[ فروغ فکری ] تمام بیست و چند‌سال گذشته خاطره ورود به همدان برای «رویا» با بوی بد فاضلاب همراه بوده. او حالا بعد از تمام این سال‌ها خواسته برای خاطره بد گذشته و روزهای پیش‌رو بجنگد و منشأ بوی بد ورودی شهرش مشخص شود. نامه نوشته و از همه آنها که ساکن بیرون شهرند یا مغازه و کسب و کاری دارند پرس‌وجو کرده و همه نشانه‌ها او را به شهرک صنعتی بوعلی رسانده؛ شهرکی با سابقه بیست و چند ساله و چندین و چند کارخانه و شرکت: «در سال‌های گذشته سنم کم بود و البته مردم محلی و منطقه هم به این بو عادت کرده بودند و برایش کاری نمی‌کردند. حالا تحمل این وضع برایم سخت است. از طرفی پدرم در این منطقه گلخانه و زمین کشاورزی دارد که تحت‌تأثیر این بوست.» رویا زمانیفر در دو ماه گذشته نامه را به اداره محیط زیست و به اداره بهداشت رسانده و از آنجا به شورای شهر و اداره آب و فاضلاب رفته. نامه نارضایتی اهالی منطقه را به اداره‌هایی که هرکدام مسئولیتی در این‌باره دارند برده و حالا منتظر نتیجه است: «در این مدت خودم به شهرک صنعتی رفتم. چند کارخانه بزرگ، آن‌طور که گفته می‌شود پساب‌هایشان را بدون تصفیه درست رها می‌کنند. حتی این پساب‌ها به نهرهای اطراف و زمین‌های کشاورزی هم می‌رسد و بدتر از همه بوی بدی دارد.» او نام کارخانه‌ها را می‌داند و می‌گوید تعدادی از این کارخانه‌ها آنقدر بزرگ‌اند که تصفیه نکردن پساب‌های ناشی از این تولیدات‌شان، بسیار عجیب است و در این سال‌ها هم نظارتی بر آنها نبوده: «من آنقدر پیگیری کردم که یک‌بار که به شهرک رفته بودم برای صحبت با ساکنانش، متصدی تصفیه‌خانه کل شهرک آمد و توضیحاتی داد. او گفت کارخانه‌هایی در این شهرک‌اند که دستگاه پیش‌تصفیه ندارند و حاضر به هزینه کردن هم نیستند و بدون هیچ نظارتی مشغول به کارند.» او می‌گوید در تمام این سال‌ها بوی بد ورودی همدان توجه همه را به خود جلب کرده اما هیچ‌کس کاری برایش انجام نداده است. رویا در سرکشی‌هایش به خانه سالمندان و خانه بهبود بیماران روان هم رسیده؛ جایی‌که پرسنلش به او گفته‌اند به دلیل بوی بد مانده در هوا نمی‌توانند بیماران‌شان را به حیاط بیاورند و این وضع سال‌هاست که برایشان رنج‌آور بوده است چرا که این بیماران به هوای خوب و سالم نیاز دارند: «در پیگیری‌ها وقتی نامه را به استانداری بردم به من گفتند دو‌سال است پیگیر وضع بوی بد منطقه‌اند اما نتوانسته‌اند به نتیجه‌ای برسند. دلیلش مشخص نیست. شاید چون تعدادی از این کارخانه‌ها بسیار پول دارند و حتی من هم در این مدت تهدیدهایی شده‌ام.» آن‌طور که او در این مدت شاهد بوده حتی تعدادی از این کارخانه‌ها پساب‌شان را از طریق لوله‌هایی در زیر زمین به نهرهای اطراف می‌ریزند و همین هم عاملی شده تا تعدادی از کشاورزان منطقه هم دچار مشکل شوند. علاوه بر زمانیفر، تعداد زیادی از ساکنان شهرک صنعتی هم نسبت به این وضع معترض‌اند. «سعید» یکی از آنهاست که چند کارخانه اصلی را مسبب این وضع می‌داند و می‌گوید در دهه هفتاد مدیر کارخانه آنها شکایتی ثبت کرد اما به آن پاسخی داده نشد و حالا هم که پیگیر شده‌اند دیدند شکایت ثبت‌شده‌ای وجود ندارد. او در این مدت ساعت‌های مختلفی که بو افزایش داشته را یادداشت کرده و کارخانه‌ای که بیشترین تولید بو را دارد می‌شناسد. کارخانه‌ای که اغلب از عصر تا صبح یعنی زمانی که کارخانه‌ها تعطیل‌اند، کار می‌کند: «تمام ساعت اوج بوی بد را یادداشت کرده‌ام. اغلب شب‌هاست اما در طول روز هم هست. تازه این روزهای خوب است. در همان سال‌ها که شکایت کردیم، آنقدر بو زیاد بود که اغلب نمی‌توانستیم ناهار بخوریم.» آقای فرح، مدیر شرکت گدازان که کارش سنگ است هم همین‌ها را می‌گوید و امیدوار است این نامه‌ها و پیگیری‌هایی که شروع شده نتیجه داشته باشد: «ما چندبار در این سال‌ها با مدیر شهرک صنعتی صحبت کرده‌ایم همه‌اش بی‌نتیجه بوده است.»
به شرکت‌های متخلف اخطار داده شده
مهدی رضازاده، کارشناس پایش سازمان حفاظت محیط زیست همدان از ابتدای شکایت انجام شده پای کار بوده است. او حالا می‌گوید این سازمان قدرت نظارتی دارد و در سال‌های گذشته بارها تذکراتی را به واحدهایی که تخلف می‌کردند داده: «این محور حدفاصل فرودگاه تا شهرک صنعتی بوعلی است. در این محور بخش عمده‌ای از واحدهای تولیدی و صنعتی وجود دارند و شهرک صنعتی بوعلی هم که با ۱۷۵ واحد فعال است.» به گفته او در سال‌های گذشته هم اخطارهای بسیاری به شرکت‌های مختلف این شهرک درباره بوی بد منطقه داده و درباره پساب شرکت‌ها، دودکش نادرست و مواردی از این دست تذکر داده شده است و در حال حاضر برخی از کارخانجات که دخیل در این امر هستند شناسایی شده و مکاتباتی با آنها انجام گرفته است. به گفته او تصفیه‌خانه شهر همدان با دوبی بسیار بالای ورودی؛ به دلیل استفاده از امکانات به روز و استاندارد هیچ بوی بدی متصاعد نمی‌کند و در نتیجه اگر برخی از شرکت‌ها که در این زمینه به اخطارها بی‌توجه بودند رعایت شود این مشکل حل خواهد شد.
او زمان دقیقی برای مرتفع‌شدن این مسأله مطرح نمی‌کند و می‌گوید همه اینها به چگونگی پیشرفت جلسات موجود و از سوی دیگر عملکرد شرکت‌هایی وابسته است که برای آنها اخطار فرستاده شده است. این شرکت‌ها باید برنامه عملیاتی خود را ارایه دهند و بعد هم برای حل مشکلات زیست‌محیطی وارد عمل شوند.
رضازاده همچنین به رودخانه جورقان اشاره می‌کند که بخشی از فاضلاب کارخانه‌ها در آن تخلیه شده و همین هم در طول سالیان متمادی مشکلاتی ایجاد کرده است. هرچند در گذشته با برخی از خاطیان برخورد شده است: «سازمان محیط زیست ارگانی نظارتی است، اما سازمان صنایع و معادن و شرکت شهرک‌های صنعتی مجوز این شرکت‌ها را صادر کرده و هرچند ما مجوز محیط زیستی صادر می‌کنیم، اما اغلب رسیدگی‌های محیط زیست بعد از زمان شروع به کار شرکت‌هاست که اگر تخلفی ببینیم وارد عمل می‌شویم و تذکر می‌دهیم.» رضازاده همچنین در پاسخ به این پرسش که پس از سال‌ها پیگیری هنوز این مشکل پابرجاست و آیا نیازمند نهاد نظارتی بالادست است؟ هم می‌گوید: «بالاترین قدرت تصمیم‌گیری هر استان، مراجع قضائی است. موارد مستندسازی و نهایتا به مراجع قضائی داده می‌شود و نحوه برخورد با این واحدها بر عهده مقام قضائی است و اینکه چه تصمیمی می‌گیرند از حیطه کاری ما خارج است.» مهدی خدابخشی، مسئول کنترل کیفیت آب و فاضلاب دانشگاه علوم پزشکی همدان هم معتقد است این شکایت باید بررسی شود و هنوز نمی‌توان به نتیجه درستی در این‌باره رسید. او به «شهروند» می‌گوید این بو سال‌هاست وجود دارد و منابع مختلفی هم برای آن تعریف شده اما برای آنکه منابع دقیق بو را تعیین کنیم، زود است و باید منتظر جلسات و بررسی‌های بیشتر سازمان‌های متولی باشیم.
٣٠ مکاتبه، از اسفند تاکنون
نامه به دست شورای شهر همدان هم رسیده، اما کامران گردان، رئیس این شورا به «شهروند» می‌گوید این منطقه جزو حریم است و در نتیجه در حیطه مسئولیت شورای شهر نیست و در محدوده شهر جورقان قرار دارد: «ما هم نسبت به وضع بوی منطقه معترض بوده‌ایم، اما تاکنون کاری از پیش نرفته است.» آنها حالا امیدوارند شکایت‌شان به نتیجه برسد و سازمان‌های متولی از تخلفات چشم‌پوشی نکنند. ارگان‌های مختلف مسئولیت کارشان را بر عهده بگیرند و درنهایت این بوی بد از ورودی همدان رخت بربندد.
دیدگاه تان را بنویسید