واکسن کرونا کی و با چه قیمتی به‌دست مردم ایران می‌رسد؟

سازمان غذا و دارو پیش‌بینی کرده که تا دو ماه دیگر یک محموله واکسن از کشور‌های خارجی برسد البته به شرط اینکه ارز آن تامین شود. بررسی‌ها نشان داده که یکی از این شرکت‌ها «سینوفارم» چینی و دیگری «سروم» هندی است. اسناد و مدارک رسیده به این روزنامه نشان می‌دهد که یکی از شرکت‌های واردکننده دارو، اواسط آبان ماه درخواست واردات واکسن از چین را کرده است و در صورت تایید سازمان غذا و دارو به زودی باید تیمی برای بازبینی سایت شرکت چینی فرستاده شوند.

قیمت سینوفارم، چند؟

 این شرکت چینی در مرکز انتشار کرونا، یعنی ووهان قرار دارد. مدیرعامل آن قبلا اعلام کرده بود که از ظرفیت تولید سالانه ۲۲۰میلیون دوز واکسن کووید ۱۹ برخوردار است و ضمنا هم همه جمعیت چین نیازی به تزریق آن ندارند. تا آخر سال ۲۰۲۰، ۱۰۰ میلیون دوز از این واکسن تولید می‌شود. مدیرعامل سینوفارم قبلا گفته بود که این واکسن هزار یوآن (معادل ۱۴۰ دلار) قیمت خواهد داشت و دو بار به فاصله ۲۸روز به فرد تزریق خواهد شد.

یعنی قیمت آن بین سه و چهار برابر بیشتر از قیمت فایزر و مدرنا است که این روز‌ها خبر توزیع آن در آمریکا و انگلیس پیچیده. ولی یکی از منابع خبری که نمی‌خواهد نامی از او برده شود تاکید می‌کند که این واکسن با نازل‌ترین قیمت به دست ایرانی‌ها خواهد رسید. چراکه اولا فعلا این واکسن برای مطالعه در فاز انسانی فروخته شده دوما شرکت چینی فروش اصلی خود را از سال آینده شروع خواهد کرد. به همین دلیل هم شرکت واردکننده ایرانی به جز هزینه حمل و نقل، مبلغ دیگری لازم نیست بپردازد. علاوه بر آن قیمت این واکسن در ایران به فاکتور‌های مختلفی بستگی دارد که یکی از آن‌ها تصویب شدن یا نشدن ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی برای کالا‌های استراتژیک است.

سینوفارم به چه کشور‌هایی فروخته شده است؟

رئیس‌جمهور چین از اول وعده داده بود که واکسن‌های ساخت این کشور در اختیار کشور‌های در حال توسعه قرار خواهد گرفت. سینوفارم هم تا امروز در کشور‌های مختلفی تست شده است. مثلا تا بحرین رفته و در ماه نوامبر هم واکسن کرونای این شرکت چینی را برای کارکنان بخش بهداشت و درمان خود تایید کرده بود.

برزیلی‌ها هم از واردکننده‌های این واکسن چینی بودند. مراکش، بنگلادش، اندونزی، ترکیه و امارات هم با سینوفارم مذاکره کرده و از این کشور واکسن خریده اند. حتی واکسنی که به شیخ محمد، نخست‌وزیر امارات تزریق شده، واکسن ساخت شرکت چینی سینوفارم است که هم‌اکنون فاز نهایی مطالعات بالینی آن در چند کشور از جمله امارات در حال اجراست.

واکسن هندی چقدر است؟

یکی از واکسن‌های خارجی از چین می‌آید، اما واکسن دیگر قطعا هندی است؛ قبلا سعید نمکی اسم رمز واکسن هندی را داده بود. او آخر شهریور همین امسال گفته بود که یک شرکت هندی ۱۰۰ میلیون دُوز واکسن کرونا به آمریکا پیش‌فروش کرده است.

مدیرعامل این شرکت هندی، فردی ایرانی‌الاصل بوده و به ما قول داده است ۲۰ میلیون دُوز واکسن را با قیمت و با پیش‌پرداخت مناسب‌تر به ما بفروشد. طبق اطلاعات منتشرشده، می‌توان بالای ۷۰درصد به اثربخشی این واکسن اطمینان داشت. حالا این واکسن کی تولید می‌شود؟ این شرکت شهریور امسال فاز انسانی را شروع کرده بود. قیمت این واکسن هم هزار روپیه یا ۱۳ دلار تعیین شده که ارزان‌تر از واکسن چینی است.

از واکسن‌های ایرانی چه خبر؟

در ایران هم هشت شرکت مشغول مطالعه روی واکسن هستند که یکی از آن‌ها در شرکت شفافارمد جلوتر است. دو شرکت سعی می‌کنند از تجهیزات فایزر و مدرنا استفاده کنند و در مراحل آزمایشگاهی هستند. چهار شرکت دیگر هم هنوز در فاز مطالعات حیوانی هستند. مطالعات دو شرکت داخلی در هفته آینده وارد فاز انسانی می‌شوند که تیم سازمان غذا و دارو چشم امید بسته تا در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۰ بتوانند این واکسن را تولید کنند.

امید آخر؛ کوواکس

بعد از محموله‌ها باید امید بعدی‌مان «کوواکس» باشد. کوواکس اسم واکسن نیست بلکه اسم یک طرحی است که سازمان بهداشت جهانی برای دسترسی عادلانه کشور‌ها به واکسن برنامه‌ریزی کرده که واکسن برای ۲۰درصد جمعیت پرخطر در نظر گرفته شده. بر اساس آن باید تا آخر سال ۲۰۲۱، دو میلیارد دوز بین کشور‌های فقیر یا در حال توسعه واکسن توزیع کند.

اما دقت کنید: تا آخر سال ۲۰۲۱٫ در آن دولت‌های ثروتمند عضو شده و میلیون‌ها یورو هرکدام اختصاص داده‌اند، چون می‌دانند درمان کرونا، یک مسئله فردی و محدود به مرز‌های خودشان نیست. ایران اخیرا پیش‌پرداخت مالی کوواکس را تامین و رزرو کرده است. اطلاعات وزیر بهداشت در سخنرانی‌های قبلی او نشان می‌داد که تعداد ۱۶میلیون و ۸۰۰ هزار واکسن را با توجه به تزریق دو دوز برای ۸میلیون و ۴۰۰ هزار نفر افراد آسیب‌پذیر شامل بالای ۶۵ سال و کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند را پیش خرید کرده‌ایم.

بدترین فرضیه چیست؟

با جمع بستن این رقم و مقدار دوز پیش خرید شده از هند می‌توانیم حدس بزنیم که تا امروز ۳۶میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن پیش‌خرید کرده‌ایم که تا سال دیگر این موقع حتما به دستمان رسیده است. البته شرطی که سازمان غذا و دارو برای خرید واکسن گذاشته هم فاکتور مهم دیگری است که باید در نظر بگیریم. اگر مثل اتفاقی که برای واکسن آنفلوآنزا یا کیت انسولین افتاد، ارز واکسن تامین نشود یا به موقع به دست شرکت‌های واردکننده نرسد، ممکن است این تاریخ باز هم عقب‌تر بیفتد و حتی سال ۲۰۲۱ هم همه مردم واکسینه نشده باشند.