درمان سردرد
سردرد عارضه ای بسیار اذیت کننده است که ممکن است برای همه ما حداقل یکبار اتفاق افتاده باشد. سردرد انواع مختلفی دارد و درمان سردرد هم انواع مختلفی دارند. در این مقاله ما قصد داریم به درمان های خانگی سردرد بپردازیم تا در خانه به سادگی به درمان سردرد خود بپردازید. در ادامه درمان سردرد را یاد بگیرید.
انواع سردرد
سردرد را می‌توان بر اساس شاخص‌های گوناگونی طبقه‌بندی کرد، مانند:
- شدت درد
- محل درد
- تناوب درد یا فاصله زمانی تکرار سردرد
- عامل ایجاد درد
سردرد اولیه
وقتی عامل دیگری مانند سینوزیت برای سردرد وجود ندارد و به عبارت دیگر، تنها مشکل موجود سردرد است، به آن سردرد اولیه می‌گوییم. در این حالت، سردرد علامت یک بیماری زمینه‌ای یا مشکل دیگری نیست. سردرد اولیه ممکن است شدید باشد، اما خطرناک به شمار نمی‌رود.
مغز توانایی احساس درد ندارد. التهاب در سایر اجزای حساس به درد در سر و گردن باعث سردرد اولیه می‌شود، مانند:
- عصب‌ها
- رگ‌های خونی
- عضلات
سردرد اولیه را می‌توان به چهار نوع مختلف دسته‌بندی کرد که در ادامه به شرح مختصری از آنها می‌پردازیم:
۱. سردرد میگرنی
شاید میگرن یکی از انواع شایع سردرد باشد، اما هر سردردی میگرن نیست. اصطلاح «میگرن» به سردردی اطلاق می‌شود که در بیشتر مواقع (نه همیشه) یک طرف سر را درگیر می‌کند.
درد میگرن یک چالش مزمن است، اما اگر استرس یکی از عوامل آغازگر میگرن باشد، این چالش به یکی از دشوارترین مشکلات سلامتی تبدیل می‌شود. استرس، درد میگرن را آغاز می‌کند و از سوی دیگر، درد میگرن استرس را شدت می‌بخشد و این چرخه باید قطع شود. گاهی استرس و درد همزمان نیست و در آخرهفته وقتی می‌خواهیم استرس کار را فراموش کنیم، قطع استرس کار موجب بروز سردرد میگرنی می‌شود.
به عبارت دیگر مغز فرد مبتلا به میگرن به یکنواختی عادت کرده مانند خواب بجا و حتی استرس مداوم و با هر تغییری از جمله کاهش استرس ممکن است حساسیت نشان دهد.
سردرد میگرنی ممکن است از دو ساعت تا ۷۲ ساعت ادامه یابد. میگرن در بیشتر اوقات با تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا صدا همراه است.
سردرد میگرنی را به چند نوع می‌توان تقسیم کرد. شایع‌ترین نوع میگرن، سردرد میگرنی کلاسیک است.
بدیهی است که پیدا کردن یک پزشک معالج، رسیدن به درمان یا پیشگیری موثر با کمک او و یادداشت کردن زمان آغاز و پایان دردهای میگرن و همزمانی آنها با عواملی که شاید آغازگر میگرن باشند مهم‌ترین راه‌های خنثی‌سازی این معضل دردناک است.
انجام برنامه درمانی بالا ساده نیست. در ادامه به چند راهکار اشاره می‌کنیم برای این که در جهان پرشتاب امروزی بتوانیم استرس و در نتیجه میگرن ناشی از آن را کم کنیم.
سردرد میگرنی کلاسیک چیست؟
در این نوع میگرن، فرد کمی پیش از وقوع سردرد، علامت هشداردهنده‌ای احساس می‌کند که خبر از آغاز سردرد طی مدتی کوتاه می‌دهد. به این علامت “اورا” هم گفته می‌شود. اورا ممکن است به صورت شنیداری (شنیدن صداهای بدون مفهوم) یا دیداری (دیدن نورهای متفاوت) باشد.
در زیر به برخی از سایر انواع سردرد میگرنی اشاره می‌کنیم، مانند:
- سردرد میگرنی شایع یا سردرد میگرنی بدون اورا: در این نوع میگرن، فرد بدون علامت هشداردهنده دچار سردرد می‌شود.
- میگرن همراه با فلج نیمی از بدن
- میگرن چشمی
۲. سردرد تنشی
می‌توان گفت که پس از میگرن، سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است. در سردرد تنشی، مناطقی از سر مانند یک باند که دور سر بسته شده، درد می‌گیرد؛ به عبارت دیگر درد در پیشانی، گیجگاه هر دو طرف و پسِ سر حس می‌شود.
در سردرد تنشی، درد به صورت احساس فشار است و شاید بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. گاهی سردرد تنشی و میگرن به طور همزمان وجود دارند و یکی باعث پدید آمدن دیگری می‌شود.
سردرد تنشی با فیزیوتراپی، تکنیک‌های ریلکسیشن و داروهای مسکن، ضدالتهاب یا شل‌کننده عضلات بهبود می‌یابد.
در ضمن این که سردرد تنشی نسبت به میگرن شدت کمتری دارد، یک باور غلط است.
۳. سردرد شبانه یا سردرد خواب
برخلاف دو نوع سردرد قبلی، این سردرد شایع نیست و بیشتر افراد بین سنین ۴۰ تا ۸۰ سالگی را گرفتار می‌کند. نکته متمایزکننده این سردرد، زمان بروز سردرد است: این سردرد فقط شب رخ می‌دهد و بین ۱۵ دقیقه تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
ساعت بروز سردرد خواب دقیق و بدون تغییر است و درد در هر دو طرف سر احساس می‌شود. سردرد شبانه با آبریزش بینی یا اشک‌ریزش و سایر علائم سردرد خوشه‌ای (که در ادامه به آن می‌پردازیم) همراه نیست.
این سردرد به داروهای متداولی که برای سردرد تنشی موثر هستند، پاسخ نمی‌دهد.
۴. سردرد خوشه‌ای
سردرد خوشه‌ای به سردرد کوتاه‌مدتی گفته می‌شود (بین ۲۰ دقیقه تا دو ساعت) که همیشه یک طرف سر را درگیر می‌کند و با علائمی مانند گرفتگی و آبریزش بینی در همان طرف، اشک‌ریزش، گشادی مردمک و افتادگی پلک همراه است.
سردرد خوشه‌ای ممکن است چندین بار در روز و برای یک دوره چند روزه تا چند هفته‌ای فرد را گرفتار کند و سپس برای مدتی مثلا چند هفته تا چند ماه به طور کامل ناپدید شود.
درمان سردرد خوشه‌ای با سایر انواع سردرد تفاوت دارد و بسیار مهم است که پیش از آغاز دوره سردرد خوشه‌ای، برنامه مشخصی برای مقابله با آن داشته باشیم.
حال که با انواع سردرد اولیه آشنا شدیم، درباره سردرد ثانویه باهم می‌خوانیم.
سردرد ثانویه
وقتی یک بیماری مشخص باعث ایجاد درد در نواحی حساس سر و گردن می‌شود، به آن سردرد ثانویه می‌گوییم. سردردهای ثانویه نسبت به سردردهای اولیه شیوع کمتری دارند، اما در بیشتر موارد جدی‌تر و گاهی خطرناک هستند.
در واقع سردرد ثانویه علامتی است که وجود یک بیماری جدی یا خطرناک را هشدار می‌دهد و به رسیدگی پزشکی تخصصی نیاز دارد. برخی از علل سردرد ثانویه عبارتند از:
- تومور مغزی
- آنوریسم (گشادی غیرطبیعی در برخی از رگ‌ها)
- مننژیت یا همان التهاب مغزی به دنبال عفونت باکتریایی یا ویروسی
- ضربه مغزی یا ضربه به گردن
۱۸ راهکار شگفت‌انگیز برای درمان خانگی سردرد
سردرد یکی از عارضه‌های شایع است که بسیاری از افراد در طول روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این عارضه از عادی‌ترین تا غیرقابل تحمل‌ترین حالت، ممکن است فعالیت‌های روزمره شما را با اختلال مواجه کند. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که سردرد تنشی یکی از آنهاست. درمان خانگی سردرد تنشی با انجام چند راهکار به سادگی امکان‌پذیر است. سردردهای خوشه‌ای هم از دیگر عارضه‌های شایعی هستند که افراد به صورت روزمره با آن مواجه می‌شوند. اگرچه درمان‌های دارویی برای این عارضه‌ها وجود دارند، اما درمان خانگی سردرد خوشه ای عوارض بسیار کمتری دارد. در ادامه شما را با ۱۸ درمان موثر خانگی این عارضه شایع آشنا می‌کنیم.
۱. آب کافی بنوشید
گاهی اوقات هیدراتاسیون ناکافی، باعث ایجاد سردرد می‌شود. درواقع کم‌آبی مزمن علت رایج بیشتر سردردهای تنشی و میگرن است. تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدن آب علائم سردرد را بلافاصله تسکین می‌دهد. به طور کلی کم‌آبی باعث عدم‌تمرکز و تحریک‌پذیری بیشتر می‌شود. به این ترتیب یکی از راهکارهای درمان خانگی سردرد، نوشیدن آب کافی و مصرف مواد غذایی حاوی آب در طول روز است.
۲. منیزیم مصرف کنید
منیزیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی است که وجود آن در بدن، باعث کنترل قند خون و انتقال پیام‌های عصبی می‌شود. تحقیقات زیادی در مورد رابطه این ماده با سردرد انجام گرفته‌اند که همگی تاثیر آن بر کاهش سردرد را تایید می‌کنند. درواقع منیزیم همچون یک داروی ایمن در برابر سردرد عمل می‌کند. این تحقیقات نشان می‌دهند، سردرد در افرادی که کمبود منیزیم دارند، بسیار بیشتر از سایر افراد است. به این ترتیب مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم سیترات منیزیم در طول روز، کمک شایانی به بهبود سردردهای مزمن می‌کند. در غیر این صورت باید به دکتر سردرد مراجعه کرد.
۳. مصرف الکل را محدود کنید
مصرف الکل ممکن است در ۷۰ درصد افرادی که سردرد مکرر را تجربه می‌کنند، باعث ایجاد میگرن شود. همچنین مصرف الکل، باعث ایجاد سردردهای خوشه‌ای و تنشی در افراد می‌شود. همانطور که می‌دانید، الکل باعث گشاد شدن عروق خونی می‌شود و خون آزادانه‌تر جریان پیدا می‌کند. این اتفاق در برخی افراد، باعث سردرد مزمن می‌شود. همچنین الکل باعث ایجاد ادرار مکرر شده و مایعات و الکترولیت‌های بدن را از این طریق دفع می‌کند. همین از دست دادن مایعات باعث ایجاد سردرد می‌شود؛ بنابراین یکی از راه‌های درمان خانگی سردرد، عدم مصرف الکل است! اگر با قطع آن مشکل حل نشد، باید به متخصص بیماریهای مغز و اعصاب مراجعه کنید.
۴. خواب کافی داشته باشید
خواب ناکافی علاوه‌بر ایجاد مشکلات متعدد برای سلامتی، ممکن است باعث سردرد مزمن در افراد شود. مطالعاتی روی افراد با خواب کمتر از ۶ ساعت صورت گرفت. نتیجه این تحقیق نشان داد که میزان ابتلا به سردرد در این افراد بسیار بیشتر از سایرین است. از سوی دیگر خواب بیش از اندازه هم باعث ایجاد سردرد می‌شود. به طور کلی خواب بین ۷ تا ۹ ساعت بسیار ایده‌آل است.
۵. مصرف غذاهای حاوی هیستامین ممنوع!
هیستامین ماده‌ای شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. هیستامین در بهبود عملکرد سیستم عصبی، سیستم ایمنی و گوارش نقش مهمی دارد. این ماده در مواد غذایی زیادی، ازجمله شراب، غذاهای تخمیر شده، پنیر کهنه، ماهی دودی، آبجو، گوشت پخته شده و … یافت می‌شود. افرادی که به این ماده حساسیت دارند، بلافاصله بعد از مصرف دچار سردرد میگرنی می‌شوند. دلیل اصلی این موضوع عدم دفع صحیح هیستامین در بدن افراد است. به همین دلیل حذف غذاهای حاوی هیستامین، یکی از راه‌های موثر درمان خانگی سردرد پشت چشم محسوب می‌شود. با این وجود در صورت تشدید، بهتر است به دکتر مغز و اعصاب مراجعه شود. غذاهای حساسیت‌زا باعث ایجاد سردرد می‌شوند.
۶. عرقیجات طبیعی مصرف کنید
این اسانس‌ها مایعات بسیار غلیظی هستند که از ترکیبات گیاهان معطر به وجود می‌آیند. عرقیجات گیاهی مثل نعناع و اسطوخودوس، خواص درمانی بسیار زیادی دارند. تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته که همگی تاثیر این مایعات در کاهش سردرد را تایید می‌کنند.
۷. از مصرف ب کمپلکس غافل نشوید
ویتامین‌های گروه ب از مهم‌ترین ریزمغذی‌های محلول در آب هستند که تاثیر زیادی بر عملکرد بدن دارند. این ویتامین‌ها در سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی و تبدیل غذا به انرژی موثر هستند. برخی از این ویتامین‌ها ممکن است در درمان سردرد شدید هم نقش داشته باشند. مصرف مکمل ویتامین ب۲، ب۱۲ و ب۶ کمک زیادی به کاهش علائم سردرد می‌کند. درواقع مصرف این ۸ ویتامین گروه ب یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین راهکارهای درمان خانگی سردرد پیشانی محسوب می‌شود.
۸. از کمپرس سرد استفاده کنید
این کار باعث کاهش سریع علائم مرتبط با سردرد می‌شود. برای این کار کافیست کمپرس سرد را در ناحیه سر یا گردن قرار دهید تا التهاب کاهش پیدا کند. کمپرس سرد باعث کند شدن هدایت عصبی و انقباض رگ‌های خونی می‌شود. به این ترتیب سردرد در مدت زمان کوتاهی سردرد بهبود پیدا می‌کند.
۹. مصرف کوآنزیم Q10 را درنظر داشته باشید
این ماده که به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد، باعث تسهیل تبدیل غذا به انرژی می‌شود. درواقع این کوآنزیم به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی در بدن کار می‌کند. طبق مطالعات انجام شده، مصرف مکمل CoQ10 راهی موثر در درمان خانگی سردرد سینوسی است.
۱۰. برخی از غذاها را حذف کنید
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف برخی از مواد غذایی، ممکن است باعث سردرد شود. به همین دلیل بهتر است از رژیم غذایی حذفی استفاده کنید. در این رژیم غذاهایی که باعث سردرد می‌شوند را حدالامکان حذف کنید. برخی از این مواد غذایی عبارتند از شکلات، مرکبات، پنیر، الکل، قهوه و … . این مواد غذایی باعث تحریک سردرد می‌شوند. به همین دلیل بهتر است مصرف آنها را کاهش داده یا حذف کنید.
۱۱. مصرف چای و قهوه را فراموش نکنید
مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین، کمک زیادی به کاهش سردرد می‌کند. به طور کلی کافئین، خلق‌وخوی افراد را بهتر کرده و باعث هوشیاری بیشتر می‌شود. مصرف این نوشیدنی‌ها باعث انقباض رگ‌های خونی شده و سبب بهبود علائم مرتبط با سردرد می‌شود. از سوی دیگر قطع یکباره کافئین بعد از مصرف مکرر و طولانی مدت هم سردردهای مزمن را به دنبال دارد. به همین دلیل باید تعادل را در مصرف کافئین حفظ کنید.
۱۲. طب سوزنی انجام دهید
طب سوزنی یکی از تکنیک‌های رایج در چین است که در آن سوزن‌های متعددی را وارد پوست نقاط خاصی از بدن می‌کنند. طب سوزنی یکی از راهکارهای موثر در درمان خانگی سردرد پشت سر محسوب می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که انجام این تکنیک به اندازه مصرف دارو در درمان میگرن موثر است.
۱۳. یوگا را امتحان کنید
تمرینات یوگا راهکاری مناسب برای افزایش انعطاف، تمرکز و کاهش استرس و درد هستند. به طور کلی یوگا کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد. تمرینات مخصوص یوگا، باعث کاهش سردرد می‌شود. طبق تحقیقاتی که روی ۶ نفر انجام شده، نشان می دهد که شدت سردرد با انجام تمرینات یوگا کاهش پیدا می‌کند. مطالعات دیگری نشان داد، افرادی که یوگا انجام می‌دهند به‌ندرت دچار سردردهای میگرنی می‌شوند.
۱۴. از استشمام بوی تند دور باشید
گاهی اوقات استشمام بوهای تند، مثل بوی عطر، محصولات شوینده و … ممکن است باعث ایجاد سردرد شود. مطالعاتی که روی ۴۰۰ نفر انجام شد، وجود سردردهای میگرنی در افرادی که در معرض استشمام بوی تند قرار داشتند را تایید کرد. این حساسیت زیاد به بو، اسموفوبیا نام دارد که معمولا در مبتلایان میگرن مشاهده می‌شود. به همین دلیل بهتر است از بوی سیگار، بوی عطر و … دوری کنید.
۱۵. داروهای گیاهی مصرف کنید
بسیاری از گیاهان دارویی، مثل دمنوش‌ها و فلفل، علائم سردرد را تا حد زیادی کاهش می‌دهند؛ بنابراین از راه‌های موثر در درمان خانگی سردرد و حالت تهوع محسوب می‌شوند. یکی از مزایای مهم مصرف داروهای گیاهی علاوه‌بر کاهش سردرد، داشتن حداقل عوارض برای بدن است.
۱۶. از مصرف نیتریت و نیترات برحذر باشید
این مواد از رایج‌ترین نگهدارنده‌های غذایی محسوب می‌شوند که در بسیاری از فست‌فودها وجود دارند. مواد غذایی مثل هات داگ، انواع سوسیس، کالباس و … حاوی مقادیر زیادی نیترات و نیتریت هستند. سازندگان این محصولات مواد فوق را برای جلوگیری از رشد باکتری به مواد غذایی اضافه می‌کنند. به این ترتیب مصرف این نوع غذاها، باعث ایجاد سردرد خواهد شد. دکتر آنلاین مغز و اعصاب کمک زیادی به درمان سردرد خانگی می کند.
۱۷. چای زنجبیل بنوشید (چای زنجبیل و تاثیر آن در درمان سردرد)
زنجبیل یک گیاه بسیار مفید است که ترکیبات مفیدی از مواد التهابی و آنتی‌اکسیدان دارد. مصرف این گیاه همراه با چای به کاهش سردرد کمک زیادی می‌کند. از سوی دیگر مصرف زنجبیل، باعث کاهش تهوع و استفراغ شده و علائم سردرد را از بین می‌برد.
۱۸. ورزش کنید
یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان خانگی سردرد، انجام ورزش است. فعالیت بدنی به کاهش دفعات ابتلا به سردرد کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که انجام فعالیت‌های بدنی مثل دوچرخه‌سواری، روشی موثر در درمان سردرد محسوب می‌شود.
اصلاح سبک زندگی به منظور کاهش شدت و دفعات سردرد
چند تغییر ساده در سبک زندگی می‌تواند به کاهش شدت و دفعات سردرد ما کمک کند. این راهکارها شامل موارد زیر است:
- ترک سیگار
- ترک الکل
- کاهش یا قطع مصرف کافئین
- داشتن برنامه غذایی و خواب منظم
- چند جلسه ورزش طی هفته
بسیاری از متخصصان استفاده از این روش‌ها را برای کنترل سردرد مفید می‌دانند.
رفتار درمانی جهت رفع سردردهای مکرر یا مزمن
سردرد ممکن است در اثر استرس، اضطراب، افسردگی و سایر عوامل روانی ایجاد یا تشدید شود. علاوه بر این، سردرد می‌تواند باعث ایجاد مشکل در روابط، کار یا تحصیل و زندگی روزمره شود.
رفتاردرمانی به ما کمک می‌کند تا استرس، عصبانیت یا سرخوردگی ناشی از سردردهای مکرر یا مزمن را برطرف کنیم. انواع مختلف رفتاردرمانی عبارتند از:
- روش‌های تمدد اعصاب (Relaxation) که تنش عضلانی را از بین می‌برد. این روش‌ها شامل مدیتیشن، رفع تدریجی انقباض عضلات و خودهیپنوتیزمی (به عنوان یکی از تکنیک‌های مدیریت ذهن) است.
- تمرین‌های مهارت‌افزایی گروهی که به ما کمک می‌کند تا با درد مدارا کنیم. این تمرین‌ها شامل روش‌های بهبود و تقویت روابط، راه‌های پرهیز از افکار منفی و مقابله با شعله‌ور شدن درد است. کتاب‌های موجود در ارتباط با این موضوعات می‌توانند به ما کمک کنند.
دیدگاه تان را بنویسید