‌ FATF ‌در دوراهی منافع ملی و‌ حزبی

شرق- بهمن از راه رسیده است و طبق پیش‌بینی‌ها به‌زودی مجمع تشخیص مصلحت نظام باید نظر خود را درباره دو لایحه باقی‌مانده از FATF بیان کند؛ البته اگر نخواهد مانند دوره قبل با وقت‌کشی در موضع منفعل باقی بماند. در این میان، اصولگرایان مخالف پیوستن ایران به FATF نظر خود را به اکثریت اعضای مجمع تعمیم می‌دهند و هر بار سخن از ردشدن آن می‌زنند. این در حالی است که حداقل وظیفه این افراد بدون جانبداری بررسی‌کردن لوایح و طرح‌های مورد مناقشه است، اما اصولگرایان که کمر همت خود را برای هرگونه مخالفت با دولت سفت بسته‌اند، حاضرند منافع ملی را برای منافع حزبی قربانی کنند. در همین زمینه سید‌محمود میرلوحی، فعال سیاسی، گفته است: عموم اعضای مجمع اصولگرا هستند. با اینکه مسیر به سمت تصویب FATF می‌رفت، متأسفانه بررسی آن را به روزمرگی گذراندند تا زمان به پایان رسید. اخیرا به درخواست رئیس‌جمهوری و دستور مقام معظم رهبری، این لوایح مجددا در دستور کار قرار گرفت. البته طبق خبری که دارم، دو جلسه کمیسیون تشکیل شده و در حال بررسی است. با این حال تا زمانی که غلظت اعضای مجمع تشخیص یک جناح است، در مسائلی مانند همین مصداق، مشکلاتی ایجاد خواهد شد. زمانی بعضی از جریان اصولگرایی برجام را تأیید و تصدیق کرده و سعی می‌کردند با برجام عکس بگیرند اما مواضع و تبلیغات اخیر آنها به این سمت است که همه مناسبات بین‌المللی را انکار کرده و نسبت به آنها بی‌اعتمادی نشان می‌دهند. میرلوحی ادامه داده است: نامه اخیر مقام معظم رهبری نشان داد که اگر جریان اصولگرایی دغدغه مسائل معیشتی، اقتصادی و داخلی کشور را دارد، یکی از عواملی که برای رفع مشکلات وجود دارد، FATF است. پس از تحریم‌های بی‌منطق آمریکا، یک تحریم داخلی نیز توسط خود ما انجام شد. مبارزه با پول‌شویی به این معناست که منشأ پول مشخص بوده و جا‌به‌جایی‌های آن زیر نظر وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی باشد. عده‌ای کم‌لطفی می‌کنند و می‌گویند با تصویب FATF اگر ما بخواهیم به سوریه، عراق و لبنان کمک کنیم، موانعی ایجاد خواهد شد؛ درحالی‌که طبق تعریف سازمان ملل، این کشورها تروریست نیستند. این لوایح تنها مانع انتقال پول به سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی مانند داعش و القاعده خواهد شد، اما مبادله بانکی با دوستان ایران مانعی ندارد. از سوی دیگر این افراد با همین شعار و ادعا تمام ملت ایران را زیر فشار قرار می‌دهند. به دلیل تصویب‌نشدن کنوانسیون مورد بحث، همه مردم، هر ایرانی مقیم خارج کشور و هر تاجری که بخواهد مبادله مالی انجام دهد، تحت فشار قرار دارد. چرا ترکیه، روسیه و همراهان ما نمی‌توانند با ایران معامله کنند؟ یکی از دلایل این محدودیت همین است. به گفته این فعال سیاسی، بانک‌ها قواعدی را ذیل عضویت FATF پذیرفته‌اند و به ناچار نمی‌توانند با کسانی که عضو نیستند، همکاری کنند. نباید بیش از این شاهد تأخیر باشیم. اگر بایدن به برجام بازگردد و شرایط بین‌المللی ما بهبود پیدا کند، حتی پس از آن نیز مشکلاتی به‌دلیل تصویب‌نشدن FATF وجود خواهد داشت. شاید اگر عضو این کنوانسیون بودیم، بهتر می‌توانستیم مسائل خود را حل‌وفصل کنیم. درست است که باید اروپایی‌ها را به‌دلیل تصویب‌نشدن اینستکس سرزنش کنیم و مسیر طراحی‌شده آنان نیز نتیجه نداد، اما بخشی از مشکل نیز مرتبط با بحث FATF و روان‌نبودن مبادلات بانکی ما بود. البته مخالفان نگاهی به کاهش مبادلات اقتصادی، بانکی و تجاری ایران با دنیا نداشته و اهمیتی به کوچک‌شدن سفره مردم بر اثر تحریم‌ها و نبود روابط بانکی ندارند. در همین راستا آیت‌الله محسن مجتهد‌شبستری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در پاسخ به پرسشی درباره بحث‌های مطرح‌شده درباره بررسی دوباره FATF در مجمع اظهار کرد: اکنون این موضوع در کمیسیون‌های مجمع تشخیص مصلحت مطرح است و وقتی کمیسیون‌ها تمام شد به صحن علنی خواهد آمد. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره امکان تأیید یا رد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نیز تصریح کرد: نظر من مخالف است و صریحا با ادله اعلام کرده‌ام که معایبش از محاسنش بیشتر است و نظر اکثریت هم به نظرم همین است، ولی الان دقیقا نمی‌شود پیش‌بینی کرد و قاطعانه گفت که رد خواهد شد، اما من امیدوارم که این‌طور باشد و دوباره سرمان کلاه نرود. در روزهای گذشته سیدمرتضی نبوی، دیگر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز گفته بود: شما اظهارات خود دولت را ببینید؛ می‌گویند امسال وضع اقتصاد بهتر شده و فروش نفت بهبود پیدا کرده است. یعنی با اینکه در لیست سیاه FATF هستیم، همین‌ که وزارت نفت بالاخره تصمیم گرفت تحریم را دور بزند و نفت بفروشد، می‌گویند شرایط فروش نفتمان نسبت به سال قبل خیلی هم خوب شده است. خب این را چه کنیم؟ نبوی افزود: قبلا می‌گفتند دود عدم پیوستن به FATF به چشم مردم می‌رود، ولی الان بنا بر اظهار خود مقامات دولتی و وزارت نفت، فروش نفت ما بیشتر شده است. علت اصلی‌اش این است که وزارت نفت فعال‌تر شده است. او در ادامه گفت: FATF ابزاری است برای اینکه امثال آمریکا بتوانند از این اطلاعات سوءاستفاده کنند و علیه خود ما استفاده کنند. ما هم به شفافیت اعتقاد داریم اما نه اینکه از شفافیت اطلاعات ما، دیگران سوءاستفاده کنند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: در مجمع ما تلاش می‌کنیم موضع کارشناسی داشته باشیم و منافع ملی را در نظر بگیریم و از این جایگاه به تصمیم و رأی برسیم. تا به الان بنده به این نتیجه نرسیده‌ام که تأیید این لوایح در این مقطع به نفع کشور است. احمد توکلی نیز در گفت‌وگویی با اشاره به حدس و گمان‌هایی که این روزها درباره تصویب یا عدم تصویب پیوستن ایران به FATF در مجمع تشخیص مصلحت مطرح می‌شود، اظهار کرد: این درست نیست که عده‌ای از احتمال رأی‌ مثبت‌آوردن این موضوع خبر می‌دهند. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این پرسش که دلیل فرسایشی‌شدن بررسی مسئله FATF چیست، گفت: آقای روحانی اواخر سال پیش از طریق آقای دژپسند، وزیر اقتصاد، پیغام فرستاده بود که برای رأی‌گیری بر سر FATF فعلا دست نگه‌ داریم. همچنین آقای مجید انصاری هم خواست تصمیم‌گیری را عقب بیندازیم، چون آنها می‌دانستند در صورت رأی‌گیری، رأی مجمع به این موضوع منفی خواهد بود. توکلی همچنین ادامه داد: گروهی می‌گویند: «اگر دولت در اختیار اصولگرایان بود، تا به حال مجمع برای پیوستن به FATF رأی مثبت داده بود» که در جواب باید گفت چنین برداشت‌هایی غلط است. من نمی‌دانم چطور این دروغ‌ها را می‌گویند و 43 نفر از اعضا را به بی‌دینی متهم می‌کنند. اساسا مسئله به این مهمی را نباید وارد رقابت‌های سیاسی کنیم و چنین مواضعی بگیریم. البته سیدمحمد صدر، دیپلمات و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که موافق تصویب این لوایح است، درباره FATF و روند پیگیری آن در مجمع تشخیص مصلحت بیان کرد: واقعیت این است که FATF یا دو لایحه‌ای که باید در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شود، یعنی لایحه پیوستن به کنوانسیون مبارزه با جرائم فراملی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم، جزء لوایحی است که FATF توصیه کرده تا همه کشورها باید به عضویت آن دربیایند و قواعد آن را اجرا کنند و ۱۹۰ کشور در دنیا، این کنوانسیون را تصویب کرده و به عضویت آن درآمده‌اند. او افرود: خلاصه قضیه این است که اگر ما به عضویت این دو درنیاییم معنا این خواهد بود که ما به کل دنیا اعلام کرده‌ایم که هم می‌خواهیم پول‌شویی کنیم و هم می‌خواهیم قاچاق ارز داشته باشیم و هم قاچاق انسان و... خواهیم داشت و نهایتا می‌خواهیم برای تروریسم، تأمین مالی کنیم. صدر تأکید کرد: تروریسمی که در اینجا منظور است و در سازمان ملل به تصویب رسیده، داعش، طالبان و القاعده است و به‌هیچ‌وجه به موضوعاتی که گروه‌هایی از دوستان اشاره می‌کنند، اشاره ندارد. او اضافه کرد: دوستان می‌گویند ما بعد از عضویت نمی‌توانیم از جنبش فلسطین و لبنان حمایت کنیم؛ این به‌هیچ‌وجه درست نیست. هر کشوری خود گروه‌های تروریستی را تعریف می‌کند و در ارتباط با قوانین ما شورای عالی امنیت ملی تعیین‌کننده است. با توجه به نگاه مخالفان این لوایح و تلاش آنها برای مسکوت نگه‌داشتن آنها در سال‌های گذشته، تصمیم‌گیری در چند روز آینده کمی دور از انتظار است و فقط در صورت رفع تحریم‌ها و بازگشت آمریکا شاید مجمع تصمیم نهایی را اتخاذ کند. البته اگر منافع ملی بر منافع حزبی ترجیح داده شود.