ضرورت کوتاه کردن دوره‌های تحصیلی و تحول در نظام آموزش عالی

معاون سابق آموزشی وزارت علوم با تاکید بر ضرورت کوتاه کردن دوره‌های تحصیلی کارشناسی، ارشد و دکتری، گفت: در کشورهای پیشرفته طول دوره تحصیلی کارشناسی سه، ارشد یک و دکتری سه سال است. ما در ایران نیز می‌توانیم با تعریف دوره‌های کوتاه‌مدت و متنوع و همچنین بازنگری دوره‌های رسمی و حذف دروس غیرضروری این دوره‌ها را کوتاه‌تر کنیم.

مجتبی شریعتی ضمن بیان این مطلب بر ضرورت وجود رویکرد تحولی در آموزش عالی تاکید کرد و گفت: داشتن این رویکرد در همه حوزه‌های آموزش عالی لازم است. البته در مقابل آن مقاومت هم وجود دارد. ناگفته نماند که چنین رویکردی نیاز به شجاعت، ریسک‌پذیری، انگیزه مدیریتی و حمایت بالادستی دارد.

به گفته وی، تحول در نظام یاددهی و یادگیری در آموزش عالی یکی از این موارد است که مغفول واقع شده است. از سال‌ها پیش از انقلاب، آموزش‌ها سنتی بوده بدین صورت که دانشجو و استاد بر سر کلاس درس حاضر شده و استاد با استفاده از تخته سیاه و گچ، یافته‌ها و محفوظات خود را می‌نوشت و بیان می‌نمود و در پایان ترم، سوالاتی در قالب امتحان مطرح و ارزیابی دانشجو، میزان نمره‌ای بود که در امتحان کسب می‌کرد.

شریعتی با بیان اینکه آنچه که امروز در آموزش عالی شاهد هستیم مشابه همان سال‌های پیش از انقلاب است، گفت: تنها تفاوت آن روزها با امروز صرفاً تبدیل تخته سیاه به وایت‌برد و گچ به ماژیک است و نظام یاددهی و یادگیری تغییر نکرده است. بر این اساس تحول در این حوزه یک ضرورت است.

وزارت علوم ظرفیت پذیرش ۱۳۰۰ کدرشته محل در سراسر کشور را صفر کرد | پذیرش دانشگاه‌ها با بیکاری کم شد

وی در ادامه به ضرورت ایجاد تغییرات در حوزه مدارج علمی دانشگاهی اشاره کرد و گفت: ما متاسفانه از اعمال تغییرات جدید فاصله گرفته‌ایم. من از دوران نوجوانی به خاطر دارم که هر وقت از بزرگترها مدارج تحصیلی دانشگاهی را می‌شنیدم فقط لیسانس، فوق لیسانس و در بعضی موارد هم دکتری مطرح می‌شد. بعد از دهه‌های متمادی هنوز هم همین مقاطع تحصیلی را ارائه می‌دهیم. به عبارت دیگر تنوع مدارک تحصیلی بسیار محدود است.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه در نظام‌های پیشرفته مدارج تحصیل، صورت‌های متفاوتی دارد به طوریکه داوطلبان می‌توانند متناسب با شرایط، انگیزه تحصیل، نوعِ مشاغل و ..... ؛ مقاطع مختلفی را با طول دوره‌های کوتاه‌تر انتخاب کنند و در بازه مورد نظر به مدرکی برسند که بتوانند در زندگی خود بکار گیرند، گفت: البته تحقق رویکرد فوق در گرو هماهنگی با سایر دستگاه‌های میزبان مشاغل هم هست و لذا تصویب ضوابط جدید و اصلاح قوانین بالادستی را طلب می‌کند.

شریعتی با اشاره به ادغام دو دانشگاه مهارتی فنی و حرفه‌ای و علمی کاربردی و تبعات آن، گفت: در رابطه با این اقدام و پیامد مدارک آن چند نکته را عرض می‌کنم:

تأخیر در تصمیم‌گیری و اجرای آن: ما در رسیدن به تصمیمات منطقی، کارشناسانه و تحقق عملی آن خیلی تأخیر داریم. موضوع ادغام این دو دانشگاه، حدود سال ۹۶ تدوین و نهایی گردید ولی عوامل بازدارنده مانع از تحقق آن شد. یعنی ۷ سال از انجام یک تصمیم درست عقب هستیم.

عدم هماهنگی مدارک با بازار کار: اگرچه مدارک حرفه ای می تواند در سطح جامعه بسیار مشکل گشا باشد ولی به لحاظ جذب نیروی کار و شرایط استخدام با سایر دستگاههای اجرائی هماهنگ نیست و به همین دلیل بعضا مورد اقبال جوانان واقع نمی شود.

کمبود اعتبار فرهنگی دوره‌های حرفه‌ای: از بعد فرهنگی؛ دوره های حرفه ای از اعتبار کافی در سطح اجتماع برخوردار نیست. لذا همین مطلب باعث عدم اقبال کافی به این دوره ها شده و جوانان، دوره های رسمی بلند مدت تر را بیشتر ترجیح می دهند.

وی در پایان با بیان اینکه باید دوره‌های تحصیلی کوتاه‌تر، متنوع‌تر و متناسب با نیاز بازار کار باشند، گفت: همچنین باید در نظام یاددهی و یادگیری تحول ایجاد شود و از روش‌های نوین آموزشی استفاده شود.