چرا درگذشت شیخ صباح آل احمد الصباح اتفاق مهمی است؟

بدر السیف در میدل ایست آی نوشت: شیخ صباح آل احمد الصباح، امیر کویت که بین سالهای 2006 تا 2020 رهبری کشور را بر عهده داشت، در تاریخ 29 سپتامبر، در آمریکا درگذشت. او اگرچه 91 سال سن داشت، اما علنا تا در تاریخ 19 ژوئیه یعنی زمان بستری شدن در بیمارستان امور کشور را اداره می‌کرد. در 18 سپتامبر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نشان لیاقت به وی اعطا کرد که این موضوع نشان دهنده روابط دوستانه کویت و آمریکا بود. این جایزه معتبر آخرین بار در سال 1991 اهدا شده بود و در مجموع تاکنون فقط به یازده رئیس دولت اعطا شده است.

دو ساعت پس از اعلام مرگ وی، سیستم سیاسی کویت به سرعت و با طی یک روند منظم، مقدمات انتخاب امیر جدید را مهیا کرد. کابینه دولت، ولیعهد نواف آل احمد الصباح، برادر ناتنی امیر فقید را به عنوان امیر جدید منصوب و وی در تاریخ 30 سپتامبر سوگند یاد کرد.

چرا این اتفاق مهم است؟

زندگی شیخ صباح آل احمد با تحولات در کویت مدرن گره خورده است. او قبل از کشف نفت در این کشور متولد شد و بیش از شش دهه به کشور خدمت کرد، در دوران زمامداری وی تحولات گسترده‌ای در کشور صورت پذیرفت. وی در طی تقریباً چهار دهه فعالیت خود به عنوان وزیر خارجه یعنی بین سالهای 1963 و 1991 و دوباره بین سال‌های 1992 و 2003 شرایط بین‌المللی کویت را بهبود بخشید. کویت در دوران رهبری او خودش را به عنوان یک کشور کوچک باثبات در میان همسایگان بزرگتر خود آن هم در یک منطقه پرتنش مطرح ساخت. از این رو، او همواره در جستجوی مداوم صلح و ثباتی بود که منافع همه طرف‌ها را تامین کند. در حوزه دیپلماسی کویت مدتهاست که به دنبال توازن قدرت، میانجیگری برای حل اختلافات و تنش زدایی است. پیگیری این روش آسان نبوده، اما منجر به نتایج ملموسی در مورد موضوعات مربوط به خاورمیانه و پذیرش گسترده کمک‌های کویت توسط کشورهای مختلف شده است. این موضوع اخیراً در تلاش‌های این کشور برای حل اختلافات بین سه کشور حاشیه خلیج فارس و قطر مشهود است. ابراز تاسف گسترده کشورهای مختلف از مرگ امیر کویت خود نشان دهنده موفقیت استراتژی کویت در برقراری صلح و ثبات است.

به عنوان مثال ارتباط امیر کویت با عراق و گفتگو در مورد آیندهاین کشور مثالی بارز از تلاش‌های صلح دوستانه وی است. در سال 2018 ، او میزبانی یک کنفرانس بین المللی برای بازسازی عراق را بر عهده گرفت. سازماندهی کنفرانسهای بشردوستانه برای سوریه و حمایت این کشور از سازمانهای چندجانبه توسط سازمان ملل متحد در سال 2014 ارج نهاده شد و سازمان ملل از این کشور و امیر آن برای فعالیت‌های بشردوستانه‌اش تقدیر کرد.

این روحیه در داخل کشور نیز قابل مشاهده بود. در ماه مه 2005، امیر به زنان حق رای داد و یک ماه بعد نیز اولین وزیر زن انتخاب شد. قدرت رهبری وی همچنین در زمان بحران ملی هنگامی که یک تروریست خارجی به مسجد شیعیان در سال 2015 حمله کرد، مشهود بود. شیخ صباح دقایقی پس از انفجار، بدون توجه به خطرات امنیتی به محل حادثه شتافت و سپس با خونسردی ضمن ادای احترام به کشته شدگان گفت که این اقدام خللی در نظم و امنیت کشور ایجاد نمی‌کند.

پیامدهای آینده این تغییر چیست؟

امیر فقید کویت به گونه‌ای رفتار کرده که جانشین‌اش برای ادامه راه او کار دشواری پیش رو دارد. مرگ وی نشان دهنده پایان دوره زمامداری رهبری است که به دنبال آرامش و میانجیگری برای خاتمه نزاع‌ها در منطقه بوده است. امیر نواف جانشین امیر فقید اما در صحنه سیاست کشور تازه وارد نیست چرا که او نیز از اوایل دهه 1960 در سمت‌های وزیر کشور و وزیر دفاع در دولت خدمت کرده است. او شخصیتی کم حرف، متواضع و محکم دارد که بسیار هم مورد احترام است. امیر نواف موفقیت‌های سیاست خارجی کویت را می‌شناسد و به نظر نمی‌رسد دور از اصول تعیین شده توسط سلف خود عدول کند. با این حال، تداوم سیاست خارجی کویت لزوما به معنای عدم تغییر داخلی نیست.

امیر جدید احتمالا به دنبال ایجاد تغییراتی در داخل کشور باشد. در حالی که شیخ صباح به تبعیت از قانون اساسی پایبند بود، اما ما در دوران زمامداری وی شاهد یک نوع بن بست تکراری بین قوای مجریه و مقننه بودیم، بن بستی که در نهایت هم منجر به انحلال پارلمان، استعفای چهارده دولت و تعیین سه نخست وزیر در چهارده سال شد. این امر، در کنار نارضایتی چهره‌های مخالف از نحوه مدیریت داخلی کویت، شرایط را برای رهبر جدید دشوار کرده است. امیر نواف در هفته‌های اخیر با چندین چهره مخالف دیدار کرده است.

کویت با چالش های دیگری نیز مثل مدیریت بیماری همه گیر کووید-19، رکود اقتصادی، فساد افسار گسیخته، خدمات ناکارآمد دولت و مسائل حل نشده داخلی مانند وضعیت افراد بدون تابعیت رو به رو است. بسیاری از این چالش‌ها در گذشته نیز وجود داشت، اما اکنون فرصتی برای امیر جدید ایجاد شده تا مهر مخصوص خود را بر کشور بزند.

اقدامات اولیه امیر نواف شخصیت سلطنت وی را تعیین می‌کند. برداشتن گام‌هایی خاص برای آشتی ملی، حکمرانی مطلوب، تنوع بخشی به درآمد ملی، ایجاد قانون جدید انتخاباتی و تربیت شخصیت‌های جوان توانمند در این کشور اقداماتی است که امیر جدید باید در دستور کار خود قرار دهد.