سازه‌های بزرگ زیادی در سراسر دنیا وجود دارند که با اهداف مختلف ساخته شده‌اند و هر کدام، ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای مثال هدف از ساخت برج میلاد تهران کارهای مخابراتی بوده است.

اما قصد ما در این مطلب، معرفی بزرگ‌ترین سازه‌هایی در دنیا می‌باشد که در ساخت آن‌ها از فلز استفاده شده است. شاید لیست زیر به مرور کمی تغییر کند، چرا که همیشه سازه‌های جدیدی در حال ساخت هستند تا بتوانند از قبلی‌ها سبقت بگیرند. در ادامه همراه ما باشید تا پس از بررسی مزایای اجرای سازه‌های فلزی، با بزرگ‌ترین آن‌ها آشنا شویم.

مزایای سازه‌های از جنس فلز

از مزایای سازه‌های فلزی می‌توان به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کرد:

• در مقایسه با سایر سازه‌ها، سریع‌تر اجرا می‌شوند.
• در موارد زیادی قیمت مصالح فولادی از جمله قیمت روز میلگرد  از دیگر فلزات و یا مصالح غیر فلزی پایین‌تر است.
• امکان توسعه طبقات در این سازه‌ها به نسبت انواع دیگر، امکان پذیرتر است.
• در انواع فلزی، امکان محاسبات دقیق بیشتر است.
• از طرفی وزن این سازه‌ها نسبت به نوع بتنی کمتر بوده و از طرفی دیگر فضای کمتری را اشغال می‌کنند.
• هزینه تخریب کمتر است و حتی وقتی تخریب می‌شوند، هم از ارزش بیشتری نسبت به سازه‌های دیگر برخوردارند.

لیست سازه‌های معروف دنیا

اکنون که با مزایای سازه‌های فلزی آشنا شده‌ایم، زمان آن رسیده تا هشت سازه فلزی بزرگ دنیا را بشناسیم.

1. برج ایفل؛ 42 سال بدون رقیب

نمی‌توان به معرفی بزرگ‌ترین سازه‌های فلزی جهان پرداخت و از برج ایفل چشم‌پوشی کرد. از آن‌جایی که این برج، پربازدیدترین بنا در جهان است، حتی اگر امروزه جز بلندترین و بزرگترین‌ها نباشد، باز هم ارزش بررسی دارد.

ساخت این برج در سال 1887 شروع شد و با تلاش 850 نفر در حدود دو سال ساخته و در مارس 1889 افتتاح شد. این برج زیبا و بی‌نظیر دارای ویژگی‌های زیر است:

• در ساخت آن از 18,034 قطعه استفاده شده است.
• برای اتصال قطعات از 2.5 میلیون پیچ و مهره و میخ پرچ استفاده شده است.
• ارتفاع آن 324 متر است.
• وزن آن بیش از 10 هزار تن است.
• در ساخت آن از هفت هزار و 300 تن فولاد استفاده شده است.
• قبل از آن، ستون یادبود واشنگتن، بزرگ‌ترین سازه جهان بود.
• بلندترین سازه موجود در شهر پاریس و چهارمین سازه بلند فرانسه است.

در نظر داشته باشید این سازه عظیم فولادی به لیل شکل ظاهری خاصی که دارد شامل تعداد زیادی خرپا است که از مصالح فولادی مختلف از جمله قوطی و نبشی استفاده شده‌است. قیمت نبشی برای طراحان چنین سازه‌هایی که بخش بسیار زیادی از آن را فولاد تشکیل می‌دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

2. برج ویلیس؛ بلندترین آسمان خراش فلزی جهان

سال 1969 شرکتی به نام سیرز که حدود 350 هزار کارمند داشت، تصمیم گرفت تا نیروهای خود را در یک ساختمان جمع کند و پس از بررسی و مشورت‌هایی که با مشاوران خود و مقامات محلی شیکاگو داشت، تصمیم گرفت برجی به نام سیرز را بسازد.

برای ساخت این برج باید 15 ساختمان بزرگ و قدیمی را از حدود 100 نفر مالک خریداری کرده و پس از آن با پرداخت 2.7 میلیون دلار، بخشی از خیابان کوئینسی را خریداری می‌کردند. شرکت سیرز این کار را انجام داد و بعد از آماده کردن زمین از معماران به نام دنیا از جمله فاضلور رحمان خان دعوت کرد تا کار ساخت پروژه را شروع کنند.

این برج که از تکنیک ساخت مربع لوله بهره می‌برد و دارای 110 طبقه با ارتفاع 442 متر است،  از سال 1973 که ساخت آن به پایان رسید تا سال 1998 بلندترین ساختمان در جهان بود.

در سال 2009 نام این برج به طور رسمی از سیرز به ویلیس تغییر یافت و در همان سال تغییراتی در آن به وجود آمد. اضافه کردن بالکن‌های شیشه‌ای به طبقه 103 این ساختمان برای جذب گردشگر بیشتر و دیدن فضای زیر پا، آن هم از طبقه 103 از جمله تغییرات مهم این برج بود.

3. ساختمان امپایر استیت؛ 15 مرتبه تغییر برای بلندترین بودن

بعد از اینکه طراحی این ساختمان 15 بار تغییر کرد تا مطمئن شوند بلندترین در جهان خواهد بود، بالاخره در سال 1930 ساخت آن شروع شده، در سال 1931 هم با 102 طبقه افتتاح شد و حدود 40 سال بلندترین ساختمان جهان بود.

با وجود تبلیغات فراوانی که برای آن صورت گرفت، حدود 20 سال طول کشید تا به سود‌دهی رسیده و افراد و شرکت‌هایی در آن مستقر شوند. اما از همان اول مورد توجه گردشگران قرار گرفت. به طوری که سالانه حدود چهار میلیون گردشگر از سراسر جهان از آن دیدن می‌کنند. البته که این تعداد بازدید، بیشتر از رصدخانه‌هایی است در طبقه های 86 و 102 واقع شده‌اند.

4. AON CENTER؛ بازهم در شیکاگو

این آسمان خراش 83 طبقه‌ای که با احتساب طبقات زیر زمین آن 88 طبقه است، 346 متر ارتفاع دارد و چهارمین برج بلند شیکاگو بعد از برج‌های سیرز (ویلیس)، ترامپ و ویستا است.

 این برج که سومین ساختمان بلند تمام فولادی در جهان هست توسط ترنر ساخته شده است. شرکتی که در خاورمیانه از محبوبیت خاصی برخوردار بوده و مدیریت پروژه برج خلیفه و چند برج بزرگ دیگر در این منطقه از افتخارات آن محسوب می‌شود.

این برج را می‌توان بلندترین ساختمانی به حساب آورد که نمای آن با 43 هزار اسلب سنگ مرمر ایتالیایی پوشیده شده است. البته این سنگ‌های مرمر هم‌اکنون دیگر وجود ندارند و بعد از اینکه در سال 1973 یک تخته از آن‌ها سقوط کرد، هزینه‌ای را روی دست سازندگان گذاشت تا مجبور شوند آن را با گرانیت سفید به ارزش تقریبی 80 میلیون دلار تعویض کنند. البته در نظر داشته باشد تنها سنگ مرمر به کار رفته در این ساختمان باعث بالارفتن هزینه‌های ساخت آن نشد و مصالح فولادی خاص استفاده شده در آن و همچنین بالا بودن قیمت پروفیل قوطی و دیگر مصالح در زمان ساخت این برج هزینه تمام شده آن را به شد بالا برد.

5. برج سوم مرکز تجارت جهانی چین؛ ساختمانی بدون استرس زلزله

این برج که در راستای توسعه مجتمع تجارت جهانی چین در پکن ساخته شد، دارای 77 طبقه و چهار طبقه زیر زمین بوده و 330 متر ارتفاع دارد. این ساختمان با 30 دستگاه آسانسور پشتیبانی می‌شود و همچنین در سال‌های بعد از حملات 11 سپتامبر، در سال 2010 افتتاح شده و شباهت فراوانی به برج‌های دوقلوی نیویورک دارد. از ویژگی‌های این ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یک هتل پنج ستاره دارای 278 اتاق که در طبقات 64 تا 77 قرار دارند. برای این هتل چهار آسانسور در نظر گرفته شده است که مستقیما لابی را به طبقه 64 متصل می‌کنند.
• یک سالن بزرگ با ظرفیت 1600 صندلی
• یک پارکینگ
• فضای اداری که طبقات اول تا 55 را شامل می‌شوند.
• رستوران و یک عرشه برای مشاهده فضای بیرون در طبقات 79 تا 81
• 30  دستگاه آسانسور که اشخاص را در کمتر از 20 ثانیه به طبقه 64 (هتل) و در کمتر از 30 ثانیه به طبقه 79 (رستوران) می‌رساند.
• و...

بعد از اینکه این برج در منطقه‌ای زلزله‌خیز احداث شد، نگرانی‌هایی را برای مردم آن منطقه به وجود آورد. اینجا بود که معمار آن به یک دیوار برشی صفحه فولادی کامپوزیت که در پایه برج قرارداده بود، اشاره کرده و نگرانی‌ها را نسبت به تخریب برج کاهش داد.

1. ساختمان نیویورک تایمز؛ ساختمانی اعتراضی

ساخت ساختمانی 319 متری در شهر نیویورک که به ساختمان نیویورک‌تایمز معروف است، در سال 2001 آغاز و در سال 2007 پایان یافت. حاصل حدود شش سال ساخت، 52 طبقه بود که بیشترین آن‌ها در اختیار نشریه نیویورک‌تایمز قرار گرفت. اما نشریه در تمام طبقات مستقر نشد و طبقه‌های دوم تا 21 را به خود اختصاص و بقیه را اجاره داد.

این ساختمان فولادی به ساخمان سبز نیز معروف است. چرا که چندین ویژگی در آن نهفته است که مصرف انرژی را کاهش می‌دهند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سایه‌بان‌هایی قابل حمل، که 30 درصد گرمای خورشید را کاهش داده و موجب کاهش 13 درصدی مصرف انرژی می‌شوند.
• 18000  چراغ موجود در ساختمان، هرکدام یک تراشه الکتریکی دارند تا بسته به اینکه در اتاق کسی وجود دارد یا خیر، نور اتاق را کم و زیاد کند.
• تولید برق و گرما در خود ساختمان، به طوری‌که در یک اتاق با گاز طبیعی برق تولید کرده و با گرمای حاصل از تولید برق، آب را گرم کرده و برای گرمای ساختمان استفاده می‌کنند.

همچنین این ساختمان را می‌توان ساختمانی اعتراضی نیز نام‌گذاری کرد. چراکه در تابستان سال 2008 سه کوهنورد به نشانه اعتراض به سه موضوع مختلف از دیوارهای این ساختمان بالا رفته و هرکدام کار خاصی را انجام دادند. هرچند که دو نفر از آن‌ها در پشت‌بام ساختمان دستگیر شدند، اما اعتراض خود را به این شکل نشان دادند.

استفاده از آهن در ساختمان سازی

اما حالا بعد از شناخت بزرگ‌ترین سازه‌های فلزی دنیا و پیش از اینکه ساختمان رویایی که در ذهن خود ساخته‌اید را اجرا کنید، بهتر است بدانید که تیرآهن یکی از مهم‌ترین پروفیل‌ها در صنعت ساختمان شناخته می‌شود؛ که به دو نوع H و I در بازار موجود بوده و هرکدام باتوجه به نوع کاربردشان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصول در ساخت سازه‌ها اهمیت فراوانی دارد به صورتی که نوسانات قیمت تیرآهن و دیگر آهن آلات که به صورت روزانه در سایت آهن آنلاین (www.ahanonline.com) اعلام می‌شود، به راحتی می‌تواند هزینه کلی سازه را تغییر دهد.

به عبارت دیگر حجم استفاده از این محصول به اندازه‌ای بالاست که حتی کوچک‌ترین تغییر در قیمت تیرآهن موجب اختلاف زیاد در هزینه اجرا خواهد شد. انتخاب مناسب چنین کالای مهمی تاثیر بسیاری در تعیین موفقیت و شکست پروژه خواهد داشت. تصور اینکه برج ویلیس یا حتی همین ساختمان‌های چند طبقه ی دور و اطراف ما با اندکی تغییر در قیمت آهن، میلیونی یا میلیاردی تغییر قیمت داشته باشند سخت است.

سخن پایانی

با کمی دقت در ساختمان‌های بلند دنیا و به خصوص ساختمان‌هایی که با فولاد و آهن ساخته شده‌اند می‌توانیم به این نتیجه برسیم که استفاده از فولاد برای ساختمان‌سازی در ایالات متحده آمریکا از محبوبیت بالایی برخودار است.

همچنین همیشه بر سر اینکه ساختمانی که ساخته می‌شود از ساختمان‌های قبلی، حتی به اندازه چند سانتی‌متر بلندتر باشد، رقابت بوده، هست و خواهد بود. هیچ‌وقت انسان دست از رویاهای خود برای سوار‌شدن بر ابرها نخواهد کشید.