اسکلت بتنی یا فلزی؟ کدام امن‌تر است؟

احتمالا مهم‌ترین و چالش‌بر‌‌انگیزترین سوال قبل از شروع هر پروژه ساخت‌و‌ساز، تصمیم‌گیری در مورد بتنی یا فلزی بودن سازه است. به نظر شما کدام‌یک بهتر می‌باشد؟ انتخاب نوع اسکلت ساختمان به چه فاکتورهایی بستگی دارد؟ هزینه بنای فلزی بیشتر است یا بتنی؟ از لحاظ ایمنی کدام نوع، امنیت بیشتری را فراهم می‌کند؟ در نوشته حاضر، این موضوع را به‌طور‌کامل بررسی می‌کنیم و به سوالات فوق پاسخ می‌دهیم.

سازه‌های فلزی

سازه‌های فلزی در ایران تاریخچه‌ای بسیار طولانی دارند؛ این نوع ساختمان‌سازی از روش‌های قدیمی و پرکاربرد است. برای ساخت بناهای مذکور، از تیرآهن استفاده می‌شود و طرح اصلی ساختمان را، قطعات فوق مشخص می‌کنند. در مرحله اول، محصولات مذکور برای تشکیل ستون‌هایی مقاوم به هم جوش داده می‌شوند؛ در مرحله بعد با توجه به نقشه طراحی شده توسط مهندس سازه، جوشکاری روی این قطعات به‌صورت افقی و عمودی با کمک جرثقیل انجام می‌گیرد. بعد از اتمام روند گفته‌شده، اسکلت نهایی ساختمان مشخص خواهد شد. یکی از مواردی که قبل از ساخت، توسط مهندسین و پیمانکاران حتما بررسی می‌شود، قیمت تیرآهن و تصمیم‌گیری در مورد نحوه سفارش و خرید آن است.

سازه‌های بتنی

در این بناها از مصالحی مانند سیمان، میلگرد، ماسه و شن استفاده می‌کنند. مراحل ساخت بدین صورت است که ابتدا با استفاده از میلگردهای ساده و آجدار، فونداسیون، ستون و تیرهای اصلی ساخته شده، طرح و نمای کلی ساختمان مشخص می‌شود؛ در مرحله بعد اسکلت بنا را به‌وسیله بتن‌ریزی می‌سازند. مدل سازه‌ها در کشور ما طرفداران زیادی دارند و بسیاری از بناها با این شیوه به اجرا در می‌آیند. با توجه به نقش میلگرد در تعیین قیمت  سازه‌های بتنی، استعلام ارزش ریالی این قطعه فولادی یکی از موارد مهم قبل ازآغاز کار است. با توجه به معروف بودن محصولات ذوب آهن، اکثر سازندگان، حتی با وجود بالاتر بودن قیمت میلگرد ذوب آهن نسبت به سایر کارخانه‌ها، خرید آن را ترجیح می‌دهند.

سازه فلزی بهتر است یا بتنی؟

اما از بین دو نوع سازه معرفی‌شده، کدام‌یک بهتر، امن‌تر و به‌صرفه‌تر است؟ برای این‌که در آغاز هر پروژه ساخت‌و‌ساز درست‌ترین تصمیم را بگیرید، باید با ویژگی‌های هر کدام از بناها به‌خوبی آشنا باشید. برای مقایسه بین این دو باید فاکتورهای متفاوتی مانند ایمنی، هزینه‌ها، بازگشت سرمایه، سرعت انجام پروژه و سایر موارد را در نظر گرفت.

مقایسه ایمنی بین سازه فلزی و بتنی

با توجه به این‌که تمام بناهای در‌حال ساخت توسط مهندسین و عوامل اجرایی دقیقا نظارت می‌شوند، معمولا هیچ سازه‌ای با مقاومت کم ساخته نمی‌شود و به آن مجوز ساخت نمی‌دهند. یکی از عواملی که به شما کمک می‌کند تا در مورد نوع سازه بهتر تصمیم‌گیری کنید، تعداد طبقات ساختمان می‌باشد؛ زیرا وقتی بدانید چند طبقه قرار است ساخته شود، از ابتدا مسیر درستی را توسط مهندسین و ناظرین برنامه‌ریزی می‌کنید.

هر دو نوع اسکلت، از لحاظ مقاومت در برابر زلزله، کارایی بالایی دارند و عملکرد بسیار مناسبی طی سال‌های پیش، از خود نشان داده‌اند. البته دقت کنید که ساخت بنا باید دقیقا طبق استانداردها انجام شود تا مقاومت آن در برابر حوادث طبیعی بالا باشد؛ به‌هیچ‌وجه نباید در این موارد، نفع و ضرر شخصی را به میان آورد، زیرا پای جان انسان‌ها در میان است.

از لحاظ مقاومت در برابر آتش سوزی، از آنجایی‌که فولاد در برابر حرارت، مقاومت کمتری دارد، پس سازه بتنی از فلزی بهتر است. در واقع یکی از مزیت‌های مهم ساختمان بتنی مقاومت بالای آن در برابر احتراق می‌باشد؛ پس اگر از این منظر بررسی کنیم، اسکلت فولادی صرفه اقتصادی ندارد.

ساختمان فلزی، انسجام و یکپارچگی خود را برای مدت بیشتری حفظ می‌کند و هزینه سالانه تعمیر و نگهداری کمتری دارد. از طرفی اسکلت‌های فلزی پیش‌ساخته قابل استفاده مجدد در موقعیت‌های دیگر هستند یا قابلیت فروش را دارند. ویژگی دیگر سازه‌ها، مقاومت بالای آنها در برابر زلزله، بارش شدید برف، سیل، طوفان و سایر حوادث طبیعی است.

مقایسه سرعت ساخت سازه بتنی و فولادی

فاکتور مهم دیگری که در این زمینه وجود دارد، مقایسه دو نوع بنا از لحاظ سرعت ساخت می‌باشد. در برخی از پروژه‌ها، زمان اجرای سازه، موضوع حساسی بوده و محدودیت‌های زمانی در این‌باره وجود دارد. از منظر فوق، سرعت پیاده‌سازی سازه‌های فلزی بیشتر از ساختمان‌های بتنی است و در مدت زمان کمتری آماده می‌شوند؛ در صورتی‌که برای بنای سازه‌های بتنی، طبقات ساختمان هر کدام بعد از دیگری و به‌صورت پشت سر هم ساخته می‌شوند؛ یعنی تا یکی از طبقات کامل نشود، به سراغ طبقه بعدی نمی‌روند؛ اما در ساختمان‌هایی با اسکلت‌ فلزی، آماده‌سازی ستون‌های چند طبقه در مدت بسیار کم و هم‌زمان صورت می‌گیرد. این امر باعث می‌شود که بنا، زودتر به بهره‌برداری برسد و در نتیجه بازگشت سرمایه با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد؛ بنابراین اسکلت فلزی به دلیل سرعت اجرای بالاتر طرفداران بیشتری دارد.

مقایسه هزینه اسکلت‌های بتنی و فولادی

یکی دیگر از فاکتورهای تاثیر‌گذار در انتخاب نوع سازه، هزینه ساخت آن است. با توجه به تعاریف بالا و محاسبات انجام شده، ساخت اسکلت‌های فلزی حدودا 70 درصد گران‌تر از اسکلت بتنی تخمین زده می‌شود. در سازه فلزی، به ازای هر متر مربع، تقریبا 85 الی 130 کیلوگرم تیرآهن استفاده می‌کنند، درصورتی‌که در مورد اسکلت بتنی به ازای هر متر مربع به 45 کیلوگرم میلگرد احتیاج دارند. در کنار این عامل و در نظر گرفتن مواردی مانند دستمزد افراد متخصص، جوشکاران و ... در نهایت، هزینه ساخت بنای فلزی بسیار بیشتر است.

در مطلب پیش رو، دو نوع ساختمان فلزی و بتنی از جهات گوناگون با هم مقایسه شد. از عوامل دیگری که بر انتخاب نوع اسکلت ساختمان تاثیر دارند، می‌توان به میزان تخصص اکیپ اجرا کننده، ساحلی بودن یا نبودن محل پروژه و در دسترس بودن مصالح نیز اشاره کرد. در سایت اصفهان آهن شما می‌توانید مصالح مورد نیاز برای هر کدام از این سازه‌ها و قیمت روز آنها را، پیش از شروع پروژه، بررسی کنید و بهترین تصمیم را بگیرید.