هشتم ماه می امسال مردم بلاروس روز خود را با خبری عجیب آغاز کردند؛ «والری سپکالا»، معمار صنعت تکنولوژی بلاروس، خواستار انقلاب در این کشور شد، البته فعلا نه انقلاب سیاسی. سپکالا در فیس‌بوک خود نوشت: «رؤیای کشوری را در سر می‌پرورانم که مردم در آن با صراحت، آزادانه و بدون ترس بتوانند نظر خود را بیان کنند. کشوری که در آن خبری از رذالت و گستاخی در میان رهبران سیاسی نباشد. پیش به سوی ثروت و رفاه!». هزاران نفر این پست را دوست داشتند.
به این ترتیب سه ماه مانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس، امید می‌رفت که سپکالا، دیپلمات و کارآفرینی که طعم تبعید را هم چشیده، با ورود به رقابت انتخاباتی، چالشی جدی برای «الکساندر لوکاشنکو» رئیس‌جمهوری فعلی بلاروس که به «آخرین دیکتاتور اروپا» شهره شده، ایجاد کند.
لوکاشنکو از سال 1994 قدرت را در کشور 9.5میلیون‌نفری بلاروس در اروپای شرقی در دست گرفته و این کشور را بیش از هر کشور دیگر بلوک شرق شبیه اتحاد جماهیر شوروی کرده است. در بلاروس هم مانند شوروی، رسانه‌ها سانسور می‌شوند و مخالفان زیر دستان نیروهای امنیتی لوکاشنکو در هم شکسته می‌شوند.
لوکاشنکو در آخرین انتخابات فرمایشی ریاست‌جمهوری در سال 2015 هم موفق شد با 84 درصد آرا و بدون رقیب جدی برای پنجمین بار متوالی رئیس‌جمهور شود تا دوره حضور او در قدرت به حداقل 26 سال برسد.
به نظر می‌رسید که پیروزی در ششمین انتخابات برای لوکاشنکو چندان آسان نباشد. اقتدار او در سال‌های اخیر تضعیف شده و شیوع ویروس کرونا و تنش با کشورهای همسایه هم باعث شده روسیه به عنوان مهم‌ترین حامی لوکاشنکو، حمایت خود را از رژیم او کاهش دهد.
اما لوکاشنکو برای ازمیان‌برداشتن هیچ رقیبی کوتاهی نمی‌کند و سپکالا هم مانند دیگر منتقدان و رقبای آخرین دیکتاتور اروپا نتوانست او را از کرسی قدرت کنار بزند.
انتظار می‌رفت تکلیف تداوم یا سقوط حکومت لوکاشنکو را حامی بزرگ فناوری جدید و رسانه‌های مجازی مشخص کند؛ اما با پرونده‌ای که حکومت بلاروس برای سپکالا درست کرد تا نشان دهد همچنان به الگوی مورد علاقه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برای حذف رقبا پایبند است، سپکالا تصمیم به فرار از بلاروس به روسیه گرفت و مشخص نیست در این کشور چه در انتظارش خواهد بود.
سپکالوی 55ساله که با دنیای سیاست کاملا آشناست، شغل خود به عنوان دیپلمات را از سال 1997 به عنوان سفیر بلاروس در ایالات متحده و مکزیک آغاز کرد و تا سال 2002 نیز در این سمت باقی ماند. سپکالو که تحت تأثیر پیشرفت و توسعه فناوری‌های جدید در ایالات متحده قرار گرفته بود، در سال 2005 یک پارک فناوری در گوشه‌ای از شهر مینسک، پایتخت بلاروس ایجاد کرد. به این ترتیب کارآفرینان محلی که از معافیت‌های مالیاتی گسترده برخوردار بودند، به سرعت شکل گرفتند و در این منطقه مستقر شدند. او در سال 2009 در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل وعده داد «سیلیکون‌ولی بلاروس» به‌زودی ظهور خواهد کرد.
حق با او بود؛ در حال حاضر این پارک فناوری یک‌چهارم از پنج هزار استارتاپ نوپای بلاروس را در خود جا داده است و محصولات فناوری بلاروس در حال حاضر بیش از یک‌سوم از صادرات کشور را تشکیل می‌دهند.
در پنج سال گذشته، صادرات نرم‌افزاری بلاروس 20 برابر شده است. برای مثال کمپانی Epam که یک شرکت برون‌سپاری محسوب می‌شود و در سال 1993 تأسیس شده، سال گذشته درآمدی 2.3میلیاردپوندی کسب کرده و در بازار سهام نیویورک نیز حضور دارد.
حوزه تکنولوژی به عرصه جدید حضور نخبگان بلاروسی تبدیل شده و برآورد می‌شود که درآمد کارکنان در این حوزه بیش از 325 پوند (980 روبل بلاروس) باشد که متوسط درآمد در این کشور است. در حال حاضر بیش از صد هزار نفر از شهروندان بلاروس در حوزه تکنولوژی و فناوری‌های جدید فعالیت می‌کنند.
روزهای افول دیکتاتور
دیکتاتور بلاروس در حال حاضر در آسیب‌پذیرترین روزهای خود قرار دارد. بی‌تفاوتی لوکاشنکو به شیوع ویروس کرونا شگفتی رسانه‌های جهان را در پی داشته است. رئیس‌جمهور بلاروس حاضر نشد مراسم رژه پیروزی در جنگ جهانی دوم را لغو کند؛ در حالی که روسیه اجرای این مراسم را به تعویق انداخت. حتی در زمانی که تمام کشورهای اروپایی رقابت‌های ورزشی خود را تعطیل کرده بودند، رقابت‌های لیگ برتر بلاروس با حضور تماشاگران ادامه یافت.
بر اساس آمار حکومت بلاروس بیش از 52 هزار نفر در این کشور به ویروس کرونا مبتلا شده و بیش از 300 نفر نیز کشته شده‌اند. با این حال کارشناسان با اشاره به عدم اجرای محدودیت‌ها در بلاروس یقین دارند آمار واقعی بسیار بالاتر از ارقامی است که حکومت این کشور اعلام کرده است.
لوکاشنکو پوشش رسانه‌ای این بحران را ممنوع کرده و از دسترسی روزنامه‌نگاران به بیمارستان‌ها و بیماران جلوگیری کرده است. این اقدام لوکاشنکو را می‌توان الگوبرداری از اقدام حکومت اتحاد جماهیر شوروی در بحران چرنوبیل در سال 1986 دانست.
این حاکمیت سانسوری که از سوی لوکاشنکو ایجاد شده، در اینترنت و با وجود فیلترشکن‌ها کاری از پیش نبرده است. توسعه فناوری در بلاروس و نیز برون‌سپاری که دوسوم بخش فناوری اطلاعات این کشور را تشکیل می‌دهد، دسترسی به وب آزاد را الزامی کرده و این امر باعث شده لوکاشنکو نتواند مانند روسیه و چین کنترل و محدودیت شدیدی بر اینترنت اعمال کند.
پیش از شیوع ویروس کرونا هم رکود اقتصادی، اقتصاد بلاروس را که متکی بر صادرات نفت و ماشین‌آلات است، تحت تأثیر قرار داده است. لوکاشنکو در ماه‌های گذشته به شوخی گفته بود اگر وضعیت اقتصادی بلاروس رو به وخامت بگذارد، هم‌وطنانش قصد جان او را خواهند کرد. به نظر می‌رسد آن روز چندان دور نیست؛ چراکه بر اساس گزارش بانک جهانی، اقتصاد بلاروس در سال 2020، رشد منفی چهار درصد را تجربه خواهد کرد.
از سوی دیگر امتناع لوکاشنکو از اجرای پیمان سال 1999 که این کشور را با روسیه و تحت حاکمیت کرملین متحد می‌کرد، باعث شد تا رابطه پوتین با لوکاشنکو به مرور زمان سردتر شود؛ به طوری که رئیس‌جمهور روسیه توافق تأمین انرژی‌های سوختی مورد نیاز بلاروس را متوقف کرد. بلاروسی‌ها که اکثریت آنها مردمی ملی‌گرا هستند، این نگرانی را دارند که با تنش‌های ایجادشده با مسکو، پوتین سناریوی اوکراین را این بار در بلاروس پیاده کند. تمام این تحولات می‌تواند چالشی جدی برای لوکاشنکو در انتخابات پیش‌رو باشد؛ اما او در این فکر است که برای تداوم حضورش در قدرت، قبل از هر رقابتی رقبا را به هر طریقی از میدان خارج کند.
دیدگاه تان را بنویسید