زلزله ۴.۳ ریشتری جزیره خارک را لرزاند

توصیه‌هایی درباره‌ی اصول ساختمان‌سازی به روایت سید محمد غرضی، بنیان‌گذار سازمان نظام مهندسی کشور

به مناسبت 5 دی، هجدهمین سال‌روز زلزله‌ی بم

به گزارش خبرنگار 55آنلاین، به نقل از سید محمد غرضی:

تاسیس نظام مهندسی

از سال 60 که وارد دولت شدم، مساله‌ی مربوط به زلزله دائم برای مردم گرفتاری ایجاد می‌کرد. در سال 69 که زلزله‌ی رودبار آمد، متاسفانه 40هزار نفر و در سال 83 در زلزله‌ی بم 60هزار نفر از هم‌وطنان جان خود را از دست دادند. 

در زمان زلزله‌ی گیلان، من وزیر پست و تلگراف بودم. پس از جریان زلزله، آقای هاشمی از مرحوم کازرونی پرسید چه کار باید کرد؟ آقای کازرونی با اشاره به بنده گفت الان چهار یا پنج سال است که پیشنهاد نظام مهندسی کشور در سازمان امور زیربنایی موجود است و از من خواست که درباره‌اش توضیح بدهم.

من به آقای هاشمی توضیح دادم که چهار-پنج سال است این موضوع مطرح شده، اما دولت قبل با آن موافق نبوده است. راجع به نظام مهندسی و قوانین حاکم بر آن توضیح دادم و گفتم یک ساختمان چگونه باید ساخته شود که وقتی زلزله می‌آید، خون از بینی کسی نیاید.

این مصوبه در همان روز به مجلس رفت و در سال 70 قانون نظام مهندسی ابلاغ شد و بنده هم با این که وزیر پست و تلگراف بودم، در انتخابات شرکت کردم و رای آوردم و از سال 70 تا 89 به مدت حدود 20 سال در نظام مهندسی مشغول بودم.

در آن مدت این قوانین بسیار توسعه پیدا کرد و مهندسین علاقه‌ی بسیاری به قوانین نظام مهندسی نشان دادند. به طوری که در حال حاضر بیش از 600هزار نفر عضو نظام مهندسی کشور هستند و هیچ ساختمانی ساخته نمی‌شود مگر این که قوانین نظام مهندسی بر آن حاکم باشد.

مثلاً از اول امسال تا الان که برج 10 هستیم بیش از هفت یا هشت زلزله در نقاط مختلف کشور آمده که به لطف خدا و به دلیل وجود همین ساختمان‌هایی که بر اساس قوانین نظام مهندسی ساخته‌ شده‌اند، تعدادی مصدوم داشته‌ایم، اما تعداد هم‌وطنانی که جانشان را در زلزله از دست بدهند، انگشت‌شمار بوده است.

خانه‌هایی که نوسازی نشده‌اند

حدود سی سال است که نظام مهندسی تصویب شده. بعد از زلزله‌های رودبار و بم، بسیاری از ساکنین شهرهای زلزله‌خیز به سازمان نظام مهندسی رجوع کردند و اقدامات لازم برای تحکیم و نوسازی بسیاری از ساختمان‌ها انجام شد.

ما در آغاز انقلاب 7 میلیون ساختمان مسکونی داشتیم و الان 25 میلیون ساختمان مسکونی داریم که در اکثریت آنها قوانین نظام مهندسی اعمال شده است.

خطر زلزله تهران

امیدواریم که هرگز در هیچ شهری زلزله‌ و آسیبی اتفاق نیفتد، به ویژه در تهران که جمعیت بسیار زیادی دارد. من نمی‌توانم غیب بگویم و پیش‌بینی کنم که خطر زلزله‌ی تهران چقدر جدی است. اما بر اساس تجربه و آگاهی خودم می‌توانم این اطمینان را بدهم که ساختمان‌هایی که بعد از سال 70 ساخته‌ یا نوسازی شده‌اند، اغلب مقاومت کافی دارند و در برابر زلزله از مقاومت لازم برخوردار هستند.

در جنوب تهران هم که بافت قدیمی‌تری دارد، نوسازی‌های بسیاری انجام شده و ساختمان‌های خوبی ساخته شده است. آن ساختمان‌هایی هم که نوسازی نشده بودند، در جریان بالا رفتن قیمت زمین ساخت و سازشان افزایش پیدا کرد. 

امیدواریم زلزله‌ای اتفاق نیفتد، ولی اگر اتفاق افتاد، می‌توانم بگویم که بیش از 70 درصد ساختمانها از استحکام کافی برخوردار هستند.

مردم چه اقداماتی انجام دهند؟

هنوز هم در سراسر کشور بسیاری از مردم در اثر گازگرفتگی و برق‌گرفتگی جان خودشان را از دست می‌دهند. امروز که 93 درصد مردم در سراسر کشور دارای گاز خانگی و 97 درصد دارای برق سراسری هستند، باید توجه مردم به قوانین حاکم بر برق و گاز بیش از پیش باشد تا کمتر شاهد اتفاقات ناگوار باشیم.

در مورد ساختمان‌ها هم مردم باید به نظام مهندسی مراجعه کنند تا اقدامات لازم برای نوسازی و تحکیم ساختمان‌های مسکونی صورت بگیرد.

متخصصین قوانین و تکنولوژی را در اختیار دارند، مردم هم باید همکاری کنند تا ساختمان‌های قدیمی نوسازی شود و ساختمان‌های جدید بر اساس اصول نظام مهندسی ساخته شود. 

زمانی هزینه‌ی ساخت بر اساس قوانین نظام مهندسی بین سه تا پنج درصد هزینه‌ی کل ساختمان برآورد می‌شد. اما امروز با افزایش قیمت ساختمان‌سازی، به نظرم این رقم به زیر یک یا دو درصد رسیده است. بنابراین مردم باید هنگام ساخت و ساز این هزینه را واجب تلقی کنند و ساختمان‌های اصولی و بر اساس قوانین نظام مهندسی بسازند تا در شرایط بحرانی مثل زلزله و سیل، آسیب‌پذیری کاهش پیدا کند.

رجوع به نظام مهندسی

بنده در طی سال‌هایی که رئیس نظام مهندسی تهران و کشور بودم، هیچ مشکلی وجود نداشت. ولی در سالهای بعد و مخصوصاً در دوره‌ی آقای احمدی‌نژاد، وزیر محترم مسکن و شهرسازی با این که من در شورای مرکزی رای کامل داشتم، به بنده گفتند دیگر در انتخابات شرکت نکن. با این حال علاقه‌مند بودم حضور داشته باشم و شرکت هم کردم.

ولی از صدهزار عضو نظام مهندسی، تعداد بسیار کمی در انتخابات شرکت کردند و بر اساس شنیده‌ها، رای‌ها خرید و فروش می‌شد و این مسائل و حواشی باعث شد بنده دیگر نتوانم وارد نظام مهندسی بشوم.

تفکرات مهندسان قوی‌تر از سیاسیون است

همواره گفته‌ام که تفکرات مهندسان قوی‌تر از تفکرات سیاسیون است. زیرا افراد سیاسی دنبال امتیاز هستند، اما مهندسان در فکر خدمت هستند. بنده هم در سیاست حضور فعال داشته‌ام، هم در جامعه‌ی مهندسین. اما چون نگاه سیاسی‌ام به قاعده‌ی جامعه یعنی مردم بوده است و منافع مردم برایم بر منافع ستاد جامعه اولویت دارد، همواره از چپ و راست مورد نقد قرار گرفته‌ام. چپ و راست به هیچ وجه از این سیاست‌ها استقبال نکرده و نمی‌کنند. چپ همواره به دنبال به دست گرفتن قدرت سیاسی بوده و راست هم همین‌طور. به همین دلیل، چون هرگز عضو هیچ جناح متمایل به چپ یا راست نبودم، چه زمانی که در دولت بودم چه نظام مهندسی، چه هر جای دیگر، همیشه هم چپ من را از خدمت‌گزاری محروم کرده و هم راست.

با این حال، هرگز دست از تلاش برنداشتم و با کمک همین قاعده‌ی جامعه یعنی مردم، تا جایی که توانستم خدمت‌رسانی کرده‌ام.

از ورود موبایل به ایران گرفته تا تاسیس نظام مهندسی و موارد دیگری که افتخار اجرایشان را داشته‌ام، هرگز بدون کمک، حمایت و هزینه‌ی خود این مردم امکان‌پذیر نبود.

توصیه پایانی

امروز مردم به تخصص مورد نیاز برای مواجهه با بحران‌ها دست پیدا کرده‌اند اما این دانش باید همواره با درسهایی که از این اتفاقات گرفته می‌شود، به‌روزرسانی شود. در مورد زلزله و سایر بحرانها، بهترین اتفاق این است که دانش و تخصص عموم مردم افزایش پیدا کند. دولت‌ها موظف هستند آگاهی لازم را در بین مردم ایجاد کنند و به آنها آموزش‌های لازم را ارائه بدهند. اصول شهرسازی، جاده‌سازی، ساخت راه‌آهن، فرودگاه و خانه‌های مسکونی، با مشخصات اصولی و بر اساس قوانین صحیح، باید به تمامی شهرها ابلاغ شود و تمامی مردم، مهندسین و دستگاه‌های دولتی، به استانداردهای لازم برای ساخت و ساز توجه کامل و کافی داشته باشند تا از مشکلات و گرفتاری‌های احتمالی در زمان بحران، کاسته شود.