چه عواملی باعث کمبود آهن می شوند و چطور جلوی کم خونی را بگیریم؟

کم خونی ناشی از کمبود آهن

بدن شما برای تولید پروتئینی به نام هموگلوبین که در گلبول های قرمز وجود دارد، به آهن نیاز دارد. وقتی دچار کمبود آهن می شوید، از تعداد گلبول های قرمز خون شما کاسته می شود و کار رساندن اکسیژن در سرتاسر بدن به عضلات و بافت ها، برای خون سخت می شود.

وقتی گلبول های قرمز خون قادر به حمل مقادیر کافی ای از اکسیژن نباشند، شما دچار مشکلی به نام کم خونی می شوید. نشانه های کم خونی عبارتند از رنگ پریدگی، سردرد، سرگیجه، ضعف و تنگی نفس.

از آنجایی که خون حاوی آهن است، مشکلاتی که باعث کم شدن خون می شوند، می توانند شما را در معرض خطر کمبود آهن قرار دهند. بعضی از رایج ترین مشکلاتی که باعث کم شدن سطح آهن بدن می شوند عبارتند از:

خونریزی معده ای روده ای و مصرف بعضی داروها: یکی از اصلی ترین دلایل کم خونی ناشی از کمبود آهن، کاهش میزان خون بدن بر اثر بیماری های معده ای روده ای است مثل بیماری التهابی روده، سلیاک، سندرم روده تحریک پذیر، یا سرطان روده بزرگ.

این بیماری ها می توانند نه تنها جذب مواد مغذی مثل آهن را برای بدن شما سخت کنند بلکه اگر بیماری هایی مثل بیماری التهابی روده به درستی مدیریت نشوند، ممکن است دچار خونریزی در معده یا روده های خود شوید، مسأله ای که ممکن است به کاهش سطح آهن در بدن منجر شود. در واقع طبق تخمین ها ۲۹ درصد افراد مبتلا به بیماری کرون و ۱۷ درصد از افراد مبتلا به کولیت زخمی که هر دو جزء بیماری های التهابی روده محسوب می شوند، از کم خونی رنج می برند. سرطان روده بزرگ هم می تواند شما را در معرض خطر کمبود آهن قرار دهد، چون تومورهای درون روده می توانند باعث خونریزی شدید شوند.

اگر آسپیرین یا داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی ای مثل ایبوپرون را به طور روزانه مصرف می کنید، ممکن است در معرض خطر خونریزی معده و کمبود آهن به مرور زمان باشید. علت این مسأله آن است که داروهایی مثل آسپیرین می توانند دیواره ی معده را تحریک کنند و از توانایی خون در منعقد شدن و توقف خونریزی بکاهند.

شدید بودن خونریزی های دوران پریود: بسیاری از زنان خونریزی شدیدی در دوران پریود خود دارند که این مسأله یکی از شایع ترین علل کمبود آهن محسوب می شود. شدید بودن خونریزی های پریود مشکل نسبتاً شایعی است، اما منوراژی، مشکلی که با خونریزی های شدید و غیرطبیعی در دوران پریود همراه است، می تواند شما را در معرض خطر کم خونی قرار دهد چون بخش زیادی از آهن بدن از طریق خون از دست می رود.

سخت می توان به طور دقیق تعیین کرد که چه میزان خونریزی ای شدید محسوب می شود، اما اگر خونریزی های دوران پریودتان به حدی است که باید هر یک ساعت نوار بهداشتی خود را عوض کنید، این مسأله نشان می دهد که خونریزی شما به طرز غیر طبیعی ای زیاد است. لخته های خونی بزرگ، احساس دردهای مکرر در ناحیه ی لگن، و بیشتر از ۷ روز بودن دوران پریود هم نشانه های منوراژی هستند.

زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند: اگر باردار هستید ممکن است ریسک ابتلا به کمبود آهن یا کم خونی در شما بالاتر باشد. عمده دلیل کمبود آهن در دوران بارداری تقاضای بیشتری است که برای آهن در بدن به دلیل رشد جنین وجود دارد. پایین بودن سطح آهن بدن می تواند هم برای مادر و هم جنینش مضر باشد و اگر در دوران بارداری به اندازه ی کافی آهن دریافت نکنید، ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس قرار گیرید.

زنان باردار باید روزانه ۲۷ میلی گرم آهن دریافت کنند. این نیاز در حوالی زمان زایمان به بالاترین حد می رسد. زنان بزرگسالی که باردار نیستند به روزانه ۱۸ میلی گرم آهن نیاز دارند.

داشتن یک رژیم غذایی سرشار از آهن احتمال کم خونی را افزایش می دهد

اگر از کمبود آهن شدید یا کم خونی رنج می برید، ممکن است پزشک برای شما مصرف روزانه ی مکمل های آهن را توصیه کند. اگر کمبود شما خفیف باشد، ممکن است بتوانید سطح آهن بدن خود را تنها با تغییر رژیم غذایی تغییر دهید.

مواد غذایی ای که مصرف می کنید تأثیر زیادی در ریسک ابتلا به کمبود آهن دارند. این ریسک در افراد گیاهخوار ممکن است بیشتر باشد.

گوشت بهترین منبع آهن به شمار می رود. اما مغزهای خوراکی، میوه های خشک و سبزیجاتی مثل کلم بروکلی و کلم پیچ هم می توانند کمبود آهن خفیف را برطرف کنند.

علاوه بر این، حبوباتی مثل لوبیا می توانند منبع خوبی برای آهن باشند و شما می توانید همزمان با مکمل ها یا مواد غذایی دارای آهن، مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید تا میزان جذب آهن در بدن خود را به حداکثر برسانید. برای این کار می توانید مکمل آهن را به همراه یک لیوان آب پرتقال یا به عنوان یک میان وعده، به همراه آجیل مقداری پرتقال میل کنید.

میزان آهنی که دریافت روزانه ی آن توصیه شده برای مردان بزرگسال ۸ میلی گرم و برای زنان ۱۸ میلی گرم است.