برخی از اهم دستورالعمل‌های بهداشتی مطرح و منتشر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدین شرح است: 1- در مقطع بازگشایی و تا اعلام وضعیت سفید قطعی، ظرفیت فروش بلیت برای هر سالن تا سقف 50 درصد مجاز است. 2- لازم است هنگام ورود و خروج تماشاچیان و حضور در سالن انتظار، فاصله‌گذاری ایمن رعایت شود. 3- در دسترس بودن مایع ضدعفونی کننده برای مراجعه‌کنندگان الزامی است. 4- ضدعفونی کامل سینما و سالن‌ها طبق دستورالعمل اعلامی وزارت بهداشت هر روز یک بار الزامی است. 5- بوفه‌های سینما و سالن‌های هنری و آموزشگاه‌ها موظف به رعایت حداکثر موازین بهداشتی بوده و مجاز به عرضه مواد غذایی، تنقلات و نوشیدنی به‌صورت فله نیستند. 6- تمامی هنرجویان آموزشگاه‌ها از وسایل آموزشی اختصاصی استفاده کنند.7- استفاده از دستکش و ماسک در محیط سالن‌های سینمایی، هنری و آموزشگاه‌ها برای کارکنان، هنرجویان و مراجعان الزامی است. 8- سینماها، سالن‌های هنری و آموزشگاه‌هایی که رعایت دستورالعمل‌ها را نداشته باشند، تعطیل خواهند شد. 9- ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها مکلف به نظارت دقیق بر اجرای دستورالعمل‌ها خواهند بود. «قادر آشنا» مدیرکل هنرهای نمایشی در ارتباط با شفاف‌سازی سالن‌های تئاتر و رعایت پروتکل‌های بهداشتی گفت: همانطور که قبلا هم گفته بودم ما در این مدت شیوه‌نامه‌های کاملا تخصصی حوزه نمایش را آماده و تحویل وزارت ارشاد و ستاد مقابله با کرونا داده بودیم. ستاد ملی مقابله با کرونا هم امروز اعلام کرد از ابتدای تیرماه فعالیت‌های هنری از جمله تئاتر می‌تواند آغاز و فعالیت‌ها را از سر بگیرد، بنابراین وزارت فرهنگ و ارشاد هم به‌صورت رسمی این خبر را به‌همراه یک پروتکل ابلاغی اعلام کرد. وی در ادامه افزود: ستاد به‌صورت کلی چند نکته را اعلام کرده از جمله اینکه مثلا در این مدت تنها از ظرفیت 50 درصدی سالن‌ها استفاده شود، موارد بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی با زدن ماسک و پوشیدن دستکش رعایت شود که اینها بیشتر معطوف به مخاطبان بود، نه به خود اجرا و هنرمندان که اینها هم بالاخره بخشی از جامعه اجرا هستند. در ارتباط با ابلاغیه اخیر و بازگشایی سالن‌های تئاتر اول تیرماه «فارس» با دکتر بهروز غریب‌پور، کارگردان پیشکسوت تئاتر و سرپرست گروه تئاتر عروسکی آران گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:
آقای غریب‌پور حتما شنیده‌اید که از ابتدای تیرماه قرار است سالن‌های نمایش بازگشایی شوند و مطمئنا با توجه به یک تعطیلی چهارماهه با چالش‌های زیادی روبه‌رو خواهند بود، در این رابطه و براساس تجربیات هنری، شما فکر می‌کنید آیا سالن‌ها می‌توانند به‌سرعت خود را از شرایط خارج کرده و نزدیک به تولید کنند یا خیر؟
ببینید ما تا به امروز با چنین پدیده‌ای روبه‌رو نبودیم تا ببینیم تجربیات گذشته‌مان چطور بوده، بنابراین راه‌های جدید را باید در این زمینه امتحان کرد. کرونا در تمام دنیا باعث شد که راه‌های جدید ارتباطی کشف شود شما الان ببینید میزان بازدید از موزه‌ها و حتی دیدن نمایش‌ها به‌صورت نجومی در همین زمان کرونایی و قرنطینگی بالا رفته است. درست است که ما تجربه عینی نداریم اما شاید بیشتر هم فرصت داشته باشیم تا یک شیء یا یک تابلو را ده‌ها بار ببینیم و بازهم برگردیم و آن را تماشا کنیم درحالیکه وقتی وارد یک موزه می‌شویم به لحاظ جسمانی ممکن است اندک ساعتی خسته شویم یا زمان نداشته باشیم که وقت زیادی بگذاریم اما این فرصت مجازی توانست این شرایط را فراهم کند که ده‌ها بار به یک موزه سر بزنیم.
پس شما از این اتفاق مجازی استقبال می‌کنید همینطور در عرصه نمایشی؟
بله، چرا که نه به‌هرحال تله‌تئاترها و تئاترهای آنلاین هم در این دوره برای ما تجارب جدیدی شد که من تصور می‌کنم هم می‌توانیم آنها را خلاقانه‌تر و با روش‌های جدیدتر اتخاذ کنیم و هم اینکه تقلید از دیگر کشورهای مطرح در این عرصه داشته باشیم. به‌هرحال الان شرایطی هم که برای تئاتر گذاشته‌اند با پرکردن ظرفیت 50 درصدی شاید خیلی مشکلی ایجاد نکند چرا که اینطور هم نبوده، همیشه همه سالن‌های ما صددرصد پر شوند، بنابراین وقتی می‌گوییم ظرفیت 50درصدی خود این عملا یک جمعیت حداقلی را در برابر یک کار می‌نشاند.
البته مطرح شد که کارها با نمایش‌های خیابانی و نمایشنامه‌خوانی آغاز شوند.
بله، تئاترخیابانی و کارناوال‌های با ماسک می‌تواند آغازگر خوبی باشند، اما درمانگر نیستند همینطور درباره نمایشنامه‌خوانی هم من نظرم این است که به‌هرحال باعث می‌شوند ترس و واهمه مردم بریزد و معلوم شود که می‌توان زیر یک سقف بود یا خیر. بنابراین می‌توان گفت که همه اینها تجربیاتی است که فعلا باید منتظر باشیم و ببینیم آزمون و خطایمان تا کجا جواب می‌دهد و این تلاش خوبی است و من مطمئنم که با این شیوه‌های جدید می‌توانیم بر میزان تماشاگرمان اضافه کنیم. من حتی پیشنهاد دادم که جشنواره تئاتر فجر امسال را آنلاین یا به‌صورت تله‌تئاتر برگزار کنیم.
استدلال‌تان در این زمینه چیست؟
ببینید شرایط آینده کرونایی که مشخص نیست می‌توانیم در این دوره لااقل تمام آن بودجه‌ای که صرف آمد و رفت و هزینه‌های خورد و خوراک و اقامت داریم، خرج ضبط آثار ماندگار و اثرگذار کنیم و اجراها را به‌صورت آنلاین یا تله‌تئاتر داشته باشیم. من در این زمینه یک مثال برایتان بزنم. شخص خودم از آغاز فعالیت گروه تئاتر عروسکی آران همواره سعی کردم یک ضبط خوب تمام عیار از کارها داشته باشیم و ما جزو اولین گروه‌هایی هستیم که در تئاتر آنلاین فعال شدیم، دلیلش هم این بود که همیشه پیش‌بینی شرایط آینده کردم.
یک عده هنرمندان هنوز هستند که مخالف کارهای آنلاین هستند و با آن ارتباط برقرار نمی‌کنند و دلایل متفاوتی هم در این زمینه دارند، مثل اینکه تئاتر با نفس تماشاگر گرم است و بدون تئاتر رخ به رخ، نمایش معنی نمی‌دهد
ببینید من کاری با هنرمندانی که مخالف هر چیزی هستند ندارم، ولی حرفم این است که به‌هرحال این امر هم یک سعی و خطا است که کسی هنوز تجربه نکرده است چطور است بدون تجربه بگوییم این نمی‌شود و آن نمی‌شود؟! وقتی در این شرایط چهار ماهه تعطیلی سالن‌ها ما هیچ نمایشی نداریم باید اجازه بدهیم که واژه تئاتر کلا از بین برود؟ بالاخره باید یک شکلی از تئاتر باشد تا زمانی که شرایط مطلوب شد و انگیزه مردم و هنرمندان برای کار روبه‌روی صحنه زیاد شد، دوباره به حرکت قبلی بازگردیم و کارها را به روال عادی انجام دهیم پس این به اصطلاح عوامانه یک چراغ است که روشن می‌گذاریم، هیچ بدی هم ندارد و من مخالف آن نیستم.
شما خودتان اگر تئاتر برایتان خطر جانی داشته باشد به سالن می‌روید؟
خیر. مطمئنا من خودم به‌عنوان یک تماشاگر حاضر نیستم الان به سالن تئاتر و سینما بروم به‌خاطر اینکه فکر می‌کنم عضوی از بدنم از فعالیت افتاده و نفس کشیدنم عادی نیست! اینها همه تجربه دوران بسیار سخت است که باید ببینیم و برایش تمهیداتی بیندیشیم. به همان اندازه که دانشمندان در آزمایشگاه‌ها به‌دنبال پیداکردن ویروس ضد کرونا هستند، در آزمایشگاه‌هایی مثل تئاتر هم تلاش می‌شود که راهی در این عرصه پیدا کرد، مهم حرکت و تلاش ماست و باید مطمئن باشیم که اگر یک راه جواب نمی‌دهد به سراغ راه بعدی برویم و ناامید نباشیم.
در هر صورت مساله جان مردم با آزمون و خطا جور در نمی‌آید .
من هم با شما موافق هستم بگذارید نظرم را با یک مثال به شما بگویم. اگر روی یک تابی بنشینیم برای تاب‌خوردن و لذت بردن ولی احساس کنیم زیرپایمان خالی است و روی هوا هستیم، سوار آن نمی‌شویم در سالن تئاتر هم همینطور است، ما دوست داریم روی یک تاب آرام بنشینیم و تاب بخوریم و از دیدن نمایش و اتفاقات صحنه لذت ببریم اما اگر احساس کنیم زیرپایمان خالی است، هیچوقت به سالن نمی‌آییم. بنابراین در سالن تئاتر هم باید آرامش تماشاگر در نظر گرفته شود و این چیز کمی نیست و با مساله آزمون و خطا توجیه نمی‌کنم باید ببینیم دقیقا این احساس را به تماشاگر می‌دهیم یا خیر و اینکه خیالشان راحت باشد. در هر حال این هم مثل مساله سقوط هواپیما و چیزهای دیگر که مردم یک مدتی به‌خاطر عدم اعتماد می‌ترسند و بعد دو مرتبه امتحان می‌کنند، قابل امتحان است اما نکته این است که تئاتر مثل هواپیما سوارشدن و کسب و کار و تجارت الزام زندگی نیست یعنی نیاز به زندگی و کار کردن نیست و می‌تواند یک ریسک باشد. اینجاست که باید بگوییم درباره هنر قرار نیست ما ریسک کنیم، سفر و تجارت و کاسبی نیست درباره هنر نمی‌توان ریسک کرد، زیباترین غزل‌های سعدی و حافظ در شرایطی که بمب روی سر ما می‌ریزد، بی‌اثر است. بنابراین باید بدانیم که تجربه‌ای سخت پیش‌رو داریم که مدتی طول می‌کشد شرایط به حالت عادی باز گردد.
در ارتباط با حمایت دولت از تئاتر نظرتان چیست آیا اتفاقی در این مدت افتاده است؟
ما که چیزی ندیدیم. در حالی که دولت می‌بایست کمک می‌کرد در این مدت که البته فقط شنیدیم و ندیدیم که دولت حمایتی بکند. ما از همان ابتدا که آقای روحانی به ریاست‌جمهوری انتخاب شدند چیزی ندیدیم که مثلا حرفی از تئاتر زده باشند و فرهنگ برایشان تنها در چند چیز خاص خلاصه شده که البته آنها هم هیچ ربطی به تئاتر ندارند و الان هم در ابلاغیه اخیرشان برای ستاد مقابله با کرونا باز حرفی از تئاتر نشنیدیم که زده باشند انگار که اصلا تئاتر و تئاتری وجود ندارد! به‌هرحال ایشان میانه‌ای با هنر تئاتر ندارند و اصلا هم فکر نمی‌کنم به تماشای تئاتر تا به حال نشسته باشند. همه این بی‌توجهی‌ها در هر صورت به شرایط کنونی هنرمندان و تئاتر تاثیرگذار است و شرایط را هم که همه می‌بینیم!
در ارتباط با فعالیت‌های گروه نمایشی خودتان بگویید پس از بازگشایی سالن‌ها تصمیم دارید چه کارهایی را با اولویت روی صحنه تالار فردوسی ببرید؟
اول اینکه طبیعی است چون گروه نمایشی ما پشت صحنه زیاد است و تعداد نیروهایمان شاید بیش از هر نمایشی باشد ما احتیاج به رعایت موازین بهداشتی بیشتری داریم و باید بیشتر محتاط باشیم ضمن اینکه مجوز فعالیت ما را بنیاد رودکی می‌دهد، فعلا که چنین اتفاقی نیفتاده است و ممکن است در روزهای آینده با پروتکل‌هایی کار ما هم مجوز بگیرد.
دیدگاه تان را بنویسید