولت‌های تمام جهان را در موقعیتی بسیار سخت قرار داد. آن‌ها مجبور به انتخاب میان «سلامت» و «اقتصاد» شدند و به جز برخی از کشورها، اکثریت حفظ جان مردم را انتخاب کردند. اما تبعات اقتصادی این مساله آنقدر گسترده است که به گواه اقتصاددانان بین‌المللی، چندین سال برای بازگشت به وضعیت انتهای سال ۲۰۱۹، زمان نیاز است.  

بنیاد خیریه جهانی «آکسفام» به تازگی هشدار داده است که کرونا می‌تواند «نیم میلیارد» نفر را به زیر خط فقر بکشاند. این رقم به اندازه هشت درصد از کل جمعیت جهان می‌شود.  

این پژوهش با استفاده از داده‌های بانک جهانی برای اندازه گیری خط فقر استفاده شد. بانک جهانی خط فقر را در سه سطح اندازه‌گیری می‌کند؛ درآمد روزانه ۱.۹۰ دلار، ۳.۲۰ دلار و ۵.۵۰ دلار.

بر اساس گزارش پایگاه داده‌پردازی استاتیستا، در هر سه سناریو میزان فقر افزایش چشم‌گیر خواهد داشت و به بالاترین سطح از سال ۱۹۹۰ تاکنون خواهد رسید. تاثیر این فقر در برخی از نقاط جهان مثل شمال آفریقا، جنوب صحرای آفریقا و خاورمیانه، سخت‌تر خواهد بود.

آکسفام گزارش می‌دهد: «این مسئله، تمام تلاش‌های فقرزدایی ۳۰ سال اخیر را از بین می‌برد.» 

جدی‌ترین سناریو، ۲۰ درصد از مردم، یعنی ۵۴۸ میلیون نفر را به زیر خط فقر می‌کشاند که به معنای افت درآمد روزانه آن‌ها از ۵.۵۰ دلار در روز است.  

سازمان ملل هشدار داده است که ۲.۵ تریلیون دلار برای حمایت از کشورهای در حال توسعه نیاز است، در غیر این صورت نیمی از کل مشاغل آفریقا از  بین خواهند رفت. سازمان بین المللی کار نیز به تازگی اعلام کرده است که ۲ میلیارد کارگر غیررسمی جهان در معرض خطر هستند، زیرا مجبور به ادامه کار در محیط‌های پرخطر هستند و غالباً در شرایطی نا امن زندگی می‌کنند و دسترسی محدودی به سرویس‌های بهداشتی دارند.

«اندی سامنر»، استاد توسعه بین المللی در کینگ کالج لندن می‌گوید: «”سونامی فقر" در راه است و تأثیرات آن بسیار ویران کننده خواهد بود. کرونا می‌تواند منجر به افزایش بسیار زیاد فقر جهانی شود، در حقیقت می‌تواند حداقل ۱۰ سال دنیا را به عقب برگرداند و در برخی از مناطق نیز اقتصاد را تا ۳۰ سال تنزل می‌دهد.»

اینفوگرافیک زیر که از پایگاه داده‌پردازی استاتیستا به فارسی برگردانده شده است، نشان می‌دهد که اگر ۲۰ درصد درآمد افراد کاهش یابد، چند درصد از مردم به زیر خط فقر خواهند رفت؛ بر این اساس در خاورمیانه نزدیک به ۴۵ میلیون نفر زیر خط فقر می‌روند.