چرا بایدن پا پیش نمی گذارد؟

تعلل دولت بایدن در لغو تحریم ها و یا دستکم ارایه امتیازهایی به ایران برای بازگشت به برجام در محافل داخلی آمریکا نیز محل بحث و یا حتی انتقاد شده است.

 وب سایت "فارن پالسی" با انتشار گزارشی از پشت پرده مشکلات و حتی اختلاف دیدگاه های درونی تیم بایدن و تاثیر آن بر تعلل رییس جمهوری جدید آمریکا در بازگشت به برجام خبر داده است. این وب سایت آمریکایی دیدگاه ناظرانی را بازتاب داده که از تعلل دولت بایدن و از دست رفتن فرصت برای تعامل با ایران در روزها و هفته های نخست تغییر دولت آمریکا  انتقاد کرده اند.

بایدن در طول مبارزات انتخاباتی وعده بازگشت به برجام در صورت پیروزی در انتخابات را داده بود اما در بیش از 1 ماه گذشته و از زمانی که پا به کاخ سفید گذاشته به نظر می رسد عجله ای برای لغو تحریم های ایران و احیای برجام ندارد و موضع رسمی دولت او این است که ایران باید به تمامی تعهدات خود در برجام بازگردد و آن گاه آمریکا دوباره به این توافق خواهد پیوست.

در مقابل ایران هم اصرار دارد به واسطه نقض برجام از سوی دولت آمریکا و خروج یکجانبه این کشور از برجام در دوره ترامپ، این ایالات متحده آمریکاست که باید گام نخست را بر دارد و تمامی تحریم ها را علیه ایران لغو کند و آن گاه پس از راستی آزمایی لغو تحریم ها، ایران اجرای تمامی تعهدات برجامی را از سر خواهد گرفت.

موضع رسمی دوطرف در 1 ماه گذشته منجر به بن بست شده و تهران و واشنگتن انتظار دارند طرف مقابل نخستین گام را بردارد.

بر اساس این گزارش، در داخل تیم بایدن نظرها درباره نحوه نزدیک شدن به ایران به دو گروه تقسیم می شود که در سویی "آنتونی بلینکن" و "جیک سالیوان" وزیر خارجه  و مشاور امنیت ملی کابینه بایدن قرار دارند و در سوی دیگر "رابرت مالی" و "جاناتان فاینر" مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا و معاون مشاور امنیت ملی کابینه بایدن قرار دارند.

در حالی که موضع مالی و فاینر درباره بازگشت به برجام بر ضرورت برداشتن قدم اول از سوی آمریکا و دستکم لغو بخشی از تحریم ها به عنوان مشوق برای تهران به منظور بازگشت به مذاکره است، اما بلینکن و سالیوان معتقدند باید موضع سرسختانه تری در برابر ایران در پیش گرفت؛ چون از نظر این دو، ارایه امتیاز به ایران، دولت بایدن را زیر فشاری غیرضروری در برابر مخالفان دولت در کنگره و متحدان منطقه ای از جمله اسراییل و برخی کشورهای عربی قرار خواهد داد.

بلینکن و سالیوان معتقدند با وجود مخالفت های جدی مخالفان برجام در کنگره آمریکا از سوی جمهوریخواهان و حتی برخی چهره های دموکرات از جمله سناتور دموکرات "باب منندز" رییس جدید کمیته روابط خارجی سنای آمریکا (که مخالف احیای برجام و ارایه امتیاز به ایران است) برداشتن نخستین قدم از سوی دولت بایدن و ارایه امتیاز به ایران در جهت احیای برجام در شرایط کنونی، می تواند درتصویب و پیشبرد دیگر اولویت های مهم داخلی دولت بایدن از جمله بسته کمکی 1.9 تریلیون دلاری مبارزه با کرونا که نیازمند همکاری دوحزبی در کنگره است، تاثیرات منفی بگذارد.

سالیوان و بلینکن همچنین می خواهند کشورهای عربی همچون عربستان و نیز اسراییل را هم در روند مذاکرات با ایران دخیل کنند؛ در حالی که ایران به شدت مخالف این موضوع بوده و از سوی دیگر حضور اسراییل و عربستان به عنوان مخالفان سرسخت برجام، مذاکرات احتمالی با ایران را پیچیده تر خواهد کرد.

"کلسی داونپورت"مدیر سیاست منع گسترش سلاح های هسته ای در انجمن کنترل تسلیحات با انتقاد از تعلل دولت بایدن در این زمینه به فارن پالسی گفت: "من فکر می کنم دولت بایدن در هفته اول کار خود فرصت را از دست داد تا نشانه ای قویتر و مشخص تر از حسن نیت خود برای بازگشت به برجام ارسال کند." او افزود: "در طول همین  مدتی که تیم بایدن تعلل کرد، مواضع در ایران سخت تر شد. من از تأخیر دولت بایدن در این مرحله تعجب نمی کنم اما فکر می کنم ایران انتظار اقدام سریعتر را داشت. به هر حال، به دلیل خروج ترامپ از برجام، این ایالات متحده است که مسئول بحران پیرامون برجام است. "

"علی واعظ" مدیر پروژه ایران در "گروه بین المللی بحران" هم که تا همین اواخر با فرستاده بایدن در امور ایران یعنی با " رابرت مالی" همکاری داشته (رابرت مالی پیش از انتصاب به عنوان مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا رییس گروه بین المللی بحران بوده است.)، در این باره معتقد است: "بدون شک تحریم ها توانایی ایران در مبارزه با همه گیری کرونا را محدود کرده است... ارائه کمک های بشردوستانه از نظر اخلاقی و حتی سیاسی برای دولت بایدن کاملاً قابل دفاع بود. اشتباه این است که عدم برداشتن گام هایی از سوی دولت بایدن برای اعتمادسازی، این حس را در تهران ایجاد کرده است که دولت بایدن در واقع می خواهد همان سیاست فشار حداکثری ترامپ را این بار با لبخند ادامه دهد ."