نقش بی‌بدیل رهبر انقلاب در مدیریت‌ چالش‌ها؛ از عین‌الاسد تا کرونا

در طول ۳۰ ساله رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای کشور با حوادث مختلفی روبه‌رو بوده است که با تدبیر ایشان کشور از این مشکلات عبور کرده است. به‌همین مناسبت خط حزب‌الله در مطلبی چگونگی مدیریت رهبر انقلاب در رویدادهای مختلف را بررسی کرده است که در ادامه می خوانید؛

اول: پیچیده ترین تصمیم استراتژیک جمهوری اسلامی

حمله به عین الاســد مهمترین و پیچیده ترین تصمیم استراتژیک جمهوری اســلامی در سال ۹۸، و به یک معنا حتی در کل تاریخ خود بود. شلیک چندین فروند موشک به پایگاه نظامی بزرگترین قدرت مادی دنیا، اقدام فوق العاده سختی بود. در طول ۷۵ سال گذشته، هیچ کشــور و قدرتی جرأت چنین اقدامی را به خود نداده بود. همه می دانستند ایالات متحده، کوچکترین تعرض را به ســخت ترین شــکل ممکن جواب خواهد داد.

جمهوری اسلامی می بایست تصمیم سختی می گرفت، تصمیمی چند لایه و چند وجهی که هم متناسب با اقدام خبیث آمریکایی ها باشد، هم مرهمی باشد بر قلب جریحه دار میلیون ها ایرانی که خواهان انتقام از عاملان این جنایت بودند و با این کار، یأس آنان را به امید و حماسه تبدیل کند، و هم از همه مهمتر در عین جسارت و شجاعت، کشور را به سمت جنگ نکشاند. محاسبه و حل این معادله چند مجهولی، نیازمند دقت و ظرافت و هوشیاری بالایی بود. ساعت ۱:۲۰ دقیقه نیمه شب (درست همان زمان ترور شهادت حاج قاسم) ۱۸ دی ماه، نیروی هوافضای سپاه پاســداران انقلاب اسلامی، با پرتاب ۱۳ فروند موشک های بالســتیک از کرمانشاه، پایگاه عین الاسد در اســتان الانبار عراق و پایگاهی در اربیل را که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود، هدف قرار داد.

فردریک پلیتجن، خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان درباره این حمله گفت:« ایرانی ها با این حمله موشکی نشان دادند که توان پاســخ دادن به آمریکا را دارند... ایرانی ها همچنین نشان دادند که تسلیحات بسیار پیشرفت های ساخته اند که می توانند با آن، اهدافی در خارج از کشور را هدف قرار دهند.» روز بعد اما رهبر انقلاب در بیاناتی که به صورت مستقیم از رسانه های عمومی منتشر شد، در واکنش به این اقدام سپاه چنین فرمودند:« بحث انتقام بحث دیگری است؛ حاالا دیشب یک سیلی به این ها زده شد. این مسئله‌ دیگری است. آنچه که برای مقابله مهم است، کارهای نظامی به این شکل، برای آن قضیه کفایت نمی کند. آنچه مهم اســت، این است که باید حضور فســاد برانگیز آمریکا در این منطقه منتهی و تمام شود.»

دوم: شاخص های کلیدی رهبران استراتژیست

گفته‌اند «مدیریت استراتژیک»، علم شناخت، مهار و کنترل «فرصت‌ها» و «تهدیدها» است. یک مدیر استراتژیست باید محورها و نقاط فرصت و تهدید را به خوبی رصد کرده و با شــناخت کامل و دقیق آنها، در وقت مشخص و معین، بهترین بهره را از آن ببرد. «رهبر استراتژیست» رهبری است که هم نقاط آسیب پذیر و تهدیدزا را به خوبی می شناسد و هم نقاط قوت و فرصت را. در مرحله بعد کار یک رهبر استراتژیست آن است که تهدیدهای به وجود آمده را تبدیل به فرصت کرده و از آنها حتی در جهت پیشبرد اهداف استفاده کند. شــاید همین موضوع، مهمترین وجــه تفاوت بین «رهبــر» و مابقی «مسئوالن/مدیران» باشد.

یک رهبر، هیچگاه اسیر وضع موجود نشده و منفعل نمی شــود. او به خوبی می داند که ذات زندگی اجتماعی بشر، و دنیایی که پر از تضاد منافع های گوناگون اســت، قرین با «چالش» و «تهدید» و در مواقعی نیز «بحران» است. پس چاره کار، «مواجهه فعالانه و مقتدرانه» با چالش ها است. آن مسئولی که اسیر وضع موجود و چالش ها می شود، هم خود را به باد می دهد و هم جامعه را.

در کنار این موضوع، مســائل دیگــری نیز بر عهده رهبران اســت. مثال یکی از آنها تزریق و دمیدن روح امید و انگیزه در جامعه اســت. رهبران به خوبی می دانند که جامعه ی ناامید، جامعه مرده است. با اندک طوفانی، خم می شود. برعکس، جامعه امیدوار حتی اگر در دل چالش ها و بحران ها هم باشد، با امید و نشاط و طراوت، مجددا سر بلند می کند. «پیش برندگی» و «بسیج کنندگی ظرفیت ها» نیز از خصوصیات دیگر رهبران است.

یک رهبر باید بتواند همه امکانات و ظرفیت ها را برای دستیابی به اهداف، شناسایی و هم‌راســتا و هم جهت کند، تا «آهنگ هماهنگ» از آنها به گوش افکار عمومی برسد. «اشراف دقیق اطلاعاتی» و در کنار آن، «حضور میدانی» نیز از مؤلفه های دیگر رهبری اســت. «من از طرق رسمی و غیر رسمی سعی می کنم با واقعیات در تماس باشــم. گزارش هایی که به من داده می شود، بسیار متنوع است؛ هم گزارش های دستگاه های مختلف اطلاعاتی است... هم بخشی از دفتر ما کارش اطلاع رسانی است؛ مثل دفتر ارتباط مردمی و با مردم در تماسند. دفتر بازرســی، که این ها از طریق نامه و تلفن مرتبا با اشخاص و تیپ های مختلف اجتماعی هم ملاقات های فراوانی دارم و نامه هم زیاد دریافت می کنم... معتقدم که برای یک مسئول در دستگاه حکومتی، انقطاع از واقعیات و دوری از مردم، عامل انحطاط است. یکی از کارهایی که بحمدالله من از اوایل ریاست جمهوری تا به حال انجام داده‌ام - البته گاهی بیشتر است، گاهی کمتر - این است که به منازل اشــخاصی از آحاد و توده های مردم می روم، روی فرش‌شان می نشینم، با آنها حرف می زنم و زندگی‌شان را از نزدیک لمس می کنم.»۷۹/۱۲/۹

سوم: رهبری بی بدیل

در طول رهبری سی ســاله آیت الله خامنه‌ای، جامعه ایران با چالش های متعددی مواجه بوده است. چالش هایی که شاید یکی از آنها برای از پــا در آوردن یک جامعــه کفایت می کرد. ماجرای حمله به عین الاسد که به آن اشاره شد، تنها مشتی نمونه از خروار اســت و به آن می توان حوادث دیگری چون جنگ اول خلیج فارس، جنگ افغانستان، جنگ عراق، ماجرای پر پیچ و خم پرونده هسته‌ای ایران، واقعه میکونوس، فتنه ۷۸ و ۸۸ ، جنگ۳۳ روزه، جنگ های ۲۲ روزه و ۵۰ روزه و هشــت روزه ی غزه، بیداری اسلامی در منطقه، ظهور داعش، ماجرای سوریه، آشوب دی ماه ۹۶ ،حمله تروریستی به مجلس ایران، ماجرای انهدام پهپاد آمریکایی، توقیف نفتکش انگلیسی، آشوب آبان ۹۸ و ترور حاج قاسم اضافه کرد.

اما به گواهی و تصریح کارشناسان معتبر بین المللی، این حوادث علیرغم آنکه هزینه هایی بر کشور متحمل کرد، اما با تدبیر و درایت هوشــمندانه رهبر انقلاب نتوانست تبدیل به تهدیدی جدی برای کشور شود. ماجرای ویروس کرونا که این روزها کشور و مردم را درگیر خود کرده است، در مقایسه با حوادث فوق الذکر، «یک مسئله گذرا است، یک چیز فوق العاده نیست؛ از این حوادث در کشور پیش می آید. البته من نمی خواهم مسئله را خیلی کوچک بگیرم اما خیلی هم بزرگش نکنیم مسئله را.» ۹۸/۱۲/۱۳

کشور می تواند از این حادثه نیز عبور کند و حتی این تهدید را به یک فرصت و دستاورد تبدیل کند. بازخوانی رفتاری که رهبر انقلاب در همین دو هفته ی اخیر از خود نشان داده و در رسانه ها نیز منتشر شد، مؤید همین مطلب است. انتشــار پیام تصویری و روحیه دادن به جامعه پزشکی ایران، جلســه با رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، بســیج کردن همه ی نهادهای زیرمجموعه رهبری برای کمــک به وزارت بهداشــت، حذف نکــردن برنامه روز درختکاری به منظور بزرگ نشان ندادن ماجرا و در عین حال اما رعایت موارد بهداشتی نظیر استفاده از دستکش، توصیه به همه مردم برای تخطی نکردن از توصیه های مسئولین، توجه به خدا و عامــل معنویت به عنوان حلال مشــکلات، توصیه معنوی خواندن دعای هفتم صحیفه سجادیه، تقدیر از اقدامات خودجوش مردمی، و نهایتا موافقت با شــهید محسوب شدن مدافعان سلامت، تنها بخشــی از اقدامات منتشرشده از سوی ایشان در روزهای اخیر، برای حل این مشکل است.

شناخت و فهم دقیق از نقش بی بدیل و بی نظیر این رهبر الهی، نیازمند فرصتی  مطول است و از عهده توانایی ما خارج، شاید بهتر بود کسانی چون سردار پرافتخار ایرانی، حاج قاسم سلیمانی درباره ایشان ســخن بگویند. هم او که در وصیتنامه خود، درباره رهبر انقلاب چنین گفته است:« برادران و خواهران عزیز ایرانی من، مردم پرافتخار و سربلند که جان من و امثال من، هزاران بار فدای شما باد، کمااینکه شــما صدها هزار جان را فدای اسلام و ایران کردید؛ از اصول مراقبت کنید، اصول یعنی ولی فقیه، خصوصا این حکیم، مظلوم، وارسته در دین، فقه، عرفان، معرفت؛ خامنه‌ای عزیز را جان خود بدانید، حرمت او را مقدسات بدانید.»