عامل اصلی آلودگی هوای کلانشهرها؛ سرطان‌زا و هم‌رده با رادیواکتیو

رییس مرکز ملی و هوا اقلیم سازمان محیط زیست ضمن اشاره به خسارت‌های اقتصادی آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور گفت: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون - که به‌عنوان عامل اصلی آلودگی هوای کلانشهرهای کشور مطرح است- جزو گروه اول مواد سرطان‌زا و هم‌رده با مواد رادیو اکتیو هستند.

مهدی میرزایی قمی در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به هزینه‌ خسارت‌های اجتماعی آلاینده‌های هوا بر سلامت انسان، کاهش بهره‌وری، خسارت وارد بر تولید و... اظهار کرد: تولید هر تن آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در تهران ۱۶۱ هزار و ۶۱۹ دلار خسارت اقتصادی به جامعه تحمیل می‌کند.

خسارت هر تن آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شیراز بیش از ۶۷ هزار دلار است

وی با بیان اینکه در سیاهه انتشار کلانشهرهای کشور خسارت‌های اقتصادی آلاینده‌های هوا به تفکیک هر استان محاسبه شده است، تصریح کرد: تاثیر آلاینده‌های مختلف در کلانشهرها با یکدیگر متفاوت است. از این‌رو این خسارت‌ها همراه با راهکارهای کاهش برای کلانشهرهای مختلف ازجمله اصفهان، شیراز، اراک، قم، تبریز، تهران و... در نظر گرفته شده است. برای مثال خسارت هر تن آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شیراز ۶۷ هزار و ۴۱۱ دلار و در اصفهان حدود ۸۰ هزار دلار برآورد شده است.

به گفته رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست براساس آمار سازمان بهداشت جهانی ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون جزو گروه اول مواد سرطان‌زا و هم رده با مواد رادیو اکتیو است بنابراین اثرات منفی pm۲.۵ بیشتر از سایر آلاینده‌ها درنظر گرفته می‌شود.

تولید سالانه بیش از ۱۰ هزار تن ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در تهران

میرزایی قمی در ادامه با اشاره به اینکه در تهران سالانه بیش از ۱۰ هزار تن ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تولید می‌شود، گفت: مطالعات سال ۲۰۱۸ بانک جهانی نشان می‌دهد که آلودگی هوا سالانه ۲.۶ میلیارد دلار به تهران خسارت وارد می‌کند. این رقم برای کل کشور ۷ میلیارد دلار گزارش شده است.

سهم منابع ثابت در آلودگی هوای شیراز بیش از ۸۰ درصد است

وی در ادامه با اشاره به اینکه سیاهه انتشار کلانشهرهای کشور نشان می‌دهد که سهم منابع ثابت مانند صنایع و نیروگاه‌ها و منابع متحرک مانند خودروهای دیزلی، موتورسیکلت‌ها، اتوبوس‌ها و... در آلودگی هوای کلانشهرها متفاوت است، تصریح کرد: برای مثال در شهرهایی مثل اراک، اصفهان و شیراز سهم منابع ثابت در آلودگی هوا بیشتر از منابع متحرک است به‌طوری که در شیراز منابع ثابت در آلودگی هوا سهمی بیش از ۸۰ درصد دارند.

سهم منابع مختلف در آلودگی هوای تهران

رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام شده در تهران سهم منابع ثابت ۴۶ درصد و سهم منابع متحرک ۵۴ درصد گزارش شده است البته باید به این موضوع تاکید کرد که افزایش سهم منابع ثابت در آلودگی هوای تهران به معنای کاهش سهم خودروها و موتورسیکلت‌ها نیست.

وی در ادامه تصریح کرد: به‌طور کلی حجم انتشار آلاینده‌ها از دهه ۸۰ تاکنون در کشور بیشتر شده و به‌ دنبال آن نیز انتشار آلاینده‌ها چه از منابع ثابت و چه از منابع متحرک افزایش یافته است.

گرایش منابع ثابت آلاینده به سوخت غیراستاندارد

میرزایی قمی درباره چرایی افزایش سهم صنایع، نیروگاه‌ها و سایر منابع ثابت در آلودگی هوای شهر تهران گفت: در درجه اول صنایع توسعه پیدا کرده‌اند و حجم تقاضا و تولیدات آن‌ها بیشتر شده و به‌همین نسبت سهم انتشار آن‌ها از آلاینده‌های هوا افزایش یافته است. دلیل مهم دیگر آن است که منابع ثابت آلاینده در کشور ما به سمت استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد رفته‌اند.

کیفیت سوخت مصرفی صنایع به‌جای ارتقا، تنزل پیدا کرده است

رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باوجود اینکه طی سه، چهار سال اخیر سوخت استاندارد در اختیار صنایع کشور قرار می‌گرفت اما به‌دلیل مشکلات تحریم‌ این شیب نزولی شد و سوخت صنایع به‌جای بهبود تنزل پیدا کرد.

گازوییلی مصرفی در برخی نیروگاه‌ها حدود ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ppm گوگرد دارد

میرزایی قمی با بیان اینکه بر اساس استانداردهای یورو ۴ محتوای گوگرد سوخت باید زیر ۵۰ppm باشد، اظهار کرد: متاسفانه گازوییلی مصرفی در برخی نیروگاه‌ها ازجمله نیروگاه‌های اطراف تهران حدود ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ppm گوگرد دارد. این درحالیست که گوگرد سوخت مازوت در ایران تا ۲۰هزارppm گزارش شده است.

ضرورت جابه‌جایی صنایع از داخل شهرها

وی در ادامه با اشاره به اینکه در برخی از استان‌هایی که سهم منابع ثابت در آلودگی هوا بیشتر از منابع متحرک است  ازجمله اصفهان، شیراز و اراک صنایع باید در بلند مدت از داخل شهر جابه‌جا شوند، چراکه خلاف قوانین و استانداردها مستقر شده‌اند، تصریح کرد: راهکار کوتاه مدت و میان مدت این است که به‌هیچ وجه مجوز قرارگیری و مکان‌یابی تاسیسات و صنایع جدید در داخل این شهرها ازجمله اصفهان صادر نشود.

صنایع آلاینده باید به سیستم‌های فیلتراسیون مجهز شوند

رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در پایان با تاکید بر اینکه با نصب سیستم‌های فیلتراسیون می‌توان خروجی‌های صنایع را تا حدود زیادی کنترل کرد، گفت: البته نصب این سیستم‌ها برای صنایع هزینه‌بر است و متاسفانه صنایع به سمت استفاده از این فیلترها نمی‌روند. با تمامی این‌ها در قانون هوای پاک تاکید شده است که اگر به هر دلیلی وزارت نفت نتواست سوخت استاندارد را در اختیار صنایع قرار دهد، وزارت نیرو مکلف است که صنایع را مجهز به سیستم‌های کنترلی آلودگی هوا کند.