از جنگاوریها و کشورگشاییهای رومیها میشنویم اما هرگز چیزی از معضلات آن زمان برایمان نگفتهاند، مثلاً اینکه مردمان روم باستان برای طهارت وسیلهای همگانی داشتند. یا مثلاً کسی نگفته امپراتور کارکالا چنان رابطهی نزدیکی با مادرش داشت که وقتی برادر خودش را جلوی مادرش کشت برای آنکه به مادرش دلداری دهد گفت اگر گریه کند او را هم میکشد. داستانهایی از نرون شنیدهایم اما کسی از رابطهی عاشقانهی او با همسرش سابینا چیزی نگفته.
بدینترتیب به ندرت پیش آمده کسی از دوران تلخ آن روزها حرفی به میان آورد. وقتی به سیاهیهای دوران روم باستان مینگریم ظاهراً خودمان را در آینه میبینیم، مردمانی که شاید ظاهرشان با ما کمی متفاوت است و توگا به تن دارند و نیزه و سپر به دست میگیرند اما تفاوت چندانی با ما ندارند.
۱ ) پهن خوک حکم نوشیدنی انرژیزا داشته
از حقایق روم باستان این بوده که پهن خوک حکم نوشیدنی انرژیزا داشته. این نوشیدنی ترکیبی از پهن بریانشدهی خوک در سرکه بود و نرون شیفتهی آن بود.
۲) مجرمان را در ملأ عام شقهشقه میکردند
یکی دیگر از حقایق روم باستان این است مجرمان را میان میدان جنگ به الاکلنگ میبستند تا حیوانات درنده آنها را از پای درآورند و جمعیت هم به دیدن این جریان مینشستند. دو نفر را مینشاندند روی الاکلنگ که یکی حدود ۵ متر با زمین فاصله میگرفت و دیگری طعمهی شیرهای درنده میشد.
۳ ) استفاده از ادرار برای سفیدی دندانها
رومیهای باستان گاهی برای آنکه دندانهایشان را سفید کنند از ادرار استفاده میکردند. آمونیاک موجود در ادرار برایشان حکم لکهگیر داشت.
۴ ) زبان فلامینگو، غذای مورد علاقهی حاکمان روم باستان
زبان فلامینگو، غذای مورد علاقهی حاکمان روم باستان بود. این غذا را معمولاً همراه مغز قرقاول، جگر طوطیماهی و رودهی مارماهی سرو میکردند.
۵ ) ژولیوس سزار امپراتور روم نشد
ژولیوس سزار هرگز امپراتور روم نشد. او طی سالهای ۴۹ تا ۴۴ پیش از میلاد رهبر نظامی و دیکتاتوری بود که روم را در اختیار داشت اما رسماً امپراتور نشد.
۶ ) وسیلهای مشترک برای طهارت
از دیگر حقایق روم باستان میتوان به این مورد اشاره کرد که آنها وقتی از سرویسهای بهداشتی عمومی استفاده میکردند اسفنجی سر چوب داشتند و همگی برای طهارت از آن استفاده میکردند.
۷ ) گلادیاتورها تا سر حد مرگ نمیجنگیدند
به ندرت پیش میآمد گلادیاتورها جان خودشان را برای مبارزه فدا کنند. آنها به نوعی افرادی مشهور و پولساز بودند و صاحبانشان تمایلی به دیدن مرگشان نداشتند.
۸ ) عرق گلادیاتورهای معروف حکم ادکلن داشت
در روم باستان عرق گلادیاتورهای معروف را در شیشه میریختند و به زنها میفروختند و برایشان حکم ادکلن داشت.
۹ ) رومیهای باستان نسبت به دیگر مردمان قرون وسطی کثیفتر بودند
با اینکه روم باستان را به خاطر دانش شبکهی لولهکشی و نظافتشان میستایند اما محققان دریافتهاند حمامها و سرویسهای بهداشتی رومیها چنان کثیف بود که مأمن بسیار مناسبی برای انواع انگلها به حساب میآمد.
۱۰ ) زنها هم گلادیاتور میشدند
یک قرن پس از میلاد گلادیاتورهای زن هم ظهور کردند. این اتفاق که از دیگر حقایق روم باستان است هم میان بردگان شایع بود که باید به اجبار میجنگیدند، و هم میان افرادی که خودخواسته به این شغل روی میآوردند.
۱۱ ) امپراتورهای رومی آگاهانه خودشان را مسموم میکردند
امپراتورهای روم باستان آگاهنه خودشان را مسموم میکردند و روزانه معجونی به نام مِترودیطوس میخوردند که میزان ناچیزی سم داشت. گمانشان این بود که با این کار سیستم دفاعی بدنشان را تقویت میکنند تا سوء قصد به جانشان با سم را بیاثر کنند.
۱۲ ) ارابهرانهای روم باستان از ورزشکاران امروزی هم درآمد بیشتری داشتند
طبق یافتهی محققان ارابهرانهای روم باستان از ورزشکاران مشهور و پولساز امروزی هم درآمد بیشتری داشتند و ثروت آنها به حدود ۱۵ برابر بیشتر از ثروت ورزشکاران امروزی میرسید.
۱۳ ) فستیوالی برای جابجایی ارباب و برده وجود داشت
رومیهای باستان فستیوالی به اسم ساترنالیا داشتند و در آن زمان جای اربابان و بردگان عوض میشد. این مراسم فستیوالی زمستانی بود و منشأ آن به افسانهای برمیگردد که ساتِرن بردگان را آزاد کرد و حتی به آنها اجازه داد اربابانشان را سرزنش کنند.
۱۴ ) قتل برادر به دست برادر بسیار رایج بود
از دیگر ناگفتههای حقایق روم باستان میتوان به قتل برادر به دست برادر اشاره کرد. سال ۲۱۱ پس از میلاد امپراتوری به نام کاراکالا دستور قتل برادرش را جلوی مادرشان صادر کرد و مادرشان را هم از گریه منع کرد. برادر او به نام گتا رقیب او برای امپراتوری به حساب میآمد.
۱۵ ) تعیین مجازات شدید برای پدرکشی
در روم باستان اگر کسی پدر خود را میکشت او را در گونی همراه حیوانی وحشی میبستند و به دریاچه میانداختند تا قرق شود.
۱۶ ) روم باستان به لحاظ وسعت نسبت به امپراتوریهای دیگر کوچکتر بود
روم باستان را در تاریخ حتی نمیتوان در میان ۲۰ امپراتوری بزرگ قرار داد. بنا به تخمین محققان بسیاری، امپراتوری روم به لحاظ وسعت نسبت به چندین امپراتوری دیگر کوچکتر به حساب میآید که از میان آنها میتوان به امپراتوری بریتانیا و امپراتوری مغول اشاره کرد که به مراتب از وسعت بسیار بیشتری برخوردار بودند.
۱۷ ) منظرهای از آب و خون برای لذت بیشتر تماشاچیها
در مقالههای مجلهی کانتمپورانئوس نقل شده که رومیهای باستان اغلب کلولوسئوم را با آب و خون پر میکردند تا حضار آنجا لذت بیشتری ببرند.
۱۸ ) برای ازدواج فامیلی قانون را عوض می کردند
کلودیوس قانون را تغییر داد تا بتواند با دخترِ برادرش ازدواج کند. او با آگریپینا، مادر نرون، در سال ۴۹ پس از میلاد ازدواج کرد.
۱۹ ) مرگ فجیع دسیوس
یکی دیگر از حقایق روم باستان این است که دِسیوس (که تلفظ عربیاش دقیانوس است) نخستین امپراتور رومی بود که در جنگ با سپاهی بیگانه کشته شد. ارتش او سال ۲۵۱ پس از میلاد هنگام رویارویی با گوتها در مردابی گیرافتادند و به طرز فجیعی کشته شدند.
۲۰ ) نرون زنش را کشت و پسری را جایگزینش کرد
نرون سال ۶۷ پس از میلاد پسری را به همسری گزید و او را اخته کرد و وادارش کرد رفتاری زنانه داشته باشد و حتی او را با نام سابینا، همسر درگذشتهاش، صدا میزد. برخی میگویند نرون همسرش سابینا را که باردار بود طی مشاجرهای با ضربات پا به قتل رساند.
۲۱ ) شایعه است کالیگولا به اسبش سمت داده
مورخان بر این باورند که کالیگولا به اسبش سمت کنسول (عنوان مسئولان ردهبالای رومی) نداده است و این گفته شایعهای بیش نیست. همچنین نمیتوان تمام شایعههای موجود در مورد این حاکم بدنام را حقیقت پنداشت.
۲۲ ) کالیگولا روی صفی از کشتیهای تجاری با اسب میتاخت
از دیگر حقایق روم باستان این است که میگویند کالیگولا صفی حدوداً ۵ کیلومتری از صدها کشتی تجاری تشکیل داد و بعد دو روز تمام رویشان با اسب میتاخت.
۲۳ ) کومودوس و توهم هرکولی
کومودوس تصور میکرد روحش تناسخ هرکول است. حتی فرمان داده بود او را خدای زنده بدانند و او را با نام «هرکول، پسر زئوس» خطاب کنند.
۲۴ ) ماجرای آدمربایی ژولیوس سزار
سال ۷۵ پیش از میلاد دزدان دریایی ژولیوس سزار را ربودند و گفته میشد او به باجخواهی بسیار ارزان آنها خندیده بود. ظاهراً ژولیوس سزار آنها را مجبور کرده بود باجخواهیشان را لااقل دوبرابر کنند و پس از آنکه دزدها به باجشان رسیدند و سزار را آزاد کردند، سزار آنها را دستگیر کرد و به صلیب کشید.
۲۵ ) رابطهی عاشقانهی مارک آنتونی، خیانت بود
مارک آنتونی اواسط قرن نخست پیش از میلاد عاشق کلوپاترا شد اما او در آن زمان با اوکتاویا، خواهر آگوستوس، ازدواج کرده بود.
۲۶ ) فرمان نرون برای قتل مادرش
نرون سال ۵۹ پس از میلاد فرمان داد مادر سطلهجویش را به قتل برسانند. به همین دلیل قایق مادرش را دستکاری کردند تا غرق شود اما مادرش شنا بلد بود و جان سالم به در برد. هرچند پس از مدت کوتاهی یکی از سربازان نرون به فرمان او مادرش را به قتل رساند.
۲۷ ) طولانیترین جنگ تاریخ
جنگ امپراتوری روم با امپراتوری پارس حدود ۷۲۱ سال به طول انجامید و بزرگترین جنگ طی تاریخ به شمار میآید. این دو امپراتوری طی قرن نخست پیش از میلاد تا قرن هفتم پس از میلاد بر سر مرز خود میجنگیدند.
۲۸ ) جمهوری روم در پی قتل و تجاوز
سکتوس تارکیونوس شاهزادهای رومی بود و سال ۵۰۹ پیش از میلاد به زنی به نام لوکرِتیا تجاوز کرد. لوکرتیا سپس خودش را کشت و مردم چنان برافروختند که قیام کردند و در پی همین ماجرا جمهوری رم تشکیل شد.
۲۹ ) امپراتور بزدل
پترونیوس ماکسیموس سال ۴۵۵ پس از میلاد زیر پای مردم خودش به قتل رسید. در این زمان وندالها حمله کرده بودند و او آمادهی فرار شده بود اما مردمش که از فرار او خشمگین شده بودند او را گرفتند و آنقدر به او سنگ زدند تا مرد.
۳۰ ) گسترهی امپراتوری روم باستان
همانطور که پیشتر نیز گفتهشد امپراتوری روم به اندازهی امپراتوریهای دیگر گسترده و پهناور نبوده. این امپراتوری فقط حدود ۱۲ درصد از جمعیت آن زمان را در اختیار داشت. حال آنکه امپراتوری بریتانیا در اوایل قرن بیستم ۲۳ درصد از جمعیت دنیا، و همچنین امپراتوری مغول در قرن سیزدهم بیش از ۲۵ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده بودند.
واقعا تعجب کردم. و حالا واقعیت امپراطوری رم رو فهمیدم.