نتایج یک تحقیق جدید در دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد بازی‌های پدران با کودکان زیر سه سالشان، نه‌تن‌ها با نوع بازی مادرها متفاوت است که آثار متفاوتی هم روی آینده این بچه‌ها می‌گذارد. کریتیو کامنز (Creative Commons) یک مؤسسه تولید محتواست که از تحقیقات دانشگاهی گزارش‌های خلاصه شده رسانه‌ای تولید می‌کند و مطلبی که در ادامه می‌خوانید به نقل از کریتیو کامنز در وب‌سایت ساینس‌دیلی منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان نیز آن را با ترجمه حمیدرضا کیانی منتشر کرده است.
تفاوت‌های آشکار بازی پدران با کودکان
پژوهشی که در دانشکده آموزش‌وپرورش دانشگاه کمبریج با همکاری بنیاد ال‌ای‌جی‌اُ انجام شد، شواهد پراکنده‌ای از ۴۰ سال گذشته گردآورد تا درک بیشتری درباره نحوه بازی کردن پدران با فرزندانشان را در سنین بسیار کم (صفر تا ۳ سالگی) فراهم کند. محققان می‌خواستند دریابند که آیا بازی‌های پدر - کودک با نحوه بازی کردن کودکان با مادرانشان متفاوت است یا نه و اثر این تفاوت بر رشد کودک چقدر است.
اگرچه به طور کلی مشابهت‌های فراوانی بین پدران و مادران وجود دارد، اما یافته‌ها نشان می‌دهد پدران، حتی با کوچک‌ترین فرزندانشان، بیشتر بازی‌های فیزیکی می‌کنند و فعالیت‌هایی مانند قلقلک دادن، دنبال هم کردن و سوار کردن بچه‌ها بر پشت خود را انتخاب می‌کنند. ظاهراً این بازی‌ها به کودکان کمک می‌کند تا احساساتشان را مهار کنند. همچنین بعدها هنگامی که به محیط‌هایی وارد شوند که در چنین مهارت‌هایی اهمیت دارند - به‌خصوص مدرسه - بازی‌ها می‌تواند نظم‌بخشی به رفتارشان را بهبود بخشد.
زمان و فضا در اختیار پدرها قرار دهید
پاول رامچاندانی، استادی که در دانشگاه کمبریج، متخصص بازی در آموزش و پرورش و رشد و یادگیری است، می‌گوید: «مهم است که درباره تأثیر بازی پدر-کودک اغراق نشود، زیرا در آنچه تحقیقات می‌توانند به ما نشان دهند، محدودیت‌هایی وجود دارد، اما واقعاً به نظر می‌رسد کودکانی که مقدار زمان معقولی با پدرشان بازی می‌کنند، به‌عنوان یک فعالیت گروهی از آن فایده می‌برند.» دکتر کیارا لاورتی، از بنیاد ال‌ای‌جی‌اُ گفت: «در سطح سیاست‌گذاری، این یافته‌ها نشان می‌دهد که ما به ساختارهایی نیاز داریم که به اندازه مادران، زمان و فضا در اختیار پدران قرار دهد تا در طول این سال‌های حیاتی اولیه با کودکانشان بازی کنند. حتی امروزه، مثلاً برای پدرانی که کودکشان را به گروه‌های والد-کودک (۱) می‌برند، غیرمعمول نیست که ببینند تنها پدر حاضر در جمع هستند. تغییر فرهنگی دارد شروع می‌شود، اما باید بیشتر از این‌ها اتفاق بیفتد.»
تقویت مهارت‌های کودک در بازی با پدر
به خوبی می‌دانیم که بازی‌کردن پدر و مادر با کودک در سال‌های ابتدایی زندگی‌اش به مهارت‌های اساسی اجتماعی، شناختی و ارتباطی او کمک می‌کند، اما بیشتر تحقیقات بر رابطه مادر و نوزاد تمرکز می‌کنند. مطالعاتی که بازی کردن پدر-کودک را بررسی کنند، غالباً اندک هستند یا تصادفاً این کار را انجام می‌دهند. رامچاندانی گفت: «ما در این تحقیق هر چیزی را که می‌توانستیم درباره این موضوع پیدا کنیم، گرد آوردیم تا ببینیم که آیا می‌شود نکته‌ای از آن استخراج کرد یا نه.»
تحقیق دانشگاه کمبریج از داده‌های ۷۸ تحقیقی استفاده کرد که بین سال‌های ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۷ میلادی - بیشتر آن‌ها در اروپا و امریکای شمالی- صورت گرفته بود. محققان اطلاعات ترکیبی درباره چند الگو را تجزیه و تحلیل کردند، از جمله اینکه چند وقت یک‌بار پدران و کودکان با هم بازی می‌کنند، ماهیت این بازی‌ها چیست و این بازی‌ها چه پیوندهای احتمالی‌ای با رشد کودکان دارد.
آن‌ها دریافتند به طور متوسط، اکثر پدرها هر روز با فرزندشان بازی می‌کنند. بازی پدر-کودک حتی با کوچک‌ترین فرزندان، در مجموع، بیشتر فیزیکی است. در مورد نوزادان، معنای ساده آن بغل کردن یا کمک به آن‌ها برای بلند کردن آرام دست‌ها یا پاهاست، یا به کار بردن نیرویشان. در مورد کودکان نوپا، پدران معمولاً بازی‌های شلوغ و پرجست‌وخیزی مثل دنبال‌بازی را انتخاب می‌کنند.
بازی با پدر و مهار احساسات منفی
تقریباً در همه مطالعات انجام شده، همبستگی قدرتمندی بین بازی کردن پدر با کودک و توانایی بعدی کودک در مهار احساساتش وجود داشت. کودکانی که موقع بازی‌کردن با پدرانشان بیشتر لذت برده بودند، کمتر احتمال داشت که بیش فعال شوند یا مشکلات رفتاری و عاطفی داشته باشند. همچنین این کودکان در مهار پرخاشگری بهتر ظاهر می‌شدند و در مدرسه وقتی اختلاف‌نظری پیش می‌آمد، کمتر متمایل به رفتار خشونت‌آمیز بودند. دلیل این موضوع ممکن است این باشد که بازی‌های فیزیکی، به طور خاص، برای پرورش این مهارت‌ها مناسب است و پدران هم این نوع بازی‌ها را ترجیح می‌دهند.
رامچاندانی می‌گوید: «بازی فیزیکی موقعیت‌های مفرح و هیجان‌انگیزی ایجاد می‌کند که کودکان باید در آن موقعیت‌ها خود را مهار کرده و نظم ببخشند. باید یاد بگیرید وقتی اوضاع به هم ریخته است - مثلاً وقتی پدرتان پایش را روی انگشت پایتان گذاشته و شما احساس عصبانیت می‌کنید! - نیرویتان را مهار کنید.»
«این موقعیت‌ها محیط امنی هستند که بچه‌ها در آن می‌توانند چگونه واکنش دادن را تمرین کنند. اگر آن‌ها غلط واکنش نشان دهند، به آن‌ها تذکر داده خواهد شد، ولی دنیا که به آخر نمی‌رسد و دفعه بعدی یادشان می‌ماند که طور متفاوتی رفتار کنند.»
همچنین مطالعات انجام شده شواهدی یافت مبنی بر اینکه بازی کردن پدر-کودک تدریجاً در طول سال‌های ابتدایی کودکی افزایش یافته و سپس در طول دوران میانه کودکی (سنین ۶ تا ۱۲ سالگی) کاهش می‌یابد. این امر باز ممکن است به این دلیل باشد که بازی فیزیکی، به طور خاص، برای کمک به کودکان خردسال‌تر اهمیت دارد، تا وقتی که خودشان شروع می‌کنند به کاوش در جهان فراتر از خانه، به‌خصوص مدرسه و به چالش‌هایی که با آن روبه‌رو می‌شوند فائق می‌آیند.
بازی فیزیکی با فرزندان را فراموش نکنید
با وجود فواید بازی کودک-پدر، محققان تأکید می‌کنند کودکانی که فقط با مادرشان زندگی می‌کنند، لزوماً موقعیت نابرابری ندارند.
رامچاندانی اضافه می‌کند: «یکی از چیزهایی که تحقیقات ما بارها و بارها به آن اشاره کرده، لزوم تنوع در انواع بازی‌هایی است که کودکان اجازه دارند انجام دهند و البته مادران نیز به همان اندازه پدران، می‌توانند با کودکان خردسالشان بازی‌های فیزیکی انجام دهند. والدین مختلف ممکن است هنگام بازی با فرزندان تمایلات متفاوتی داشته باشند، اما بخشی از معنای پدر و مادر بودن یعنی خارج شدن از منطقه راحتی خودتان. اگر روش‌های مختلفی برای بازی و تعامل با کودکان در پیش بگیرید، احتمالاً بیشترین فایده را خواهند برد.»
***
پی‌نوشت:
۱- Parent-toddler group یا گروه‌های والد و کودک، گروه‌هایی هستند برای والدین و فرزندان بین تولد تا پنج سالگی. هر کدام از این گروه‌ها کودک‌محور بوده و تجربه بازی متناسب با سن رشد کودک را برای او فراهم می‌کنند، کنش و واکنش مثبت کودک - والد را ارتقا داده و اطلاعاتی در مورد چگونگی کمک به رشد کودک در اختیار والدین قرار می‌دهند.
دیدگاه تان را بنویسید