حسین طالب‌زاده با بیان اینکه نظام تعلیم و تربیت، به عنوان نهاد متولی تربیت انسان موظف است نگاهی همه جانبه به مقوله تربیت داشته و افراد را برای ایفای نقش‌های اجتماعی و نحوه مواجهه با مسائل پیرامونی آماده کند اظهار کرد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر همه جانبه نگری، یکپارچه نگری و تربیت منعطف تاکید کرده است.
وی افزود: یکی از انتظارات از متولیان رسمی آموزش و پرورش تربیت دانش‌آموزانی است که توانایی مدیریت خویش را داشته و بتوانند در برابر مسائل و بحران‌های محیطی واکنش مناسبی از خود بروز دهند.
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه پس از بروز و شیوع علائم کرونا در کشور، مطابق معمول یکی از نهادهایی که درباره نقش آن و همچنین چگونگی ادامه فعالیت رسمی‌اش مباحث جدی صورت گرفت و جامعه نیز از خود حساسیت های زیادی بروز داد، آموزش و پرورش بود گفت: این حساسیت‌ها دارای چند جهت است؛ یک وجه آن ترجیح سلامت دانش‌آموزان بر آموزش و دیگری از باب نقشی است که مدارس می‌توانستند در این رابطه ایفا کنند. حساسیت دیگر، مشخص نبودن دامنه شیوع این ویروس و جوانب تاثیر آن بر فعالیت مدارس بود.
وی با بیان اینکه نگرانی ایجاد شده در میان دانش‌آموزان، خانواده‌ها و قشر فرهنگیان، در نهایت و اندک زمانی موجب شد تا وجه اول حساسیت‌ها یعنی ترجیح سلامت دانش‌آموزان بر آموزش آنان، غلبه یافته و منجر به تعطیلی فعالیت حضوری مدارس شود گفت: تاکنون نیز همین وجه غالب بوده است. این وجه به قدری پررنگ بود که وزیر آموزش و پرورش نیز بارها بر این مسئله تاکید کرد.
اگر مدارس تعطیل نمی‌شدند...
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: شاید در ابتدا عده‌ای، این وجه را قبول نداشتند و معتقد بودند چون کودکان و نوجوانان در معرض خطر بالایی قرار ندارند، نیاز فوری به تعطیلی مدارس نیست، اما سخنان اخیر وزیر بهداشت مبنی بر قدرت بالای انتقال توسط کودکان و پیام رئیس سازمان بهداشت جهانی به جوانان مبنی بر اینکه باید در خانه بمانند تا دیگران را در معرض خطر قرار ندهند، نشان داد که حساسیت والدین و دانش‌آموزان کاملا پیشروانه و پیشگیرانه بوده و مشخص نبود اگر مدارس تعطیل نمی‌شد، همین دانش آموزان فاقد علامت به عنوان ناقلان این ویروس، منجر به ایجاد چه لطمات ناخواسته و جبران ناپذیری می‌شدند.
طالب‌زاده با اشاره به اینکه از این بابت باید حساسیت وزارت آموزش و پرورش را در مدیریت شکستن زنجیره انتقال از طریق دانش‌آموزان مورد تقدیر قرار داد اظهار کرد: اما درس‌هایی که باید سیستم تعلیم و تربیت از این بحران در این مدت کوتاه بیاموزد، کاملا استراتژیک هستند، هر چند آسیب شناسی این موضوع، نیاز به گذشت زمان دارد اما در این مدت کوتاه نیز موارد قابل تاملی، قابل مشاهده است که باید مورد توجه مسئولین این دستگاه قرار بگیرد.
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش مهم‌ترین آسیب‌های قابل شناسایی در این بحران که احتمالا در سایر بحران‌ها با سطوح اندکی متفاوت نیز قابل شناسایی خواهد بود را برشمرد و گفت: عدم تطابق سیستم با محیط پیرامونی اولین محور است. یکی از نکات بسیار مهم در پویایی هر سیستمی میزان و قابلیت تطابق محیطی سیستم با محیط پیرامون است.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین زمینه‌ها، چگونگی تداوم فرآیند آموزش در زمان تعطیلی نامشخص مدارس است. درست است که آموزش و پرورش در زمینه تعطیلی مدارس، همراه با افکار عمومی تصمیم منطقی و پیشروانه‌ای اتخاذ کرد اما مشخص نبود با این تصمیم، وضعیت آموزش چگونه خواهد بود. این دقیقا مهم‌ترین آفت موجود در سیستم آموزش و پرورش بود. به این معنا که هیچ طرح و برنامه مشخصی برای تداوم آموزش در چنین مواقعی وجود ندارد زیرا وضعیت سیستم به گونه‌ای است که یک سناریو برای آموزش دارد و آن هم حضور فیزیکی در مدارس و تدریس فیزیکی در کلاس درس توسط معلمان است.
طالب‌زاده با بیان اینکه قرار است مطابق سند تحول بنیادین، مدرسه کانون تربیتی محله باشد گفت: به این معنا که علاوه بر دانش‌آموزان، اهالی محله نیز از سیاست و اقدامات تربیتی مدرسه بهره مند شوند. آیا در این بحران، این اتفاق حاصل شد و مشخص است که جواب منفی است. در حالی که اگر سیستم، منعطف بود و با محیط پیرامونی تعامل موثری داشت، می‌توانست به عنوان کانون مبارزه با شیوع کرونا ویروس همراه با مراکز وزارت بهداشت عمل کند.
جایگاه نگاه خلاقانه و فناورانه در دستگاه تعلیم و تربیت
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش موضوع محوری دیگر را ضعف در نگاه خلاقانه فناورانه دانست و گفت: دستگاه تعلیم و تربیت باید متاثر از تحولات تکنولوژیک، برنامه کاملا مدونی در این رابطه داشته باشد. این بحران، این نقص جدی را در وزارت آموزش و پرورش نمایان کرد. هزینه‌های مختلفی که با نام طرح‌های متنوعی مانند هوشمند سازی، تلویزیون تعاملی و ... صورت گرفت، نشان داد این برنامه‌ها در چنین مواقعی کارآمد نبوده و نمی‌توانند نقش خاصی ایفا کنند.
وی ادامه داد: نقطه کانونی در این زمینه، فقدان نگاه خلاقانه و فناورانه در مدیران این دستگاه است. یعنی علاوه بر محوریت خلاقیت، فناوری های نوین ارتباطی نیز باید مورد توجه جدی قرار گرفته و به عنوان نقطه کانونی عمل کنند. البته نشانه‌های متعددی وجود دارد که سیستم آموزش و پرورش، نگاه مثبتی به فناوری ندارد و ترجیح می‌دهد با همان نگاه سنتی، به مقوله تعلیم و تربیت بنگرد. نتیجه این نگاه، اتفاقا باعث توزیع بی عدالتی آموزشی می‌شود.
حرکت به سمت روش‌های فناوری محور در امر آموزش
طالب‌زاده با بیان اینکه استقبال جامعه از روش‌های فناوری محور در امر آموزش، به سمت خوبی در حال حرکت است و بررسی دقیق وضعیت موجود، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از جامعه از این امر، استقبال می‌کند و علیرغم وجود نقاط ضعف در بخش‌های مختلف جامعه، آمادگی همکاری با آموزش و پرورش وجود دارد اظهار کرد: به عنوان نمونه، اقدام وزیر ارتباطات در اختصاص اینترنت رایگان به معلمان، هر چند دیر هنگام، اما مثبت است و ظرفیت همراهی با آموزش و پرورش در صورت وجود نگاه تعاملی و خلاقانه در این دستگاه در سطوح مختلف اجتماعی بسیار بالا است.
وی افزود: معلمان به عنوان موثرترین عنصر در تعلیم و تربیت، نشان دادند علاوه بر درک بالا از شرایط موجود، غلظت وظیفه شناسی بالایی داشته و نگاه مثبتی به مقوله فناوری دارند یا حداقل می‌توان گفت که روحیه حرکت به سمت استفاده از فناوری در آنها از غلظت مناسبی برخوردار است و در صورت وجود برنامه منسجم و یا حتی عدم ایجاد مشکلات توسط سیستم‌های بالا دستی می‌توان امید به آینده ای بهتر را داشت. اقدامات موثر و مثبت معلمان، بار دیگر نشان داد چرا این قشر، به عنوان مرجع مورد اعتماد مردم هستند.
ضعف در اطلاع رسانی و پاسخگویی مدرن
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش به ضعف در اطلاع رسانی و پاسخگویی مدرن نیز اشاره کرد و گفت: یکی از انتظارات درست جامعه از مدیران متولی در شرایط بحرانی، در دسترس یودن و سرعت در اطلاع رسانی و پاسخگویی است. فقدان این حضور، اطلاع رسانی و پاسخگویی در بخش هایی از وزارت آموزش و پرورش مشهود است. جالب اینجا است، در حالی که اکثر دستگاه‌های دولتی و مدیران آنها، سعی می کنند با استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، هم اطلاع رسانی و هم جریان سازی کنند و در عین حال از نظرات مخاطبین نیز آگاه شده و پاسخگو باشند، اما مدیران آموزش و پرورش از این شبکه‌ها دوری می‌کنند.
طالب‌زاده با بیان اینکه این ضعف در مواجهه و استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، باعث به حاشیه رانده شدن آموزش و پرورش می‌شود گفت: نمی شود در اتاق‌های دربسته ماند و با افکار عمومی به صورت سریع، صریح و شفاف در ارتباط نبود و انتظار داشت که موضوع تعلیم و تربیت موضوع اول جامعه تلقی شود. حضور پررنگ مدیران آموزش و پرورش در عرصه های مختلف اطلاع رسانی و پاسخگویی، باعث رشد جایگاه این نهاد در جامعه می‌شود.
معلمان، عنصر کلیدی آموزش و پرورش
وی در ادامه با تاکید بر اینکه معلمان باید مورد توجه جدی همه مسئولین باشند و همه بدانند عنصر کلیدی آموزش و پرورش، معلمان هستند عنوان کرد: ظرفیت‌های بزرگ اجتماعی و بین دستگاهی در جهت ارتقای تعلیم و تربیت وجود دارد که در صورت تقویت نگاه فناورانه و خلاقانه در مدیران کلان آموزش و پرورش قابل وصول است.
این مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پرورش تصریح کرد: وزارت آموزش و پرورش باید محیط پیرامونی را به رسمیت شناخته و مورد توجه جدی قرار دهد تا بتواند مدرسه را به کانون تربیتی محله تبدیل کند. در این صورت است که دانش‌آموزان و معلمان نحوه برخورد و مدیریت در بحران‌ها را فرا می‌گیرند.
دیدگاه تان را بنویسید