به نادر باید افتخار کنیم

یکی از فعالان رسانه ای و دست اندرکاران پروژه های تاریخ شفاهی در توییتی از نادرشاه افشار به عنوان مایه شرمساری ابدی ایرانیان یاد کرده و نوشته است که شاید ما هم به تقلید از غربی ها باید مجسمه نادرشاه را در مشهد به دلیل  آن چه جنایات نادرشاه  در هند خوانده است برداریم ، به نظر می رسد این سخنان از سر عدم شناخت کافی نسبت به شخصیت نادرشاه و جایگاه تاریخی او در میان ایرانیان ابراز شده است ،نادرشاه افشار بی تردید یکی از بزرگترین فرمانروایان ایران پس از اسلام است ، اهمیت نادر نه فقط در نبوغ نظامی بی نظیر او بلکه در ملکداری و مدیریت سیاسی اعجاب انگیز وی است که برای نخستین بار همه ایرانیان اعم از ترک و تاجیک و شیعه و سنی و ... را در مدیریت کشور به کار گرفت .

تا جایی که فرمانده اصلی گارد وی ، یک افغان سنی به نام احمد خان ابدالی  بود .نادرشاه برای اولین بار اولویت ایران بر شاه و سلسله ‌وفرقه و عقیده و قوم را مورد تاکید قرار داد، در منشور مغان صراحتا ایران و مردم ایران را مبنای سیاست و سلطنت قرار داد و مشروعیت خود را نیز بر اراده و خواست مردم ایران قرار داد ، سجع مهر نادر شاه به تنهایی گویای طرز فکر اوست :

نگین دولت و دین چو رفته بود از جا

به نام نادر ایران قرار داد خدا

نادرشاه در موارد زیادی کشتار کرد ، اما نمی توان منکر نبوغ و میهن پرستی و مدیریت وی شد ، بله صحیح است نادر قسی القلب و قاطع بود و در پایان عمر به انحراف رفت ، جانشین خود را از بین برد ، در کشتار زیاده روی کرد اما نباید با نگاه زمان پریشانه تاریخی به مساله نگاه کرد ، در زمان نادرشاه ،ارزش‌های اخلاقی و حقوق بشری به شکل امروز نبوده و بیان مطلب در انتقاد حقوق بشری از نادر نشان دهنده نگاه به تاریخ از عینک امروز  و عدم تعهد ملی و میهنی گوینده است . اهمیت نادر شاه به زمینی کردن سیاست و محور قرار دادن منافع ملی است در منشور مغان علت سلطنت خود را پایان دادن به جنگ های ایران با همسایگان و متوقف ساختن جان باختن ایرانیان می داند ، از سویی دیگر میراث سیاسی و اجتماعی نادرشاه در منطقه ما دوام دار بوده است ، چنانچه حضور یک قوم بزرگ به نام قزلباش در افغانستان یادگار عصر نادرشاه است ، نادرشاه با تساهل و تسامح مذهبی و پایان دادن به سب آشکار خلفا ، در عمل پایه گذار وحدت ملی ایران شد ، بعد دیگری از اهمیت نادرشاه ، جایگاه نمادین تاریخی اوست ، نادرشاه آخرین جهانگشا بزرگ ایران بلکه مشرق زمین است ، ایرانی تقریبا پس از سقوط هخامنشیان جز برهه هایی کوتاه مانند سال‌هایی از پادشاهی خسرو پرویز ، مدافع بوده و هوس جهانگشایی را از سر بدر کرده بود ، نادرشاه آخرین جهانگشای ایرانی بعد از سده ها بود ، از همین رو ، نادرشاه در ذهن تاریخی ایرانیان به عنوان آخرین فرمانروا پیروز و‌نمونه ای از اراده ملی ایرانیان به یادگار مانده است ، حکایت زیبایی از جنگجویی رشید که نادر از وی می پرسد در عصر سقوط اصفهان تو کجا بودی و پاسخ وی که می گوید من بودم ، تو نبودی ، نشانه جایگاه نمادین نادر در ذهن ایرانی است ، نمونه یک ایرانی که می تواند از فرو دست ترین مردمان ایران برخیزد ، کشور را نجات دهد و دنیا را به تعظیم وا دارد . این دیدگاه همیشه با ایران و ایرانی بوده است و در اسناد و خاطرات دوران قاجار بسیار مشهود و عیان است ، ایرانی خسته و زخم خورده از تجاوز روس و استعمار انگلیس هرگاه که می خواست غرور خود را تجدید و در ذهن خود خداقوتی داده و کوششی برای برخاستن دوباره از چنگ استعمار نماید ، از نادر یاد می کرد و نادر را شاهد می آورد که بله ایرانی می تواند بار دیگر برخیزد و جهان را مقهور نماید ، نمونه این استناد به نادرشاه و دریغ خوردن از فقدان وی را می توان در اشعار ملک الشعرا بهار دید که در جایی می گوید :

ای دریغ آن تخت و آن دیهیم و آن فر و بهی

ای دریغ آن عزم و آن تدبیر و آن فرماندهی

ای دریغ آن کاردانی ای دریغ آن آگهی

ای دریغ آن رادمردی وآن دلیری وآن مهی

کاش اکنون بودی وکردی ز نو شاهنشهی

تا که گشتندی ز نو شاهنشهان او را رهی

تیغ او دست طمع ببریدی از همسایگان

تا نبردندی چنین ایران او را رایگان

جدای از شخصیت تاریخی نادرشاه و جایگاه نمادین او در ذهنیت تاریخی ایرانیان به عنوان ناجی کشور  ، مجسمه نادرشاه در سر مزار وی در باغ نادری ، نمونه یک شاهکار هنری است و آرزوی تخریب چنین مجسمه از ذهنیتی داعشی و طالبان گونه برمیاید و انشالله در مورد فعال رسانه ای  ما صرفا سهو قلم باعث بیان چنین آرزویی شده باشد .

منبع : کانال تلگرام بهمنی قاجار