نخستین سنجش عملی‌ انیشتینیوم

تیمی از شیمی‌دانان در دانشگاه برکلی ایالات متحده به‌تازگی توانسته‌اند بر موانع کار پیروز شوند و برای نخستین‌بار خواصّ یکی از عناصر رادیواکتیو جدول تناوبی را، که نامگذاری‌اش به افتخار آلبرت انیشتین انجام شده، گزارش کنند.

مادّهٔ کار تیم پژوهشگران دانشگاه برکلی و دانشگاه جوج تاون، به سرپرستی ربکا اَبِرگِل فقط ۲۵۰ نانوگرم انیشتینیوم بود که آنان توانستند به‌وسیلهٔ آن، برای نخستین‌بار «طول پیوند»‌ این عنصر را اندازه‌گیری کنند. «طول پیوند» یک عنصر میانگین فاصلهٔ هسته‌های دو اتم پیوندیافته در یک مولکول هر عنصر است و به‌کمک آن می‌توان به خواص عنصر، رفتار مولکولها و نیز شیوهٔ تعامل آنها با مولکول‌های دیگر پی برد.

به‌گفتهٔ پژوهشگران نیمی از این کار دشوار فقط عبارت از به‌‌دست آوردن این عنصر بوده است. که در رآکتور ایزوتوپی آزمایشگاه ملّی اوک ریج تولید شد، این آزمایشگاه یکی از معدود مکان‌هایی است که امکان تولید انیشتینیوم را دارند.

برخی از عناصر جدول تناوبیcanva

این عنصر با نوترون‌باران کردن عنصر کوریوم و ایجاد یک زنجیره واکنش هسته‌ای انجام می‌شود. اما این کار هم به‌هیچ‌وجه ساده نبود و در انتهای عملیات عنصر انیشتینیوم با ناخالصی زیادی از عنصر کالیفورنیوم حاصل ‌شد. ازآنجاکه تولید انیشتینیوم خالص به میزان قابل استفاده بسیار دشوار بود، بنابراین پژوهشگران شیوهٔ جدیدی برای این کار ابداع کردند.

همچنین پژوهشگران از شیوه‌های پژوهشی تازه‌ای استفاده کردند که در زمان کشف این عنصر وجود نداشت یعنی امکاناتی نظیر «طیف‌سنجی بازتاب نور» و «طیف‌سنجی جذب اشعهٔ ایکس». سپس محققان دانشگاه لوس آلموس نیز وارد کار شدند و نوعی ظرف ویژهٔ نگهداری نمونه را فقط برای عنصر انیشتینیوم ساختند.

پژوهشگران در این پروژهٔ تحقیقاتی از انیشتینیوم-۲۵۴ استفاده کردند که ایزوتوپ پایدارتر این عنصر به‌شمار می‌رود و نیمهٔ عمر آن ۲۷۶ روز است.

خوشبختانه آنها بیشتر آزمایشگاهای لازم را انجام داده بودند که کار به‌خاطر همه‌گیری کرونا متوقف شد، چون وقتی به آزمایشگاه بازگشتند نیمی از انیشتینیوم هم از میان رفته بود.اما دانشمندان توانستند کار را به پایان ببرند و خواصّی از این عنصر را کشف کنند.

ربکا اَبِرگِل، سرپرست پروژه می‌گوید: «کم‌کم متوجه می‌شویم که عناصر انتهایی جدول تناوبی چه حالات و خواصّی دارند و حتی شاید بتوان به سوی کشف عنصری تازه هم رفت.»

کشف خواص این عنصر به درک دیگر اُکتی‌نید‌ها، که گروهی از عناصر رادیواکتیو جدول تناوبی هستند، کمک شایانی می‌کند.