لزوم استفاده از داروهای گیاهی در کنترل دیابت

در ادامه سلسله وبینار های علمی گروه تحقیقاتی علوم دارویی-سنتی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم وبینار نقش فرآورده های طبیعی در مدیریت بیماری های غدد برگزار شد.

دکتر  باقر لاریجانی، رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، دیابت را یک بیماری پیچیده و مزمن خواند که  یکی از بزرگترین تهدیدهای بهداشت و سلامت جهانی و  در زمره سه بیماری اول از دسته بیماریهای غیرواگیر  است.

وی با بیان این که شیوع جهانی دیابت در چند دهه گذشته به سرعت افزایش یافته، تصریح کرد: بر اساس جدیدترین اطلس انجمن بین المللی دیابت در سال 2019 بالغ بر  463 میلیون بزرگسال 20 تا 79 ساله، مبتلا به دیابت بودند که پیش بینی می شود این مقدار تا سال 2045با افزایش 51 درصدی به 700 میلیون نفر برسد. 

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم افزود: با توجه به شیوع بالای دیابت در کلیه جوامع و از جمله ایران که با جمعیت بیماران دیابتی حدودا 11 میلیونی مواجه است،  و بدنبال آن هزینه های بالای درمان و مراقبت دیابت و بار بالای این بیماری، مطالعات و بررسی های مختلفی در دنیا به منظور پیشگیری، مدیریت درمان و نیز کاهش بروز این بیماری و عوارض آن انجام شده که یکسری از این مطالعات هم اکنون نیز در جریانند.

وی با اشاره به این که سازمان جهانی بهداشت نیز با ارزیابی اثربخشی داروهای گیاهی بعنوان منبعی برای ساخت و تولید داروهای جدید تاکید فراوانی دارد، گفت: در سالهای اخیر شاهد رشد فزاینده در تمایل به استفاده از داروهای گیاهی در درمان و مدیریت دیابت در کشورهای پیشرفته و نیز درکشورهای در حال توسعه به دلیل منشا طبیعی گیاهان و نیز بروز حداقل عوارض جانبی با مصرف آنان هستیم.

استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد : طیف وسیعی از گیاهان با خاصیت ضد دیابتی مشخص شده اند. دیده شده که عملکرد بیولوژیک این گیاهان بدلیل وجود پاره ای ترکیبات خاص شیمیایی مانند فنول، آلکالوئید، فالونویید، ترپنویید، کومارین و یا گلی کوزید است که در سطح مولکولی به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. از طرفی، رابطه تنگاتنگ استرس اکسیداتیو با دیابت و اغلب اختلالات متابولیک مانند استئوپروز و دیس لیپیدمی و چاقی و بدنبال آن آثار مثبت گیاهان آنتی اکسیداتیو در کنترل و درمان این اختلالات مشاهده شده است و در واقع این شواهد، توجیه علمی و منطقی برای استفاده از این گیاهان برای درمان دیابت است.

لاریجانی همچنین خاطر نشان کرد: مدیریت صحیح دیابت نیازمند رویکرد چند تخصصی و بین رشته ای و یا بعبارتی نیازمند استفاده از چندین رژیم درمانی مشتمل بر داروهای مختلف با عملکرد و مکانیسم های گوناگون است.

با وجود مصرف روزافزون داروهای گیاهی بومی برای پیشگیری و یا درمان بیماری های متابولیک از جمله دیابت، اثربخشی و عدم سمیت تعداد معدودی از این گیاهان ارزیابی شده است. این شکاف نشانه نیاز مبرم به انجام مطالعات مستند با شواهد علمی بالا برای ارزیابی اثربخشی گیاهان دارویی است.

وی افزود: بهرحال نبایستی فراموش شود که دیابت هنوز معضل عمده و مهم سلامت بشر است و ما نیاز مبرم و فوری به یافتن داروهای جدید ضد دیابت داریم. خوشبختانه امروزه گرایش به داروهای گیاهی بیشتر شده و به این ترتیب فرصت مناسبی برای انجام تحقیقات بیشتر بنیادی و کارآزمایی بالینی با طراحی مناسب و مبتنی بر استانداردهای رایج علمی دنیا در حیطه فرآورده های طبیعی و خصوصا گیاهان دارویی فراهم شده است.

بنا بر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، در این وبینار علمی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران از جمله دکتر حمید اکبری جور، دکتر محمدرضا مهاجری تهرانی، دکتر انسیه نسلی اصفهانی، دکتر محمد مهدوی، دکتر زهرا رضایی، دکتر مهدی اسدی، دکتر مهناز خانوی و دکتر آرزو روستایی در خصوص ابعاد مختلف موضوع وبینار به ترتیب  با عناوین نگاهی کلی به اهمیت موضوع فراورده های طبیعی برای مدیریت دیابت نوع 2، معرفی فرآورده های طبیعی و بررسی نقش آن ها در صنعت داروسازی و بیماری های غدد، مکانیسم و فارماکولوژی انواع فرآورده های طبیعی موثر در درمان دیابت، نقش محصولات طبیعی در درمان بیماری تیروئید، نگاه کلی به فرآورده های تولیدی طبیعی و سنتی، اهمیت ثبت داروهای طبیعی و سنتی سخنرانی کردند.