با برتری خردگرایان در غرب احیای برجام جدی‌تر شده است

رضا ذبیحی در خصوص آخرین گمانه زنی ها پیرامون وضعیت برجام گفت: پس از پیروزی بایدن امکان احیای برجام بوجود آمد، اما برخی تعلل ها از سوی طرف های غربی این احتمال را کمرنگ جلوه می داد، با این حال تحولات جدید نشان می دهد که پیش‌بینی ها در خصوص احتمال احیای قریب الوقوع برجام همچنان محتمل و ممکن است.

وی افزود: اتفاقات حاکی از آن است که در تمامی طرف های غربی و حتی آمریکا تمایل و رغبت قابل ملاحظه ای برای احیای برجام وجود دارد، هر چند هنوز نیاز است که آنها عزم و اراده جدی تری برای تحقق این مهم از خود نشان دهند.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: طی هفته ها و روزهای اخیر حداقل چند تحول مهم در این باره صورت پذیرفته که به عنوان سیگنال های مثبت ارزیابی می شوند، اگر چه این موارد به تنهایی کافی نیستند.

ذبیحی خاطر نشان کرد: اظهارات صریح بایدن مبنی بر تمایل آمریکا برای بازگشت به برجام و این سخن که آمریکا به دیپلماسی بازگشته است، نقطه آغاز این تحولات بوده که در عمل نیز با چند سیگنال مثبت همراه بوده است. ولی با توجه به خسارات های فراوان گذشته و بی اعتمادی های بوجود آمده هنوز ناکافی به نظر می رسد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در عمل نیز چند تحول مثبت رخ داد که سه مورد از مهمترین آنها یکی عقب نشینی آمریکا از مکانسیم ماشه است، دوم عقب نشینی آمریکا و سایر کشورهای غربی از صدور قطعنامه ای علیه ایران در شورای حکام است و سومین مورد نیز وجود نشانه های جدی به منظور آزاد سازی پول های بلوکه شده ایران در کشورهای عراق و کره جنوبی است.

وی افزود: مجموعه این تحولات نشان دهنده این است که طرف غربی از وجود ناکامی ها در گذشته ناشی از سیاست شکست خورده ترامپ در اعمال فشار حداکثری طی سه سال گذشته، مطلع است و به دنبال برون رفت از این شرایط است، اگر چه ممکن است همچنان موانعی در این زمینه وجود داشته باشد.

سه موضوع در خصوص علت تعلل های دولت بایدن قابل بررسی است

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: سه موضوع در خصوص علت تعلل های دولت بایدن قابل بررسی است، نخست فشار اسرائیل و لابی یهود که به هیچ عنوان موافق بازگشت آمریکا به به برجام نیستند و این موضوع را صراحتا به دولت بایدن گوشزد کرده اند. موضوع دوم مخالفت ضمنی و بعضا آشکار تعدادی از کشورهای منطقه با احیای این توافق است و در نهایت علت سوم مخالفت های جدی و قابل ملاحظه ای است که در خود آمریکا در این خصوص وجود دارد.

ذبیحی ادامه داد: از جمله می توان به مخالفت های سناتورهای جمهوری خواه آمریکایی و نیز حتی برخی اندیشمندان این کشور نظیر هنری کسینجر وزیر خارجه اسبق آمریکا اشاره کرد که معتقدند دولت آمریکا باید سیاست خاورمیانه ای ترامپ را ادامه دهد.

وی افزود: این باور کم و بیش در سخنان مقامات جدید ایالات متحده آمریکا نیز به چشم می خورد، از جمله اینکه بایدن خود عنوان می کند پس از احیای برجام به دنبال آن است که از آن به عنوان سکویی برای سایر توافقات استفاده کند و یا اینکه اخیرا خانم شرمن اظهار داشته است واقعیات سال 2021 با واقعیات منطقه در سال 2015 و زمان حصول توافق هسته ای متفاوت شده است.

سخن جناح خردگراتر و دوراندیش در حال برتری یافتن است

این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: با این وجود برآیند مجموعه تحولات و سیگنال های ارسال شده از سوی طرف های غربی نشان دهنده این است که به تدریج سخن جناح خردگراتر و دوراندیش در حال برتری یافتن است و احتمال احیای توافق بیشتر از پیش جدی شده است.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: از سوی دیگر ایران نیز انواع انعطاف ها و حسن نیت ها را از خود نشان داده است و از جمله اینکه با انعقاد توافقی سه ماه با آژانس برخی از دسترسی ها را به منظور برجا ماندن اطلاعات برای آژانس حفظ کرده است و با این اقدام خود، راه را برای بازگشت طرف غربی بازگذاشته است تا از فرصت اندک باقی مانده برای جبران اشتباهات گذشته خود استفاده کند.

عرض اختلافات میان طرف‌ها نسبت به گذشته کمتر شده است

ذبیحی افزود: سخنان مقامات ایرانی مبنی بر اینکه برجام حتی در یکی دو روز قابل احیا است و اینکه به مجرد بازگشت آمریکا به هر یک از تعهدات خود در برجام، ایران نیز به هر اقدام عملی با انجام راستی آزمایی بلافاصله پاسخ عملی می دهد، نیز حاکی از این است که طرف غربی می تواند با نشان دادن اندکی حسن نیت، ضمن جبران سیاست های غلط دولت ترامپ، موجبات احیای توافق هسته ای را فراهم آورد.

وی تصریح کرد: ارزیابی مجموعه این تحولات و سیگنال های متقابل ارسال شده همراه با دیپلماسی هوشمندانه و عزتمندانه ای که از مقامات ایرانی قابل انتظار است، نشان از این دارد که میزان اختلافات میان طرف ها نسبت به گذشته کمتر شده است و در صورت تداوم یافتن این مسیر می توان انتظار داشت که برجام در آینده‌ای نه چندان دور احیا گردد.