بشر در چنگال هیولای کرونا؛ ۱۵ اشتباه مرگباری که جهان را گرفتار ویروس کرونا کرد

تا هنگام نوشتن این مطلب، بیش از ۸۷ هزار نفر در دست کم ۶۵ کشور دنیا به این ویروس آلوده شده اند. نزدیک به ۳ هزار نفر هم بر اثر این بیماری جانشان را از دست داده اند که بیشتر آن ها در چین بودند. به اعتقاد کارشناسان، ما در شرف رویارویی با یک بیماری دنیاگیر هستیم.

شرکت ها، دولت ها و مقامات بهداشتی مختلف در سرتاسر دنیا دست به اقدامات گسترده ای برای جلوگیری از گسترش ویروس زده اند، مثل ممنوعیت سفر، اجرای قرنطینه یا لغو مراسم ها و رویدادها.

با این حال چنین اقداماتی تنها زمانی تأثیر گذار خواهند بود که با رعایت کامل و بدون اهمال پروتکل های ایمنی اجرا شوند، یعنی همان اتفاقی که متأسفانه به دلیل بی خیالی، بدفهمی یا بی کفایتی رخ نداده است.

اشتباهاتی که در ادامه درباره ی آن ها صحبت خواهیم کرد از سوی مسئولان بهداشت و مردم دنیا صورت گرفتند و به گسترش ویروس کرونا در سرتاسر دنیا کمک کردند.

آغاز شیوع کرونا به دسامبر سال ۲۰۱۹ (اواسط آذر تا اواسط دی ۹۸) برمی گردد و دانشمندان ابتدا متوجه نشدند این بیماری جدید چه فاجعه ای رقم خواهد زد. در این مدت مقامات چین جلوی «شایعاتی» که درباره ی ظهور یک ویروس جدید وجود داشت را گرفتند و پزشکی که سعی کرده بود در اینباره اطلاع رسانی کند را تنبیه کردند.

دکتر لی ونلیانگ، پزشکی که اولین بار درباره ی ویروس کرونا هشدار داده بود، بعدتر جان خود را در راه مبارزه با ویروس شیوع یافته در ووهان از دست داد.

به دنبال مرگ او، موجی از خشم و اندوه شبکه های اجتماعی چین را فرا گرفت و کاربران با انتشار پست هایی با هشتگ «ما خواستار آزادی بیان هستیم» (#we_want_freedom_of_speech) به این اتفاق واکنش نشان دادند.

مسأله ای که مشکل ساز شد بی خیالی بود. مقامات ووهان دیر به وخامت اوضاع پی بردند. همزمانی با سال نوی قمری باعث افزایش رفت و آمد به این شهر شده بود. تا زمانی که شهر ووهان را قرنطینه کنند، بسیاری از موارد ابتلا به کرونا در نقاط دیگر چین گزارش شده بودند.

وقتی معلوم شد بیماری شیوع یافته تا چه حد جدی است، دولت مرکزی چین مقامات ووهان را اخراج کرد و در اقدامی نادر علناً به اشتباه خود اعتراف کرد.

این اعتراف از سوی کمیته ی دائمی پلیتبورو صورت گرفت که قدرتمندترین گروه در حزب کمونیست چین به شمار می رود.

در گزارشی رسمی از جلسه ی کمیته ی دائمی پلیتبورو که در یکی از خبرگزاری های چین منتشر شد، آمده بود این کمیته اظهار کرد مدیریت اضطراری این بیماری همه گیر با مشکلاتی رو به رو شده بود. کمیته قول بهبود شرایط را داد.

یکی از آشکارترین اشتباهات رخ داده برگزاری جشنی عظیم برای بیشتر از ۱۰ هزار خانواده در ووهان در روز ۱۸ ژانویه (۲۸ دی ۹۸) بود. مهمانان این جشن غذاهای خود را از خانه آورده بودند و با یکدیگر سهیم شده بودند.

تا آن زمان معلوم شده بود که یک بیماری در حال شیوع است: ۳ روز بعد کل شهر قرنطینه شد.

کارشناسان برگزاری چنین مراسم بزرگی در زمان شیوع بیماری را دور از عقل سلیم می دانند.

اما اشتباهات دیگری هم در نقاط دیگر دنیا رخ داد. در بریتانیا، یک معلم ریاضی که در شهر ووهان زندگی می کرد در روز ۲۶ ژانویه (۶ بهمن ۹۸) به کشورش بازگشته بود. به گفته ی این مرد در بریتانیا از او تستی گرفته نشد و مسئولان به او گفتند تا زمانی که آبریزش بینی نداشته باشد جای نگرانی نیست.

محل زندگی این مرد بریتانیایی در ووهان در فاصله ی ۵ دقیقه ای از یک بازار خرید و فروش حیوانات زنده و غذاهای دریایی بود که محل انتقال ویروس کرونا به انسان شناخته شده.

این مرد به رسانه های کشورش گفته توصیه ی مسئولان برای او نگران کننده بود.

در زمان بازگشت اولین آمریکایی های گریخته از ووهان به کشورشان هم اشتباهاتی رخ داد. نیروهای درمانی ای که در روز ۲۹ ژانویه (۹ بهمن ۹۸) به دیدن این آمریکایی ها رفتند نه لباس محافظ مناسبی داشتند و نه آموزش درستی دیده بودند.

این ادعا از سوی فردی افشاگر در وزارت بهداشت ایالات متحده مطرح شد و تقریباً یک ماه بعد در مقاله ای در نشریه ی واشنگتن پست رسانه ای شد.

به مدت بیشتر از یک هفته، یک کشتی تفریحی به نام دیاموند پرنسس بالاترین میزان شیوع را در خارج چین داشت. تمام کشتی قرنطینه شد و هر چه گذشت افراد بیشتر و بیشتری در آن بیمار شدند.

از ابتدای قرنطینه، مسافران از عدم اطلاع رسانی در کشتی خبر می دادند و معتقد بودند کار بررسی دمای بدن آن ها به درستی انجام نمی شود.

تا هنگام نوشتن این مقاله، کشتی دیاموند پرنسس ۷۰۵ مورد ابتلا به ویروس کرونا و ۶ مورد مرگ داشته است.

بالاخره روز پنجشنبه، ۲۷ فوریه (۸ اسفند ۹۸) خدمه ی کشتی بعد از هفته ها حضور بر روی آب، این کشتی کرونا زده را ترک کردند.

یکی از مقامات وزارت بهداشت ژاپن بعدتر به مشکلاتی که به دنبال تصمیم این کشور برای قرنطینه کردن کشتی دیاموند پرنسس به وجود آمد اقرار کرد. کارشناسان ایده ی قرنطینه کردن کشتی را معیوب می دانستند. به اعتقاد آن ها مشکلات آن قابل پیش بینی بود.

یوسوکه کیتا، هماهنگ کننده ی ارشد وزات بهداشت ژاپن، در کنفرانسی خبری اظهار کرد: «می پذیرم که سیاست قرنطینه سازی ما بی عیب نبود. هیچ جایی جز بیمارستان مناسب نیست.»

به عقیده ی کارشناسان، تصمیم قرنطینه کردن کشتی سنجیده نبود و کاملاً قابل پیش بینی بود که به افزایش تعداد مبتلایان منجر خواهد شد.

در نهایت، مقامات ژاپن به مسافران اجازه ی خروج از کشتی را دادند. با این حال، از دست کم ۲۳ نفر آن ها به درستی تست کرونا گرفته نشده بود، مسأله ای که عذرخواهی ژاپن را به دنبال داشت.

به یکی از مسافران دیاموند پرنسس که زنی شصت و چند ساله بود، به دلیل منفی بودن تست کرونایش اجازه ی بازگشت به خانه اش را داده بودند، اما بعد معلوم شد که این زن هم مبتلا بوده. به دنبال این اتفاق، کاتسونوبو کاتو، وزیر بهداشت ژاپن رسماً عذرخواهی کرد.

این زن به خانه اش در شهرکی در خارج توکیو بازگشته بود.

کاتو اعلام کرده وزارت بهداشت این کشور سعی دارد مسافران دیگر کشتی را هم برای انجام دوباره ی تست پیدا کند.

وزیر بهداشت ژاپن اظهار کرد: «ما به خاطر وضعیتی که به دلیل غفلت ما به وجود آمد عمیقاً عذر خواهی می کنیم. همه ی اقدامات لازم، مثل تست دوباره را انجام خواهیم داد تا جلوی عود بیماری را بگیریم.»

یک اشتباه دیگر مرتبط با این کشتی تفریحی زمانی رخ داد که بریتانیا شهروندانش که مسافر دیاموند پرنسس بودند را به کشورشان بازگرداند. به ۴ نفر آن ها در حالی اجازه ی بازگشت با هواپیما داده شد که نتیجه ی تست کرونای آن ها هنوز مشخص نشده بود. بعداً معلوم شد همه ی آن ها آلوده به ویروس بودند.

بریتانیایی های دیگری که از کشتی مذکور به همراه مسافران مبتلا بازگشته بودند، از اینکه به کسانی اجازه ی پرواز داده بودند که تست کرونای آن ها مثبت بود خشمگین بودند.

آن ها گفته بودند: «بدون در نظر گرفتن عواقبش به آن ها اجازه ی پرواز دادند، پس ما را در موقعیتی قرار دادند که ممکن است حالا ما هم مبتلا شده باشیم.»

خطا در تست گیری مشکلی بود که در آمریکا هم رخ داد. زنی که بعد از بازگشت از ووهان در شهر سن دیگو قرنطینه شده بود را علیرغم داشتن نشانه های ابتلا به ویروس کرونا، تصادفاً ترخیص کردند.

وقتی نتیجه ی تست های اولیه نشان داد که این بیمار مبتلا به ویروس نیست، او را از مرکز سلامت دانشگاه سن دیگو مرخص کردند.

اما بعد از آنکه نشانه های بیماری در زن مبتلا بروز پیدا کرد و نتیجه ی تست او مثبت شد، زن را برای انجام معاینه و قرنطینه به آنجا بازگرداندند.

دانشگاه سن دیگو اعلام کرد گرچه زن بیمار بر حسب تصادف ترخیص شده بود، اما همه ی پروتکل های ایمنی لازم رعایت شده بود: «بیمار مرکز سلامت دانشگاه سن دیگو را به همان صورتی که به آنجا آورده شده بود، با رعایت همه ی اقدامات پیشگیرانه، ترک کرد.»

در موردی دیگر در آمریکا، یک بیمارستان چندین روز بیماری را که بعداً معلوم شد اولین مورد «اکتساب از جامعه» بوده نادیده گرفته بود چون معیارهای آن ها برای آزمایش شدن را نداشت.

کارکنان بیمارستان نورث‌بی‌واکاولی در شمال کالیفرنیا به این دلیل از این زن بیمار تست نگرفته بودند که اخیراً نه رفت و آمدی به چین داشت و نه ارتباطی با موارد تأیید شده ی ابتلا به ویروس کرونا.

چهار روز بعد، با وخیم شدن وضعیت زن، این بیمارستان بالاخره در روز ۱۵ فوریه (۲۶ بهمن ۹۸) او را بستری کرد.

بعد از آن بیمارستان نورث‌بی‌واکا‌ولی اعلام کرد وضعیت هر کسی که با این زن در تماس بوده را چنانچه او هم بیمار شده باشد، با دقت زیاد پیگیری می کند.

تقریباً در همان زمان، بیماری در لندن با رساندن خود به بیمارستان با یک تاکسی اینترنتی در روز ۱۳ فوریه (۲۴ بهمن ۹۸) پروتکل ایمنی را زیر پا گذاشت. از ۲ کارمند بیمارستان که این زن با آن ها تماس پیدا کرده بود خواسته شد ۱۴ روز در خانه بمانند.

گرچه بعید است راننده ی آن تاکسی اینترنتی به ویروس مبتلا شده باشد اما زن بیمار برخلاف توصیه ی مسئولین عمل کرده بود و نه با اورژانس تماس گرفته بود و نه از خودروی شخصی برای رفتن به بیمارستان استفاده کرده بود.

طولی نکشید که معلوم شد بعضی از کیت های تشخیصی ویروس کرونا اصلاً کار نمی کنند. مسئولان بهداشت ایالت هاوایی اعلام کردند تجهیزاتی که مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا برای آن ها فرستاده بود معیوب هستند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا در روز ۱۲ فوریه (۲۳ بهمن ۹۸) اذعان کرد که بعضی از کیت های تشخیصی ای که به آزمایشگاه های سرتاسر کشور فرستاده بود به درستی کار نمی کردند.

معلوم نیست چه تعداد از این تست ها معیوب بودند، مسأله ای که به افزایش نگرانی ها درباره کارآمدی استفاده از این تست ها برای پیگیری روند گسترش بیماری منجر شده.

اما از قرار معلوم مشکل فراتر از این ها بوده. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا اذعان کرد که تلاش این سازمان برای ساخت تست های خودش باعث از دست رفتن هفته ها زمان ارزشمندی شد که اهمیت زیادی در کنترل بیماری داشت.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا تلاش کرده بود یک تست پیچیده تر بسازد که شاید بتواند ویروس های مشابه را هم شناسایی کند، به همین دلیل دستورالعمل های رسمی سازمان جهانی بهداشت در خصوص ساخت تست را رعایت نکرده بود.

همانطور که انتظار می رود تلاش ها بی نتیجه بودند.

نبود تست های قابل اعتماد مانع از آن شد که مقامات محلی بتوانند اولین قدم حیاتی برای مقابله با شیوع احتمالی بیماری را بردارند.

در کره جنوبی علیرغم آنکه تعداد موارد ابتلا به ویروس کرونای آن افزایش یافته بود، یک کلیسای جنجالی در روز ۲۰ فوریه (۱ اسفند ۹۸) دست به برگزاری یک مراسم عروسی عظیم زد.

در این مراسم، از ۶ هزار عضو کلیسای شین‌چئونجی خواسته شد هنگام شرکت در جلسات دعا، ماسک های خود را بردارند.

کره جنوبی حالا بعد از چین بیشترین مورد ابتلا به ویروس کرونا را داشته که بیشتر آن ها با کلیسای شین‌چئونجی مرتبط بوده اند.

تا آن زمان معلوم شده بود که ویروس کرونا در کره جنوبی مشکل بزرگ و جدی ای است.

مسئولان بهداشت کره جنوبی در همان روز برگزاری آن مراسم عروسی اعلام کردند تعداد موارد ابتلا به ویروس کرونا در این کشور به ۱۰۴ نفر افزایش پیدا کرده بود.

رهبران این کلیسا علیرغم لغو دیگر جشنواره ها، کنسرت ها و مراسم های فارغ التحصیلی در کره جنوبی، به برگزاری جلسات و مراسم های خود ادامه داده بودند.

در این میان، وقتی ایتالیا از افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در این کشور خبر داد، گسترش ویروس در اروپا سرعت بیشتری گرفت.

دو منطقه ای که بیشترین آلودگی را داشته اند لومباردی و ونتو در شمال ایتالیا هستند، یعنی همان منطقه ای که شهرهای میلان و ونیز در آن قرار دارند.

ایتالیا بالاترین آمار ابتلا به ویروس کرونا در خارج از آسیا را دارد.

بخشی از تقصیر متوجه بیمارستانی در ناحیه ی لمباردی بوده که به اولین بیمار مشکوک به کرونا اجازه داد ۳۶ ساعت در همه جای این بیمارستان پرسه زند.

طبق گزارشی که در یکی از روزنامه های ایتالیا منتشر شده، در روز ۱۹ فوریه (۳۰ بهمن ۹۸) مرد ۳۸ ساله ای به دلیل مشکلات تنفسی در اورژانس این بیمارستان پذیرش می شود.

طی ۳۶ ساعتی که بیمار منتظر معاینه شدن بود با کارکنان بیمارستان و اقوام و دوستانی که به ملاقاتش آمده بودند تماس داشت.

جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا، ظاهراً به اشتباه بیمارستان لمباردی اقرار کرده است.

او چند روز قبل به خبرنگاران گفت: «طبق پروتکل های پیشگیرانه ای که در چنین مواردی به رعایت آن ها توصیه می شود، کار مدیریت بیمارستان به شکل کاملاً مناسبی انجام نشده و این مسأله قطعاً در گسترش ویروس نقش داشته».