با شیوع هرچه بیشتر ویروس کرونا، صحنهای را در تمامی فروشگاههای بزرگ سراسر دنیا میتوان به چشم دید؛ جایی که پیشتر راهرویی از محصولات بهداشتی نظیر دستمال توالت، و انواع دستمال کاغذی بود به برهوت تبدیل شده، و گویی این محصولات یکشبه از روی زمین محو شدهاند.
گرچه در برخی مناطقِ خاورمیانه و شمال آفریقا، به دلیل تفاوت فرهنگ بهداشت فردی، خرید دیوانهوارِ دستمال توالت چندان معنادار نیست اما این چالش در باقی نقاط دنیا بیداد میکند. اما خاصیت تسلیبخش دستمال توالت چیست که مردم در وقت اضطرار تا این حد به آن هجوم میآورند؟
دستمال توالت نه میتواند جلوی سرایت بیماری و عفونت را بگیرد و نه شکم گرسنه را سیر کند و دیگر اینکه چرا مثلا قوطیهای کنسرو یا دیگر خوراکیها و نوشیدنیها در فروشگاهها تمام نمیشود؟
استیون تیلور، نویسنده کتاب روانشناسیِ بیماریهای همهگیر معتقد است که بستههای سفید و قلمبه دستمال توالت، در ذهن افراد به شکل نماد امنیت عمل میکنند.
وی میگوید: مردم فکر میکنند برای تأمین امنیت خود و خانوادهشان، غیر از درخانه ماندن و شستن دستهایشان، باید بالاخره کاری بکنند.
تیلور همچنین معتقد است که این امر در احساس بیزاری ما از چیزهای چندشآور نهفته است، و وقتی احساس خطر میکنیم این احساس بیزاری تشدید میشود و ما را به واکنش وا میدارد.
این استاد روانشناسی دانشگاه بریتیش کلمبیا میافزاید: یکی از دلایلی که مردم به دستمال توالت هجوم میبرند همین است، چون این محصول ذهناً برای آنها به وسیلهای برای اجتناب از چیزهای چندشآور تبدیل شده است.
کارشناسان اقتصاد بر این باورند که مردم عموما تمایل دارند به جای مواجهه با خطری جدی که رفعِ آن هزینه زیادی دارد، خطری سطحی و ساده را برطرف کنند که فکر میکنند هزینهاش صفر است، امری که در علم اقتصاد به خطای ریسک صفر معروف است.
فراست بخاری، استاد اقتصاد دانشگاه ایست آنگلیا نیز در بریتانیا میگوید: فکر میکنم که این امر نتیجه آن است که مایلیم با بودجه محدومان سعی کنیم کنترل امور را در اختیار بگیریم. برای همین چیزهای ارزان را به میزان زیاد میخریم و انبار میکنیم و ته دلمان میگویم که بالاخره مصرفشان میکنیم.
دیدگاه تان را بنویسید