یارانه نقدی که از آذر سال ۸۹ در قالب طرح هدفمندسازی‌ یارانه‌ها به خانوارهای ایرانی پرداخت می شود مبلغ آن 40 هزار و ۵۰۰ تومان بود. یارانه نقدی توسط احمدی نژاد رییس جمهور وقت ایران به مردم پرداخت شد و پس از گذشت حدود 11 سال همچنان، مبلغ یارانه نقدی تغییری نکرده است. این به آن معنی است که یارانه نقدی هم نمی‌توانست گرهی از مشکلات معیشتی مردم کم کند. دولت سیزدهم در صدد است که ارز 4200 تومانی را حذف کند و مبلغ یارانه نقدی را افزایش بدهد. شب گذشته رئیسی با افزایش ده برابری یارانه نقدی این رکورد را شکست.

افزایش یارانه نقدی در تیر ماه 1401 قطعی شد

تا پیش از این برنامه این بود که تا دو ماه یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی و پس از آن نیز کالابرگ توزیع شود و در عین حال، یارانه نقدی ۴۵ هزار تومانی و یارانه معیشتی در این یارانه ادغام شده بود.

حال با توجه به ورود به ماه جدید، در حال حاضر این سوال مطرح است که واریز یارانه‌ها در تیر ماه هم اتفاق خواهد افتاد؟ مردم هنوز نمی‌دانند قرار است یارانه تیر همچون یارانه اردیبهشت و خرداد نقدی به حساب آنها واریز شود یا این یارانه به صورت کالابرگ در اختیارشان قرار می‌گیرد؟

همین رابطه علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در تازه‌ترین اظهارنظر در این باره گفته است: قانونگذار روش کالابرگ را برای پرداخت یارانه‌ها به مردم پیش‌بینی کرده است.

بهادری تصریح کرده؛ دولت تلاش می‌کند زیرساخت‌های لازم برای اختصاص کالابرگ الکترونیکی را به شیوه‌ای که بدون افزایش پرداخت از جیب مردم، یارانه به شیوه کالابرگی یعنی از طریق عابربانک‌ها در اختیارشان قرار بگیرد، فراهم کند ولی طبیعتا تا فراهم نشدن زیرساخت‌های لازم همین شیوه کنونی پرداخت نقدی یارانه‌ها استمرار خواهد داشت.

در این میان، وزیر اقتصاد نیز چندی پیش در این باره گفته بود: ما در سیاست عادلانه کردن یارانه‌ها، طی دو ماه اول پرداخت نقدی، زمانی را لازم داشتیم که زیرساخت فنی را آماده و حکم قانون بودجه ۱۴۰۱ را اجرا کنیم که مجلس از ما خواسته بود کالابرگ الکترونیکی را برای کاهش فشار به مردم در نظر بگیریم و امیدواریم تا پایان تیرماه زیرساخت‌های لازم به شکل صد درصدی آماده شود.

وزیر کشور هم تاکید کرده بود: پرداخت یارانه‌ها تا زمان آماده‌شدن کالابرگ‌ الکترونیک ادامه دارد.

ادعای تغییر یارانه نقدی درست بود یا غلط؟ 

پس از حذف ارز ترجیحی، دولت میزان پرداخت یارانه‌ها را تغییر داد. اما حالا برخی از رسانه‌ها ادعای تغییر دوباره و افزایش میزان یارانه‌ها را مطرح کرده اند. این خبر در حالی است که هنوز دولت هیچ تغییری در این رابطه نداشته و بعید به نظر می‌رسد که تصمیمی هم برای افزایش یارانه‌های نقدی داشته است.

تغییرات یارانه نقدی از چه زمان اعمال خواهد شد؟ 

«احسان خاندوزی» روز سه شنبه اظهار داشت: در خصوص زمان تغییر یارانه ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است. وی همچنین در خصوص افزایش قیمت بنزین، تاکید کرد: تاکنون تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است. روز گذشته در برخی اخبار ادعا شد که قرار بوده از آذرماه میزان مبلغ پرداختی یارانه به مردم به دو برابر افزایش پیدا کند که به دلیل برخی مشکلات برای صدور کارت اعتباری انجام آن به دی ماه موکول شده است.

دولت می‌گوید در حال آماده کردن زیرساخت‌ها برای پرداخت کالابرگ به جای یارانه نقدی است. برخی از یارانه‌بگیران نسبت به این موضوع انتقاد دارند و می‌گویند از یارانه برای هزینه‌های جاری زندگی از جمله اجاره‌خانه استفاده می‌کنند

دولت می‌گوید به دنبال زیرساخت‌های اجرای طرح کالابرگ است. اما برخی از یارانه‌بگیران می‌گویند کالابرگ نمی‌خواهند.

اوایل خرداد محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور گفت: « اجرای طرح کالابرگ در دست دستگاه‌های دیگر است و دارند کار می‌کنند. اجازه دهید که زمان ندهم، اما واقعا فشار ما این است که در حداقل زمان ممکن این موضوع اجرایی شود.»

وزیر اقتصاد هم در روزهای اخیر گفت: «دولت برای پرداخت یارانه کالایی منتظر گزارش نهایی دوره آزمایشی سامانه‌های کالابرگ است.»

احسان خاندوزی گفت: «تا زمانی که گزارش نهایی دوره‌های آزمایشی سامانه‌های کالابرگ آماده نشود، دولت تصمیم جدیدی در مورد یارانه‌ها اتخاذ نمی‌کند.» 

اما برخی از یارانه‌بگیران می‌گویند یارانه نقدی آخرین امید آنها برای پرداخت برخی از هزینه‌های جاری از جمله اجاره خانه است.

افزایش اجاره‌بهای مسکن از جمله مواردی است که بسیاری از مردم در جای جای کشور به آن انتقاد دارند. در ادامه نظر برخی از مخاطبان را نسبت به این موضوع می‌خوانید.

با یارانه اجاره‌خانه می‌دهیم

«یارانه نقدی خیلی بهتره واقعا. ما با این مبلغ قسط میدیم. یه آب باریکی هست و اجاره خونه هم میشه پرداخت کرد.»

«بازنشسته هستم. مستاجر. یارانه‌ام قطع کردن و جز دهک ده منو حساب کردن. در صورتیکه دوستم وضع بسیار خوبی دارد، چند تا آپارتمان دارد به اون یارانه داده‌اند. این بی‌عدالتی چه معنی دارد؟ بعدش دولت مرتب می‌گوید رسیدگی می‌شود کی رسیدگی می‌شود؟ ما از فقر گرسنگی به ستوه آمده‌ایم. تقاضای رسیدگی عاجل دارم.»

«من یک بازنشسته هستم. یارانه‌ام رو قطع کردند. چرا اعتراض کردم پس کی جواب میدهین.»

«چه کسی به فکر مرد متاهل دارای ۲ یا ۳ فرزند بدون بیمه و حقوق است؟ خداوکیلی دولت نمیگه این آدم ازکجا بیاره بخوره؟»

گلایه‌ها از کالابرگ ادامه دارد

از آن زمان که دولت خبر داد که برنامه کالابرگ را در دستور کار خود دارد، بسیاری از یارانه‌بگیران به آن انتقاد کردند. البته برخی هم گفتند یارانه به همان ۴۵ هزار تومان برگردد اما قیمت‌ها نیز به آن زمان برگردد.

«پول نقد بدید کالابرگ به درد ما نمی‌خوره.»

«ما قشر کارگر ضعیف با یارانه نقدی میتونیم یه دردی از دردهامون کم کنیم. ولی باکالابرگ نمیتونیم هیچ کاری انجام بدیم. از شما دست‌اندرکاران تقاضا دارم همون یارانه نقدی رو به مابدن. ما کالابرگ نمی‌خواهیم.»

«پول نقدی بهتر از‌ کالابرگ است. لطفا پول واریز کنید.»

«دولت یارانه نقدی بدهد بهتر است چون شاید طرف واقعا گیر باشد. بنابرین پول را خرج کارش می‌کند.»

«نقدی پرداخت کنید بیشتر به درد مردم میخوره. چرا به خواسته مردم احترام نمی‌گذارید؟»

حذف یارانه و جایگزینی کالابرگ

از ماه سوم به‌جای یارانه، کوپن می‌آید

علی ملکی، دستیار وزیر اقتصاد:

به دولت تکلیف شده، باید به‌جای یارانه نقدی از ماه سوم به مردم کالابرگ بدهند، این روش مشکلات زیادی به‌همراه خواهد داشت.

مردم با یارانه‌ای که دولت به آن‌ها می‌دهد باید تنها بتوانند کالاهایی را خریداری کنند که بر اثر حذف ارز ترجیحی گران شده‌اند.

تامین کالاهای ارزان برای خرید با کالابرگ در شهرها و روستاهای دورافتاده بسیار سخت و پیچیده است.

مدیرکل توزیع و فروش شرکت بازرگانی دولتی:

از ماه آینده کالابرگ الکترونیک در کل کشور به مرحله اجرایی می‌شود.

زیرساخت‌های اجرای این طرح، دستگاه‌های پوزی است که بر پایه سیستم اندورید کار می‌کنند که در واحدهای نانوایی زنجان در حال نصب است و به مرور در کل کشور این زیرساخت ایجاد می‌شود.

با کالابرگ افراد تنها می‌تواند کالاهای اساسی (نان، مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن) را خریداری کند که یارانه آنها اصلاح شده است.

یارانه نقدی آن‌گونه‌که سازمان هدفمندی یارانه‌ها خبر داده است، مرحله دیگری از یارانه جدید ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومانی را به حساب خانوارهایی که اعتراض کرده بودند، واریز کرده ولی تا مشخص شدن نتیجه بررسی‌ها، مسدود و غیرقابل برداشت خواهد بود.

جریان واریزِ مرحله دیگر از یارانه جدید، از این قرار است که در ماه گذشته، دولت روال پرداخت یارانه نقدی را در قالب طرح اصلاح نظام یارانه‌ای تغییر داد و در ساعت ۲۴ روز نوزدهم اردیبهشت‌ماه، مبلغی در قالب یارانه جدید به حساب سرپرستان خانوار ۷۲ میلیون نفر واریز کرد. این یارانه برای مرحله ۱۳۵ و ۱۳۶ یعنی اردیبهشت و خردادماه بود و برای ۹ دهک پرداخت شد. هر نفر در سه دهک اول ۴۰۰ هزار و شش دهک دوم ۳۰۰ هزار تومان برای هر مرحله دریافت کرد. در این حالت از جمعیت ۷۸ میلیون نفری که تا اردیبهشت امسال یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت می‌کردند حدود شش میلیون نفر در قالب دهک دهم، حذف شدند. این غربالگری را وزارت رفاه انجام داده بود.

اما به دنبال آن اعتراض زیادی از سوی کسانی که یارانه آن‌ها قطع شده بود، مطرح شد. این افراد می‌توانستند در سامانه‌ای که تعیین شد، درخواست بازبینی را ثبت کنند. طولی نکشید که رئیس‌جمهور دستور رسیدگی فوری به این اعتراض‌ها را صادر کرد و مقرر شد که یارانه اردیبهشت یا همان یارانه مرحله ۱۳۵، به حساب خانوارهایی که اعتراض خود را ثبت کرده بودند، واریز ولی «غیرقابل برداشت» باشد تا مورد بررسی قرار گیرد. از این جهت در ۲۷ اردیبهشت‌ماه اولین مرحله واریز برای کسانی که اعتراض کرده بودند، انجام شد.

اکنون سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است که برای تعداد دیگری از کسانی که تا اردیبهشت امسال یارانه دریافت کرده ولی در یارانه جدید به عنوان دهک پردرآمد کنار گذاشته شده بودند و اعتراض آن‌ها ثبت شده نیز واریز یارانه اردیبهشت را انجام داده است و مانند قبلی‌ها قابل برداشت نخواهد بود تا وضعیتشان رسیدگی شود و اگر مشمول دریافت یارانه باشند، امکان برداشت خواهند داشت.

یارانه نقدی اما به دنبال آن اعتراض زیادی از سوی کسانی که یارانه آن‌ها قطع شده بود، مطرح شد. این افراد می‌توانستند در سامانه‌ای که تعیین شد، درخواست بازبینی را ثبت کنند. طولی نکشید که رئیس‌جمهور دستور رسیدگی فوری به این اعتراض‌ها را صادر کرد و مقرر شد که یارانه اردیبهشت یا همان یارانه مرحله ۱۳۵، به حساب خانوارهایی که اعتراض خود را ثبت کرده بودند، واریز ولی «غیرقابل برداشت» باشد تا مورد بررسی قرار گیرد. از این جهت در ۲۷ اردیبهشت‌ماه اولین مرحله واریز برای کسانی که اعتراض کرده بودند، انجام شد.

اکنون سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است که برای تعداد دیگری از کسانی که تا اردیبهشت امسال یارانه دریافت کرده ولی در یارانه جدید به عنوان دهک پردرآمد کنار گذاشته شده بودند و اعتراض آن‌ها ثبت شده نیز واریز یارانه اردیبهشت را انجام داده است و مانند قبلی‌ها قابل برداشت نخواهد بود تا وضعیتشان رسیدگی شود و اگر مشمول دریافت یارانه باشند، امکان برداشت خواهند داشت.

یارانه نقدی جدید در بامداد روز سه‌شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، طی یک مرحله به‌حساب سرپرستان خانوار کل کشور واریز شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد بعضی افراد که قبلا مشمول دریافت یارانه بودند، این دفعه پیامک واریز نگرفتند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به‌همین دلیل سامانه پیگیری مشکلات احتمالی در توزیع عادلانه یارانه‌ها را معرفی کرده است. آن‌دسته از سرپرستان خانوار که به هر دلیلی ابهام یا اعتراضی نسبت به یارانه اختصاص دارند، می‌توانند با مراجعه به سامانه hemayat.mcls.gov.ir اعتراض خود را ثبت کنند. مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی هم گفته کسانی که یارانه جدید را دریافت نکرده‌اند و فکر می‌کنند مستحق هستند، می‌توانند اعتراض خود را در «سامانه رسیدگی به درخواست کمک حمایت معیشتی و یارانه نقدی» وزارت تعاون ثبت کنند. کسانی که به نحوه دهک‌بندی خود اعتراض دارند هم می‌توانند از طریق سامانه جامع رفاه ایرانیان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعتراض خود را ثبت کنند. شماره تلفن ۰۲۱۶۳۶۹ مربوط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای پاسخگویی به سؤالات در نظر گرفته شده است. احتمال دارد واریزی بعضی بانک‌های بزرگ که سرشان شلوغ‌تر است، با تاخیر انجام شود. مسدود بودن کارت بانکی خود خانوار‌ها می‌تواند یکی از دلایل دریافت نکردن رقم واریزی یارانه جدید باشد.

یارانه جدید در شرایطی پرداخت شده که مدیرکل روابط عمومی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها وعده داده در روز‌های آینده اعلام می‌شود کسانی که به هر نحوی از سال ۹۳ به بعد برای یارانه‌ها ثبت‌نام نکرده یا از قلم افتاده بودند، به سامانه سازمان هدفمندی یارانه‌ها مراجعه کنند.