خوش‌بینی‌ها در یک روز مانده به مذاکرات وین | موضع آمریکا چیست؟

یک روز دیگر مذاکرات وین آغاز می‌شود و کشورها هر کدام برنامه‌ای برای رسیدن به توافق در جهت احیای برجام خواهند داشت. ایران لغو تحریم‌های آمریکا را شرط بازگشت این کشور به برجام میداند و درصدد است که اعضای برجام به یک نتیجه مطلوبی برسند. 

دیروز مسئولان ایرانی به وین رفتند و طرف آمریکایی که در مذاکرات حضور ندارد طرح گفت‌وگوی رو در رو با ایران را مطرح کرد. وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به آغاز دور جدید مذاکرات وین طی روزهای آتی گفت: امیدواریم در مسیر گفت‌وگوهای وین بتوانیم گام های اساسی و موفقیت آمیز رو به جلویی داشته باشیم. حسین امیرعبداللهیان با بیان اینکه در طول یکصد روز گذشته بحث برجام، مذاکرات وین و تعامل و همکاری در راستای حقوق و منافع ملت ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی به صورت جدی مورد توجه دستگاه دیپلماسی کشور قرار گرفته است، گفت: از هفته جاری گفت‌وگوهای وین را کلید خواهیم زد.

در همین چارچوب در هفته های گذشته معاون من آقای باقری به پایتخت برخی از کشورهای اروپایی، مسکو و همچنین سفرهایی به کشورهای منطقه و همسایه داشته، ارتباط وبیناری با پکن برقرار کرده و در این راستا اقدامات و رایزنی‌هایی را به‌عمل آورده است. 

 موضع آمریکا چیست؟

آمریکا در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد و ضمن بازگرداندن تحریم‌های لغو شده، تحریم‌های جدیدی نیز علیه ایران اعمال کرد  و مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین که شش دور آن میان ایران و کشورهای عضو برجام و با حضور هیات آمریکا در محل مذاکرات تا ماه ژوئن(خرداد ۱۴۰۰) برگزار شده‌بود، پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران به تعویق افتاد. دولت سیزدهم پس از بررسی نتایج شش دور قبلی مذاکرات، اعلام کرده که دور هفتم مذاکرات ۲۹ نوامبر(۸ آذر) از سرگرفته خواهد شد.

ایران تاکید کرده‌است هدفش از این مذاکرات لغو تحریم‌های آمریکا است. دولت آمریکا نیز گفته است مسیر دیپلماتیک با ایران را برای حل‌وفصل موضوع هسته‌ای آن ترجیح می‌دهد و آماده است با «حسن نیت» و در راستای بازگشت دوجانبه با ایران به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای، به مذاکرات وین بازگردد. تا اینکه دیروز مقام آمریکایی از گفت‌وگوی رو در روی کشورش باایران سخن گفت. این در حالی است که در روزهای گذشته مواضع آمریکا دارای نوسان بود، بنابراین نمی‌توان اظهارات نماینده ویژه آمریکا در امور ایران راقطعی تلقی کرد چنانکه رابرت مالی در 3 آذر هم از آمادگی واشنگتن برای رفع تحریم‌های ضدایرانی خبر داده بود اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد.

  بازگشت به برجام یک ضرورت است

 دیروزنماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران گفت: اگر (ایران) به توافق بازنگردد و به توسعه برنامه هسته ای‌اش ادامه دهد، در آن صورت این پنجره بسته و ایران به دلیل بحران عدم اشاعه تبدیل خواهد شد. مالی با تکرار ادعاهای خصمانه واشنگتن و متحدان منطقه‌ای‌اش علیه کشورمان افزود: من نمی‌گویم که آنها عاشق برجام هستند اما اکنون این حقیقت را دریافته اند که جایگزین برجام این است که هیچ توافقی وجود نداشته باشد. اینکه آمریکا جزوی از آن نباشد، بدان معناست که ایران تعهدات هسته ای اش را کنار بگذارد و این به معنی توسعه برنامه هسته ای این کشور و رفتار تهاجمی تر ایران در منطقه است.

بنابراین، من فکر می کنم که تمام کشورهای حاشیه خلیج (فارس) معتقدند که بازگشت به برجام یک ضرورت است. نماینده آمریکا در امور ایران درباره تفاوت رویکرد دولت پیشین ایران با رئیس‌جمهور کنونی کشورمان و اینکه این مسئله تغییری در موضع آمریکا ایجاد کرده است، بیان کرد: این، موجب تغییر موضع ما نشده است. از نظر من هنوز باید دید که تغییر دولت در ایران چه تغییری در موضع آن ایجاد کرده است.

پنج ماه از آخرین دور مذاکرات (وین) گذشته است و اگرچه ایران در طول این مدت رویکرد بسیار سختگیرانه‌ای در طرح خواسته‌هایش اتخاذ کرده اما نمی توان مذاکرات را پیش‌بینی کرد. بنابراین، اجازه دهید ببینیم آنها بر سر میز مذاکره چه می‌گویند. همان‌طور که می دانید دوشنبه به وین بازمی گردیم. با این حال، نشانه‌هایی آنها از خود بروز داده‌اند و ما نیز تنها کسانی نیستیم که این نشانه ها را دیده‌ایم، ترغیب کننده و امیدبخش نیستند.

رابرت مالی درباره برخی از شروط برجام که دارای مدت زمان هستند و طی پنج، ۱۰ یا ۲۰ سال منقضی می شوند و انتقاداتی که به این ویژگی برجام مطرح بود، گفت: ما با خروج از توافق این مرحله بحرانی را بیشتر به خود نزدیک کردیم. برخی شروط در توافق پس از ۱۰ یا ۲۰ یا ۲۵ سال منقضی می شوند و برخی نیز هرگز منقضی نمی شوند اما تراژدی خروج از توافق این بود که ما مدت زمان مواجهه با این مشکلات آتی را بسیار نزدیکتر کردیم. هدف ما زمانی که بر سر برجام مذاکره کردیم این بود که توافق را با موفقیت اجرا و اندکی اعتمادسازی کنیم تا براساس آن بتوانیم به مسائل بسیار زیاد دیگری که با ایران داریم بپردازیم.

این چیزی بود که به آن امیدوار بودیم. وی افزود: اما با خروج از توافق مشکل این است که اکنون باید بر سر مسائلی صحبت کنیم که در سال ۲۰۱۶ حل وفصل شده بود، به جای اینکه به مسائل دیگری بپردازیم که با ایران داریم و شفاف بگویم؛ مسائلی که ایران با ما دارد.