بحرانی که هنوز هم ادامه دارد

 کهگیلویه و بویر احمد، فارس، خوزستان، بوشهر، کرمانشاه، هرمزگان و کرمان هفت استانی‌اند که در هفته گذشته تا همین امروز درگیر آتش سوزی گسترده جنگل‌ها بوده‌اند. امروز گزارش‌های از مهار آتش در بوشهر، هرمزگان، کرمان منتشر شد.

 

این آتش سوزی‌ها عموما منشا انسانی دارد. خطاهای کشاورزان در به آتش کشیدن کاه و کلش و یا بی‌احتیاطی یک گردشگر و رهگذر در نابودی بخش زیادی از جنگل ها و مراتع کشور موثر بوده است. 

 

کمبود شدید امکانات مهار آتش نیز در تداوم وضعیت تاثیر به سزایی دارد. ایران بالگرد و هواپیمای آبپاش ندارد. حضور هوایی نیروهای ارتش و سپاه و هلال احمر نیز بیشتر در روند انتقال تجهیزات و نیرو موثر بوده است. از طرف دیگر با توجه به اینکه جنگلبانی از امداد هوایی برخوردار نیست برای کمک‌رسانی هوایی باید از نیروهای مسلح و هلال احمر درخواست یاری کند که این موضوع هم فرآیند پیچیده اداری و کاغذ بازی دارد.

در استان بوشهر ارتفاعات سیاه در بوشکان شهرستان دشتستان از روز چهارشنبه دچار آتش‌سوزی گسترده شد. این آتش سوزی خسارات زیادی به نخلستان‌های منطقه وارد کرد و دست کم ۳۰۰ نخل در آتش سوخته است.

تلاش‌های برای مهار آتش سوزی از روز پنج شنبه افزایش یافت و نیرو‌های مردمی و محیط زیست و هلال احمر وارد شدند، اما مهار آتش نیاز به امداد هوایی داشت. روز پنجشنبه یک فروند بالگرد هوانیروز سپاه وارد منطقه شد، اما متاسفانه به دلیل نقص فنی عملیاتی نشد تا اینکه روز جمعه یک فروند بالگرد از هلال احمر فارس وارد دشتستان شد و با انجام هشت سورتی پرواز انتقال نیرو، امکانات و آب و غذا برای نیرو‌های مستقر در منطقه نهایتا آتش جمعه شب در دشتسان مهار شد.

صبح امروز نیز شنبه نیز عملیات لکه‌گیری در دستور کار قرار گرفت تا به طور کامل آتش خاموش شود. هنوز  میزان خسارات آتش سوزی دشتستان روشن نشده است.

بعداز آتش سوزی منطقه دهرود دشتستان و کوه‌های بیرمی منطقه خائیز تنگستان در هفته گذشته این سومین حادثه آتش سوزی بود که در استان بوشهر به وقوع پیوست. آتش سوزی دهرود دشتستان و خائیز تنگستان باعث سوختن ۶۲۰ هکتار از مراتع این مناطق شد.

در ماه‌های فروردین و اردیبهشت نیز  ۳۱ مورد حادثه آتش سوزی در مراتع استان بوشهر به وقوع پیوسته و ۱۹۴ هکتار از مراتع استان دچار آتش سوزی شده است.

در استان خوزستان در جنگل خسرج روز پنجشنبه آتش سوزی آغاز و عملیات مهار آن نیز در همان روز توسط نیرو‌های امدادی و مردمی در دستور کار قرار گرفت. آتش سوزی خسرج روز گذشت مهار شد، اما دوباره امروز صبح آغاز شد که با حضور نیرو‌های مردمی خاموش گردید.

آتش سوزی در این منطقه در پی آتش زدن زمین کشاورزی به وجود آمده بود. فرد خاطی شناسایی و دستگیر شده است.

در استان خوزستان ۲۰ هکتار از مزارع و باغ‌های رمه چر در شهرستان ایذه هم دچار آتش شدند که خسارت‌هایی به مزارع گندم و باغ‌های انار و زیتون وارد کرد.

در اندیکا نیز آتش سوزی از روز جمعه در مراتع و جنگل‌های تنگ بابا احمد آغاز شده است. نیرو‌های محلی و امدادی برای کنترل بحران وارد شده‌اند، اما تاکنون نتوانسته‌اند آتش را مهار کنند. گرمای هوا، وزش باد و سخت گذر بودن منطقه، کار مهار آتش را سخت کرده است. علت این آتش‌سوزی مشخص نیست و موضوع توسط نیروی انتظامی در دست بررسی است.

در شهرستان اندیکا حدود ۱۵۰هزار هکتار جنگل وجود دارد که ۹۰درصد این درختان بلوط و گونه‌های درختی دیگر حدود ۱۰درصد از این جنگل‌ها را تشکیل می‌دهند. اندیکا با مرکزیت شهر قلعه خواجه دارای سه بخش و با جمعیت حدود ۸۰ هزار نفر و مساحت ۲هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع در شمال شرق خوزستان واقع شده است.

در منطثه شیخ تنگ بهبهان هم آتش سوزی شدید رخ داده است و نیرو‌های امدادی از رو پنج شنبه مشغول مهار آتش‌اند که هنوز به طور کامل موفق نشده اند. بالگرد هلال احمر نیز به این منطقه اعزام شده است.

منطقه جنگلی مگران سه شهرستان شوش نیز امروز دچار آتش سوزی شد که ۲ تیم عملیاتی دیگر از هلال احمر برای کمک در مهار آتش سوزی این منطقه اعزام شدند.

در لرستان آتش‌سوزی هم خسارات زیادی به جنگل‌های بلوط این استان وارد کرده است. در پلدختر دو هکتار از جنگل‌ها و مراتع حومه روستای پنبه‌کار و یک هکتار از عرصه‌های طبیعی روستای پاچک بخش معمولان از توابع شهرستان پلدختر در حاشیه آزاد راه پل زال_خرم‌آباد دچار آتش سوزی شد.

 

در اثر این آتش سوزی ۵۰ درخت چندصد ساله بلوط با ارزش میلیاردی به خاکستر تبدیل و مراتع اطراف آن از بین رفت.

 

همچنین ۱۰ هکتار از مزارع گندم روستای هلوش از توابع این شهرستان طعمه حریق شد.

مقامات محلی می‌گویند "با توجه به حجم بسیار بالای پوشش جنگلی و مرتع بخش معمولان، وسعت جغرافیایی، کوهستانی بودن منطقه، از طرفی گرم شدن هوا و مهمتر عوامل انسانی عمدی یا سهوی، بروز آتش سوزی‌های متعدد محتمل است."

درهرمزگان، آغاز گرما و اوج‌گیری دمای هوا طی یک ماهه گذشته، جنگل‌ها و مراتع را طعمه حریق کرده و بر دامنه آتش‌سوزی‌ها افزوده است.

از ابتدای اردیبهشت‌ماه ۹۹ تاکنون با افزایش دما تقریبا هر روز آتش‌سوزی‌هایی در مراتع، عرصه‌های طبیعی و زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های هرمزگان اتفاق می‌افتد، به طوریکه وقوع چندین مورد آتش‌سوزی در مراتع شهر‌های بندرعباس، رودان، بندرلنگه، میناب، جاسک و سیریک گزارش شده است.

طبق آخرین آمار تاکنون، ۵۰هکتار از مراتع شهرستان‌های بستک، رودان، میناب، بندرعباس، خمیر و بندرلنگه دچار حریق شده است.

در استان کرمانشاه آتش سوزی شدید منطقه حفاظت شده " بوزین و مرخیل" در بخش مرزی باینگان شهرستان پاوه نه تنها خسارات زیادی به محیط زیست وارد کرد بلکه جان یک امدادگر را هم گرفت.

منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل با هدف حمایت از گونه با ارزش شوکا و ارزش‌های رویشگاهی با مساحت ۲۳ هزار و ۷۲۴ هکتار در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ حفاظت شده اعلام شد.

این منطقه بکر و زیبا که در نقطه صفر مرزی بین ایران و عراق قرار دارد یکی از مناطق باارزش از نظر محیط زیستی است، اما متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل بی‌احتیاطی در فصول گرم سال دچار آتش‌سوزی می‌شود و بخش زیادی از آن از بین می‌رود.

اولین آتش در سال ۹۹ روز سه شنبه ۶ خرداد بر جان این منطقه حفاظت شده انداخته شد و متاسفانه حدود ۳۵۰ هکتار از سطح این منطقه طعمه حریق شد، اما باتلاش نیرو‌های تیپ انصار الرسول (ص) سپاه جوانرود، نیرو‌های منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست، انجمن مردمی ژیوا و گروه‌های مردمی منطقه پس از چندین ساعت آتش مهار شد.

در عملیات مهار آتش سوزی متاسفانه یکی از نیرو‌های تیپ انصار الرسول (ص) نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دچار سوختگی شدید شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.

شواهد و قراین نشان می‌دهد که آتش سوزی پاوه هم عامل انسانی دارد.

اما اوج آتش سوزی در استان کهگیلویه و بویراحمد است. آتش در خرداد ماه امسال افزون بر ۳۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع شهرستان گچساران و روز جمعه نهم خرداد بیش از ۲۰۰ هکتار از جنگل‌های خائیز در کهگیلویه را به تلی از خاکستر مبدل کرده و آتش‌سوزی همچنان ادامه دارد.

آتش‌سوزی خائیز از روز پنجشنبه هشتم خرداد ماه آغاز شده است. از ظهر روز جمعه نهم خرداد نیز آتش در شهرستان سردسیری دنا به ارتفاعات کو‌های مشرف به روستا‌های کره سرایت کرد؛ همچنین آتش سوزی در ارتفاعات دیل گچساران گزارش شد که به محض اطلاع یافتن از این آتش سوزی نیرو‌های امدادرسان و محیط بانان برای اطفا حریق به منطقه اعزام شدند.

به گفته استاندار کهگیلویه وبویراحمد با همکاری وزارت دفاع و سپاه سه بالگرد آب پاش برای اطفای حریق آتش منطقه حفاظت شده خاییز کهگیلویه تا قبل از غروب شب در منطقه مستقر خواهد شد.

نیرو‌های مردمی، امدادی و هلال احمر نیز به شکل فعالی در مهار آتش حضور دارند. در روز‌های گذشته تصاویر و کلیپ‌های دلخراشی از کشته و یا فرار برخی گونه‌های جانوری دراین منطقه حفاظت شده و در میان زبانه‌های آتش در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دست به دست شده است.

منطقه حفاظت شده خائیز با مساحتی بیش از ۳۳ هزار هکتار در سال ۱۳۷۷ به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد.

این منطقه در فاصله ۱۵ کیلومتری بهبهان است و در حوزه جغرافیایی استان‌های خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.

بر اساس آخرین سرشماری، این منطقه بیش از یک هزار ۵۰۰ راس کل و بز دارد که وجود دریاچه سد مارون و چشمه ها، همچنین وجود چند غار طبیعی، گونه هایی، چون پلنگ و کاراکال و پرندگان با ارزشی مانند جغد شاخدار و جغد ماهی خوار به اهمیت این منطقه افزوده است.

پوشش گیاهی منطقه بلوط (گونه غالب) بنه، کلخنگ، بادام وحشی، ارژن، خوشک، گون، گیاهان دارویی و گونه‌هایی از خانواده گندمیان است.

در استان فارس هم ارتفاعات و مراتع کوهستانی منطقه کیان آباد شیراز هم دچار حریق شد. براساس گزارش با تلاش آتشنشانی شیراز، نیرو‌های مردمی و نظامی آتش مهار شد. "بی دقتی" و "سهل انگاری" شهروندان عامل این آتش‌سوزی اعلام شده است.

از اواسط اردیبهشت امسال تاکنون ده‌ها مورد آتش سوزی در نقاط مختلف استان فارس گزارش شده است که به گفته مدیرکل منابع طبیعی فارس طی ۲۴ ساعت گذشته نیز بزرگترین آتش سوزی طبیعت فارس در شهرستان کازرون رخ داده که در حال حاضر تحت کنترل است.

وضعیتی مشابه در شهرستان جیرفت استان کرمان هم رخ داد و مراتع و پوشش گیاهی منطقه کلجک و نرگسان در بخش جبالبارز جنوبی این شهرستان دچار حریق شد که پس از پنج ساعت مهار گردید.