نشانه هایی از سرزمین بزرگ و با اصالت پارس در شیلی | آثار تمدن های ایرانی در جهان

دکتر محمد جواد آسایش سفیر سابق ایران در شیلی میگوید:
زمانی که در دهه هفتاد به شیلی اعزام شدم, مشابهت های فراوانی با آداب و رسوم ایرانی در آنجا یافتم که بسیار برایم عجیب بود، مثلا بازاری قدیمی و بسیار بزرگ در شیلی هست که به نام بازار "پرسا" معروف است.

این بازار از زمانهای بسیار قدیم در شیلی وجود داشته و مردم محلی آنرا از آثار ایرانیان قدیم می دانند، هر کالایی را مردم در جایی پیدا نکنند می گویند پرسا رفتی؟ یعنی آن جنس حتما در آنجا پیدا می شود.

در دماغه ماژلان در جنوبی ترین نقطه آمریکا آتشگاه و آتش دائمی وجود داشته که محلی ها میگویند، افروزنده آن ایرانیهای کهن بودند که به آنها قبیله کاوشگر می گویند.

ایشان همچنین اشاره کردند که سفیر کشور دومنیکن در سمیناری خطاب به برخی اروپاییان که سرخپوستان امریکای لاتین را وحشی نامیده بودند، گفتند ما وارثان تمدنهای چین و ایران هستیم

دکتر آسایش دیداری با رییس یکی از قبایل شیلی داشتند، در این دیدار سفیر ایران از او پرسیده بودند نام چیله یعنی چه؟! ( مردم شیلی کشورشان را چیله مینامند)

رییس قبیله می گوید:
اجداد ما از قدیم، به کشورمان چیله می گفتند, به معنای انتهای دنیا. دکتر آسایش از رییس قبیله می پرسند، پس ابتدای دنیا کجاست و ایشان جواب میدهند:پارس

سرزمین بزرگ و با اصالت پارس، به امید روزیکه دوباره قوی و سرپا بایستی با ابهت و پرشکوه
 

آثار تمدن ایران در شیلی

محمد جواد آسایش زارچی

خلاصه

      شیلی یکی از مهمترین کشورهای آمریکای لاتین ، در انتهای کره زمین و در سرحد آمریکای جنوبی واقع و به طول 4300 کیلومتر از مدار رأس السرطان تا نزدیکی های قطب جنوب کشیده شده است . آنچه بیش از هر چیز باعث شهرت شیلی در کشور ایران شده است حکومت مردمی دکتر سالوادور آلنده و ملی کردن معادن مس شیلی توسط او و به دنبال آن کودتای ژنرال پینوشه در سال 1973 و بمباران کاخ ریاست جمهوری و سرنگونی آلنده و بدست گرفتن قدرت بوسیله وی می باشد.

      در پایان دهه هشتاد و بدنبال برچیده شدن دولتهای نظامی در آمریکای لاتین در ماه مارس 1990 با انتخاب رئیس جمهور جدید ( پاتریسیو ایلوین) در شیلی فضای دمکراسی و آزادی جدیدی بوجود آمد و بار دیگر نوعی همزیستی مسالمت آمیز در کشور حکمفرما گشت.

      علیرغم این که سفارت ایران در سانتیاگو در سال 1370 افتتاح شده و قبل از آن هیچگونه نمایندگی ایران در کشور شیلی وجود نداشته است،  مجموعه هایی تجاری در آن کشور تحت عنوان بازارهای پرسا وجود دارند که بیننده را متعجب می سازد و نشان از نفوذ فرهنگ و تمدن ایران در اعصار گذشته دارد. بنظر اینجانب این رابطه از دوران ایران باستان وجود دارد که در تحقیقاتی مردم شناسانه مورد بررسی قرار گرفته است. در همین ارتباط موفق به کشف قبایلی شدم که در زمان ایران باستان به آن ناحیه مهاجرت کرده اند.

      در این تحقیق ( بررسی بازار پرسا ) هدف آن است که نشان داده شود در حال حاضر چنین مجتمع هایی در شیلی وجود دارند. استفاده از روش مشاهده مستقیم و مصاحبه و در مرحله سوم بهره گیری از اسناد و مدارک، ابزار جمع آوری اطلاعات این تحقیق بوده است. افراد مورد مصاحبه ، مدیران بازار پرسا، و اسناد و مدارک داخلی این بازارها ، مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین ابتدا مطالبی بسیار کلی در مورد شیلی ذکر خواهد شد و پس از آن بازارهای پرسا بطور خلاصه بررسی خواهد شد. سپس مطالبی در مورد اقوام بومی در جنوب شیلی که ممکن است ایرانی نژاد باشند ذکر خواهد گردید و پس از آن نتیجه گیری خواهد شد.

      در بیشتر شهرهای چیله و بخصوص سانتیاگو پایتخت این کشور محلهایی بنا شده است که مجموعه ای از مغازه های بزرگ و کوچک متحدالشکل می باشد که از نظر تشکیلات، فرم ساختمان، اداره امور جاری، کنترل، محافظت، باز و بسته شدن، خرید و فروش تا حدودی شبیه بازارچه های قدیم و جدید ایران است، که در بعضی از شهرهای ایران هنوز هم وجود دارد و فعال است و در برخی متروکه و جنبه آثار باستانی پیدا کرده است. این اماکن در چیله با کلمه پرسا نامگذاری شده اند. بنظر می رسد که انتخاب و کاربرد این کلمه اتفاقی نیست بلکه دارای یک سابقه عمیق و طولانی و مهم می باشد. اماکن موجود، مرکز خرید و فروش ملزومات مختلف زندگی مردم است. منابع اسپانیایی زبان، بازار را این گونه تعریف کرده اند:  از کلمه فارسی بازار گرفته شده است.  بازار محل بزرگی است دارای سقف و دربهای متعدد در خاورمیانه و بازار عمومی جایی است که کالاهای بسیاری خرید و فروش می شوند.

      احداث چنین محلهای بزرگ تجاری به این نام در بیشتر شهرهای چیله و بخصوص در جنوب این کشور که بنادر در آن واقع است قابل تأمل و بررسی است و شاید در آینده زمینه برقراری یک رابطه محکم و عمیق تجاری، سیاسی و فرهنگی را فراهم نماید.

      ابتدا به ذکر چند محل در سانیتاگو و الپارائیسو می پردازم که با اسامی مختلف نامگذاری شده و کلمه پرسا در پسوند همه آنها وجود دارد.

  1 ــ  پرسابیوبیو  ( Persa Bio Bio)

  2 ــ  پرسا بالماسدا ماپوچو  ( Persa Balmaceda Mapocho)

  3 ــ  فروشگاه پرسا  (mercado Persa )

  4 ــ  پرسا اوایه خیابان بزرگ  ( Persa Ovalle Gran Avenido)

  5 ــ  مرکز تجارت ایستگاه پرسا  ( Centro Comercial Estacion)

  6 ــ  مرکز تجارتی شماره 10 پرسا  ( Centro Comercial Persa No.10)

  7 ــ  پرسا والپارائیسو  Persa De Valparaiso

      نام جزیره تیرادل فوئه گو یعنی سرزمین آتش ( دریانوردان در اولین برخورد با مردم منطقه کانال ماژلان با مکانهایی که در آن آتش بزرگ نگهداری می شد، روبرو شدند و به همین دلیل ساکنین منطقه را فوئه گینو یا فوئه گینی نامیدند).

      اقوام ساکن در منطقه ماژلان عبارتند از : کاوشکار ، سلکنام ، یامان و یامن ها و ثریا. قوم کاوشکار که هنوز اصرار دارند به همین نام نامیده شوند حتی روی قایق و در دریا آتش همیشگی که جزء اعتقاداتشان است، نگهداری می کنند.

      سلک، نام نظامیان قدیم ایران بوده است و لباسهای محلی قوم سلکنام هنوز هم شباهتهایی با لباسهای نظامیان قدیم ایران دارد.

      ثریا که به زبان مردم منطقه معنی آسمان می دهد و به احتمال زیاد قوم یامانا از یمن می باشند.

      اعتقاد ماپوچه ها به دو نیرو و قدرت خیر و شر که در عین حال لازم و ملزوم یکدیگرند ، بسیار شبیه اعتقادات زردتشتیان به اهورا مزدا و اهریمن است.