آیا فیلم «آواز گنجشک‏ ها» ساخته مجید مجیدی با سرمایه‏ ی داماد الیزابت وارن تولید شده؟

یک خبر از نویسنده‌‌‌‌ ی محافظه‌‌ کار امریکایی سینمای ایران را به انتخابات سال ۲۰۲۰ ایالات متحده ربط داد. ماجرا از کتابی شروع شد که پیتر اِشوایزر نوشته، کتابی به اسم «تاریخچه ‌‌ی فساد» که امسال منتشر شده و درباره ‌‌ی نامزدهای دموکرات حاضر در انتخابات سال جاری میلادی در امریکاست و ظاهرا به روابط پشت‌‌ پرده، فسادها و مناسبات غیرقانونی یا مخفی مانده ‌‌ی نامزدهای دموکرات پرداخته. اِشوایزر در این کتاب به الیزابت وارن یکی از نامزدهای درگیر با دونالد ترامپ اشاره کرده و بعدِ مرور جزئیات زندگی او، پرداختن به گذشته ‌‌اش که هوادار حزب جمهوری‌خواه بوده و بعد از سال ۹۶ به حزب دموکرات پیوسته، به یک مسئله‌‌ ی خانوادگی هم اشاره می‌‌کند. او از داماد هندی‌‌ تبار این خانواده نام می‌‌برد و می‌‌گوید آقای سوشی تیاگی از سال‌‌ها قبل در کار سینما و تهیه ‌‌ی فیلم بوده و همین شخص بوده که سال ۲۰۰۸ به تولید فیلم «آواز گنجشک‌‌ها»ی مجید مجیدی کمک کرده است. نویسنده با اشاره به سابقه ‌‌ی مجیدی و تیاگی، تلاش می‌‌کند حمایت حمالی از فیلم یک فیلمساز ایرانی را به یک مسئله‌‌ ی سیاسی تبدیل کند و از اختلاف بین دو کشور و روابط پنهان بین نامزدهای دموکرات با ایرانی‌‌ها پرده‌‌برداری کند. این البته اولین بار نیست که چنین ادعایی مطرح شده است؛ ۱۵ ماه می‌‌ سال ۲۰۱۲ بود که یک سایت اینترنتی به نام «Free Beackon» چنین ادعایی را مطرح کرد و از همکاری بین تیاگی و مجیدی حرف زد. اما حالا اشوایزر ادعا کرده که فیلم مورد حمایت تیاگی «آواز گنجشک‌‌ها» بوده و بر این مبنا تلاش کرده تولید این فیلم را یک‌‌جور فساد پنهان نشان دهد. نکته‌‌ ی جالب اینجاست که این خبر بدون تحقیق و بررسی در ایران منتشر شده است، بدون اینکه سابقه‌‌ ی اشوایزر بررسی و به اسناد سرمایه ‌‌گذاران فیلم و آنچه که واقعاً اتفاق افتاده رجوع شود.

صحت خبر

برای اینکه بدانیم تولیدکننده و سرمایه‌‌گذار فیلم «آواز گنجشک‌‌ها» چه کسی بوده باید به خود سازندگان و منابع موجود رجوع کنیم؛ یکی از این منابع در دسترس سایت ImDb است که یک منبع بین‌‌ المللی است و درباره‌‌ی عوامل فیلم‌‌ها با دقت عمل می‌‌کند. این سایت در بخش تهیه‌‌ کنندگان این فیلم از دو نفر نام برده، مجید مجیدی و جواد نوروزبیگی؛ اولی تهیه‌‌ کننده و دومی تهیه‌‌ کننده ‌‌ی اجرایی است و اگر به فهرست سازندگان نگاه کنیم متوجه می‌‌شویم که نام کامران مجیدی، برادر مجید مجیدی هم در این فهرست و با سمت مدیر تولید آمده است. طبق قاعده‌‌ی سینمای ایران، سمتِ تهیه‌‌ کننده‌‌ ی اجرایی، برابر است با مجری طرح و نوروزبیگی همان مجری طرح فیلم مجیدی است. در گزارشی که سایت «MEAWW» منتشر کرده نوشته شده که اشوایزر به نام دو سازمان بهزیستی و فرهنگی هنری شهرداری تهران به عنوان شرکای سرمایه‌‌ گذار در تولید این فیلم اشاره کرده. اما ماجرا اینجاست که این اخبار دچار یک نکته‌‌ی انحرافی است، هیچ‌‌ جا نامی از حمایت سازمان بهزیستی نیامده است و آن‌‌طور که عوامل فیلم می‌‌گویند این سازمان مشارکت مالی در تولید فیلم نداشته. جواد نوروزبیگی، تهیه ‌‌کننده ‌‌ی فیلم «آواز گنجشک‌‌ها» که مدت‌‌ها با مجیدی هم همکار بوده به سازندگی می‌‌گوید که فیلم «آواز گنجشک‌‌ها» با سرمایه‌‌ ی چهار نهاد و شخص تولید شده «این فیلم محصول همکاری بنیاد سینمایی فارابی، شهرداری تهران، مجید مجیدی و من است و هیچ سرمایه‌‌ گذار خارجی در تولید آن نقش نداشته.» او خبر منتشر شده را تکذیب می‌‌کند و آن را بی‌‌ربط و نادرست می‌‌داند. تمام شواهد نشان می‌‌دهد که تولید این فیلم بدون سرمایه‌‌گذاری خارجی اتفاق افتاده. اگر به سابقه ‌‌ی آقای تیاگی هم نگاه کنیم متوجه می‌‌شویم که او تهیه‌‌ کننده‌‌ ی فیلم هندی کمدی رمانتیکی مثل «روز ام» بوده و بعدتر هم فیلمی مثل «بینایی» را تهیه کرده است. هیچ سابقه ‌‌ای از سرمایه‌‌ گذاری شخصی یا مشارکتی تیاگی در «آواز گنجشک‌‌ها» در هیچ سایت رسمی داخلی و خارجی ثبت نشده است. طبق اطلاعات موجود هم دو خانم به نام‌‌های هلنه نیلین بیل و یلنا ماکارچیک مسئول توزیع و پخش بین‌‌ المللی فیلم «آواز گنجشک‌‌ها» بوده‌‌اند، بنابراین در دوره ‌‌ای که تیاگی به شرکت‌‌های فیلمسازی مثل فاکس قرن بیستم یا یونیورسال مشاوره می‌‌داده این فیلم جزو گزینه‌‌ های مورد نظر آنها برای توزیع در امریکا نبوده است. اما این اشتباه از کجا شروع شده؟

اطلاعات غلط ویکی‌‌ پدیایی

سایت «Free Beackon» در گزارشی که سال ۲۰۱۲ منتشر کرده، وقتی از دخالت آقای تیاگی حرف می‌‌زند به یک فیلم ایرانی محصول ۲۰۰۸ میلادی ارجاع می‌‌دهد؛ نویسنده ‌‌ی مطلب این فیلم را «آواز گنجشک‌‌ها» فرض می‌‌کند اما در ارجاع‌‌اتش به سایت «ImDb» لینکی به فیلمی مستند به نام Najva Ashorai می‌‌دهد، مستندی که نامش در ویکی‌‌پدیای انگلیسی مجیدی هم به چشم می‌‌خورد. این مستند که به اسم «نجواهای عاشورایی» مشهور است محصول سال ۱۳۸۷/ ۲۰۰۸ است و مجیدی آن را در حسینیه‌‌ کربلایی‌‌ها با حضور دو نوحه‌‌ خوان مشهور، نزار قطری و صادق آهنگران فیلمبرداری کرده و در شش قسمت از شبکه ‌‌های مختلف تلویزیون پخش شده است. این مستند به عزاداری عزاداران ابا‌‌عبدالله مربوط می‌‌ شود و سه بخش ظهر عاشورا، شب عاشورا و شام غریبان را شامل می‌‌شود. این مستند با همکاری دانشجویان دانشکده مطهری و عزاداران حسینیه کربلایی‌‌ها و با ۱۱ دوربین فیلمبرداری شده و طبق اطلاعات موجود (مثلا خبر روزنامه ‌‌ی ایران، ۹ دی ۱۳۸۷) محمدرضا دلپاک صداگذار و سهراب خسروی تدوین‌‌گر آن بوده‌‌اند. با این همه به ‌‌نظر نم ی‌‌رسد که این مستند بومی و مذهبی در خارج از ایران و درجشنواره‌‌ ها نمایش داده شده باشد. سایت «Free Beackon» با این اشتباه و بدون پیگیری و استناد به اسناد، با ترکیب اخبار این فیلم با «آواز گنجشک‌‌ها» گزارش اشتباهی را نوشته و همین گزارش اشتباه در کتاب پیتر اِشوایزر هم تکرار شده است.

اشوایزر کیست؟

پیتر فرانز اشوایزر ۵۵ ساله است و یکی از نویسندگان گزارش‌‌های تحقیقی در امریکاست؛ او همراه استیو بنن از سال ۲۰۱۲ موسسه‌‌ ای به نام Government Accountability Institute را اداره می‌‌کند، بنن که استراتژیست ارشد کاخ سفید بود و از مشاوران مورد اعتماد دونالد ترامپ محسوب می‌‌شد سال ۲۰۱۷ از کارش کناره ‌‌گیری کرد. شغل مهم دیگر اشوایزر سردبیری وبسایت خبری و اطلاعاتی برایتبارت نیوز هم هست که بنن رئیس اجرایی آن بود و نهاد خبری ویژه‌‌ی محافظه ‌‌کاران و جمهوری‌خواهان تندرو محسوب می‌‌شود. سومین کار مهم اشوایزر عضویت در هیأت رئیسه‌‌ی نهاد هوور است که در دانشگاه استنفورد فعالیت می‌‌کند. تمام این نهادها مراجع قدرتمند و اطلاعاتی مرتبط با سی‌‌ آی‌‌ اِی و جمهوری‌خواهان هستند واشوایزر از افراد مورد اعتماد این دستگاه‌‌ها و حزب هم محسوب می ‌‌شود. او تابه حال چندمین کتاب افشاگرانه نوشته و مهم‌‌ترینش کتابی است که درباره‌‌ ی یک نهاد بخش خصوصی متعلق به بیل و هیلاری کلینتون منتشر کرده است. انتشار کتاب «تاریخچه‌‌ ی فساد» طبق نقدهایی که منتشر شده در راستای افشاگری‌های راست و دروغ علیه نامزدهای دموکرات و در بحبوحه‌ی استیضاح ترامپ است.

تیاگی کیست؟

سوشی تیاگی، هندی‌‌ الاصل است، قبل سفر به امریکا در هند در رشته ‌‌ی ‌‌آی‌تی درس خوانده و بعدها در رشته‌‌ های مرتبط با سازه‌‌ هایی دریایی. او در امریکا و در دانشگاه ام‌‌ آی‌‌ تی هم تحصیل کرده و همان‌‌جا هم با دختر الیزابت وارن آشنا شده است. تیاگی یک شرکت مشاوره‌‌ای را اداره می‌‌کند که کارش مشاوره در زمینه‌‌ی فن‌‌آوری دیجیتال به شرکت‌‌های فیلمسازی، از یونیورسال تا فاکس قرن بیستم، است. او در تولید چند فیلم در هند و امریکا هم دخالت داشته اما نقش مهم او در کارهای مربوط به امور دیجیتال، به‌‌ خصوص انیمیشن قابل ارزیابی است. آن‌‌طور که مشخص است آخرین کار او در زمینه‌‌ی تهیه‌‌ ی فیلم به نه سال پیش و تولید یک مستند به نام سامسارا برمی‌‌گردد و از آن زمان هیچ فعالیت سرمایه‌گذاری یا اجرایی در سینما نداشته است. اما نکته‌‌ ی جالب اینجاست که اشوایزر برای مچ‌‌گیری از خانواده‌‌ی وارن، نه به دوران حضور او در سنا که به سال‌‌ها قبل رجوع کرده است؛ الیزابت وارن از سال ۲۰۱۳ نماینده‌ی مجلس سنا شد و آنچه که اشوایزر به عنوان اطلاعات تازه مطرح کرده مربوط به سال ۲۰۰۸ است؛ اگرچه صحت آن هم با منابع موجود مورد تردید است.

آواز گنجشک‌‌ها

مجیدی فیلم را بعد از فیلم ناموفق «بید مجنون» ساخت؛ او با بازگشت به قصه ‌‌های ساده درباره‌ی زندگی مردم فقیر و نمایش روحیات آدم‌‌های عادی موفق به ساخت فیلمی شد که هم در جشنواره‌‌های خارجی هم در داخل موردتوجه قرار گرفت. «آواز گنجشک‌‌ها» داستان مردی ساده به نام کریم است که در یک مزرعه پرورش حیوانات کار می‌‌کند و شیفته شترمرغ‌‌هاست و ارتباط روانی و عاطفی با آنها برقرار کرده‌‌است. برحسب اتفاق یکی از شترمرغ‌‌ها از مزرعه فرار می‌‌کند. کریم چند روزی جست‌‌ وجو می‌‌کند، اما موفق به یافتنش نمی ‌‌شود و در نتیجه از کار اخراج می‌‌شود. این فیلم در بخش مسابقه ‌‌ی جشنواره‌‌ی برلین حضور داشت و جایزه ‌‌ی بهترین بازیگر نقش اول مرد بابت همین فیلم به رضا ناجی تعلق گرفت.

آن‌‌طور که از اطلاعات و شواهد و حرف‌‌های مجری طرح «آواز گنجشک‌‌ها» برمی‌‌آید، این فیلم با سرمایه‌‌ی داخلی تولید شده. اما راستش دریافت پول از مراکز سرمایه‌گذاری و جذب فاند از جشنواره‌‌ها و نهادها به شکل قانونی برای سرمایه‌‌ گذاری در یک فیلم، مطابق قوانین جاری کشور، نه‌تنها جرم نیست که به‌‌ نوعی شامل مقررات جذب سرمایه‌‌ ی خارجی هم می ‌‌شود. اما نوع خبررسانی در خارج و داخل به ‌‌نوعی است که انگار مجیدی به شکل پنهانی در یک ماجرای غریب دست داشته است. شاید توضیحات آقای مجیدی همه را آگاه کند.