هراسی عجیب بین محتکران و دلالان بازار

ابتدا قیمت محصولات خارجی در بازار به‌طور چشم‌گیری افت کرد و اتفاق دوم افزایش عرضه خودروهای صفر ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به بازار بود. به گفته فعالان بازار، افزایش عرضه خودروهای صفر خارجی به بازار، از زمان توقف واردات خودرو تاکنون بی‌سابقه بوده که این موضوع از هراس محتکران نسبت به ریزش بیشتر قیمت‌ها حکایت دارد. با افزایش احتمال آزادسازی واردات خودرو، نگهداری این محصولات دیگر به صرفه نیست؛ به‌طوری‌که در هفته جاری این خودروها از پارکینگ‌ها به نمایشگاه‌ها منتقل شده‌اند.

 ترافیک فروش خودروهای خارجی در هفته جاری نیز ادامه یافت. هر چند برخی از دست‌اندرکاران بازار پیش‌بینی کرده بودند که با ایرادات شورای نگهبان به ماده ۴ اصلاحی کمیسیون صنایع و معادن، روند کاهشی قیمت محصولات خارجی متوقف خواهد شد، اما این روند نه تنها تداوم یافته، بلکه خودروهای وارداتی بیشتری نیز به بازار عرضه شده است. مجلس شورای اسلامی ۲۴ شهریورماه ۱۴۰۰ اصلاحیه طرح واردات خودرو را تصویب و آن را برای تایید نهایی به شورای نگهبان ارائه کرد. طبق مصوبه مجلس، هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به ازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو یا سایر کالاها و خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه، خودروی خارجی به کشور وارد کند. این مصوبه با دو ایراد شورای نگهبان در شرایطی به مجلس عودت داده شد که بنا به اظهارنظر برخی از اعضای شورای نگهبان و همچنین نمایندگان خانه ملت، بیشتر ایرادات شکلی است و مغایرتی با قانون اساسی ندارد.

همین اظهارات، امیدواری به رفع ایرادات شورای نگهبان به مصوبه ماده ۴ اصلاحی مجلس را بیشتر کرد به طوری که بازار بعد از چند روز ثبات قیمتی، بار دیگر روند نزولی قیمت‌ها را به خود دید. در این بین خودروهایی که حباب قیمتی زیادی به واسطه افزایش نرخ ارز داشتند، بیشتر از دیگر خودروها به مصوبه مجلس واکنش نشان دادند و روند تخلیه حباب این خودروها سریع انجام شد. اما در کنار کاهش قیمت‌ها اتفاق دیگری نیز در بازار رخ داد و آن افزایش عرضه خودروهای صفر ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به بازار بود. طی یک هفته گذشته خودروهای صفر زیادی در معاملات آنلاین و همچنین نمایشگاه‌های خودرو، برای فروش آگهی شده یا در معرض دید مشتریان قرار گرفته است.  به اعتقاد بسیاری از دست‌اندرکاران بازار، افزایش عرضه خودروهای صفر، از زمان توقف واردات خودروتاکنون بی‌سابقه بوده است که این موضوع از هراس محتکران نسبت به ریزش بیشتر قیمت‌ها حکایت دارد.

در این بین یک فعال بازار خودرومی‌گوید که برخی از محتکران با هراس از روند کاهشی قیمت‌ها حتی فرصت غبارروبی از خودروی خود را نداشتند به طوری که مقابل برخی از نمایشگاه‌های خودرو به عینه می‌توان محصولات خارجی را مشاهده کرد که غبار سه ساله همچنان روی آنها به جا مانده است. این خودروها بیشتر متعلق به سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ است، خودروهایی که مالکان آنها به امید رشد قیمت این محصولات ترجیح دادند آنها را در پارکینگ‌ها نگهداری کنند. حالا اما با احتمال آزادسازی واردات خودرو، نگهداری این محصولات دیگر به صرفه نیست به‌طوری‌که در هفته جاری این خودروها از پارکینگ‌ها به نمایشگاه‌ها منتقل شده است. اما نکته جالب دیگر اینکه این خودروهای احتکاری بیشتر سر از نمایشگاه‌های محصولات خارجی سر درآورده‌اند و ترجیح مالکان این است که محصولات مذکور از طریق نمایشگاه‌های خودرو به فروش رود. بر این اساس برخی از نمایشگاه‌ها و حتی نمایندگی‌های خودرو طرح‌هایی برای خودروهای پارکینگی تعریف کردند. به طوری‌ که معاوضه خودروی نو با کارکرده در دستور کار آنها قرار دارد.

اما در شرایطی محتکران خودرو با عجله محصولات خود را در معرض فروش قرار داده‌اند که مشتریان به امید آزادسازی واردات و در همچنین کاهش بیشتر قیمت وارداتی‌های موجود در بازار، هم اکنون دست از خرید کشیده‌اند به طوری‌که برخی از فعالان بازار عنوان می‌کنند که بازار محصولات خارجی هم اکنون در رکود کامل به سر می‌برد. نمایشگاه‌های خودروهای خارجی نیز اگر چه طی سه سال گذشته همراه با رونق معاملات این نوع خودروها، از این بازار بهره‌برداری کامل کردند، اما هم اکنون که صحبت از آزادسازی واردات است، به نوعی حاضر به فروش خودرو حتی به قیمت پایین‌تر از هفته گذشته نیز هستند. از سه سال پیش که واردات خودرو متوقف ماند تصور بر این بود که بازار این محصولات نیز به رکود خواهد رفت، این در شرایطی است که با ورود واسطه‌گران به این بازار، انحصار معاملات در اختیار دو دسته یعنی نمایشگاه‌داران و دلالان قرار گرفت و قیمت‌ها نیز صرفا با خواست و سلیقه این دو گروه تعیین می‌شد. این بازار آشفته که دو گروه مذکور بهره‌برداری زیادی از آن کردند حالا با مصوبه مجلس مبنی بر آزادسازی واردات خودرو، ناامن شده به طوری که ترجیح بر این است که خودروها حتی با قیمت کمتر به فروش برسد. این دو دسته خود می‌دانند که اگر واردات آزاد شود محصولات ۲۰۱۷ یا ۲۰۱۸ دیگر خریداری ندارد و ترجیح مشتریان بر خرید خودروهای سال است. روح‌الله ایزدخواه، نماینده مجلس و طراح ماده ۴ اصلاحی کمیسیون صنایع و معادن پیش از این عنوان کرده بود که محصولات موجود در بازار که متعلق به سال‌های قبل از توقف واردات است، هم اکنون ۹ برابر قیمت خودروهای مشابه در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد که این مساله اجحاف به مشتریان محصولات خارجی در ایران است. در هر صورت آنچه مشخص است مصوبه آزادسازی واردات خودرو هنوز از فیلتر شورای نگهبان رد نشده با این حال توانسته هراسی عجیب بین محتکران و دلالان بازار ایجاد کند به طوری که محتکران هم اکنون برای فروش محصولات خود دست به دامن نمایشگاه‌داران شدند و نمایشگاه‌داران هم با طرح‌های ابداعی راضی به فروش خودرو حتی با کاهش بیشتر قیمت شده‌اند.

 قیمت‌ها در هفته جاری

نمودار قیمت خودروهای وارداتی چند هفته‌ای است که از روند صعودی خود باز مانده و مسیر نزولی را در پیش گرفته‌ است. در حالی روند کاهشی قیمت محصولات وارداتی، به ویژه خودروهای پر تقاضا، کلید خورده که طی دو هفته اخیر با توجه به اخباری که از مجلس و شورای نگهبان در ارتباط با مصوبه آزادسازی واردات خودرو مخابره شد این گمانه وجود داشت که بازار همچنان روند صعودی خود را که از اواسط مرداد ماه آغاز کرده بود ادامه دهد.

اما به نظر می‌رسد با وجود نامشخص بودن سرانجام مصوبه اصلاحی مجلس در ارتباط با ماده ۴ طرح ساماندهی صنعت خودرو، از مسیر این مصوبه اصلاحی این سیگنال به بازار مخابره شد که در نهایت تغییری در وضعیت فعلی واردات اتفاق خواهد افتاد و قفل از در واردات در ماه‌های مانده تا پایان سال جاری برداشته خواهد شد. قوت گرفتن این تحلیل که تغییری در وضعیت ورود خودرو به کشور اتفاق خواهد افتاد سبب شده تا شاهد عرضه بیشتر خودرو به بازار باشیم. در شرایط فعلی کفه فروشنده‌ها به نسبت خریداران سنگینی می‌کند. دارندگان خودرو با تصور اینکه روند نزولی قیمت‌ها تداوم خواهد داشت تلاش می‌کند تا هر چه زودتر خودروهای خود را در بازار به پول تبدیل کنند. در مقابل اما خریداران در خلاف جهت فروشندگان در حال ترک بازار هستند. به نظر می‌رسد آنها تا زمان رسیدن قیمت خودروهای وارداتی به نقطه تعادل و تخلیه حباب قیمتی آنها از حضور در بازار امتناع خواهند کرد. خریداران پیش‌تر در مرداد ماه تلاش می‌کردند زودتر خودروی مورد نظر خود را خریداری کنند، زیرا در آن مقطع این تصور وجود داشت که نه تنها تغییری در وضعیت واردات خودرو ایجاد نمی‌شود که در افق اقتصادی کشور نیز شاهد تداوم حضور ابرهای تیره خواهیم بود.

اما در حالی وارد فصل پاییز شده‌ایم که مشاهده می‌شود با فاصله گرفتن از گرمای تابستان، قیمت‌ها در بازار خودروهای وارداتی نیز در حال از دست دادن حرارت خود است.

حال سری به بازار خودرو بزنیم و ببینیم قیمت‌ها چه وضعیتی دارند.

مشتریان سراتو مدل ۲۰۱۸ هم اکنون برای خرید این خودرو باید حساب خود را به میزان یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان شارژ کنند، این در حالی است که قیمت این خودرو در روز ۲۴ شهریور ماه یعنی روزی که مصوبه آزادسازی واردات خودرو در مجلس نهایی شد با قیمت یک میلیارد و ۵۸۰ میلیون تومان معامله می‌شد. برای اینکه بهتر متوجه نزولی شدن قیمت خودروهای وارداتی شویم قیمت سراتو مدل ۲۰۱۸ را در بازه نیمه مرداد تا نیمه شهریور بررسی می‌کنیم. در این بازه شاهد هستیم این خودرو ۲۰۰ میلیون تومان رشد قیمت را به خود دیده است. اسپورتیج محصول برند کیا نیز همین روند را در بازار تجربه کرده است. این خودرو در حالی در ۲۴ شهریورماه در بازار دو میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان قیمت خورده بود که روز گذشته با قیمت دو میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شد. قیمت این خودرو در بازه زمانی یک ماهه از نیمه مرداد تا نیمه شهریور از قیمت دو میلیارد و ۴۰ میلیون تومان به حدود دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان رسید.

سری هم به بازار دیگر برند کره‌ای موجود در بازار یعنی هیوندایی بزنیم.

النترا ۲۰۱۸ که محصولی پرطرفدار در بازار محسوب می‌شود از ۲۴ شهریورماه تا ۷ مهر ۹۰ میلیون قیمت خود را از دست داده است. این خودرو این روزها با قیمت یک میلیارد و ۳۹۰ میلیون تومان از سوی فروشندگان عرضه می‌شود. این افت ۹۰ میلیون تومانی قیمت در حالی اتفاق افتاده است که النترا ۲۰۱۸ در بازه یک ماهه از ۱۵ مرداد تا ۱۵ شهریور رشد ۲۰۰ میلیون تومانی را تجربه کرد. این محصول سدان برند هیوندایی در ۱۵ شهریورماه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در بازار قیمت داشت.

توسان دیگر محصول هیوندایی که در حال حاضر مدل صفر ۲۰۱۸ آن در بازار قابل خریداری است طی دو هفته گذشته یعنی از ۲۴ شهریورماه تا ۷ مهرماه سال جاری حول‌وحوش ۵۰ میلیون تومان افت قیمت داشته است. این خودروی شاسی بلند در نیمه مرداد با پرداخت یک میلیارد و ۸۳۰ میلیون تومان قابل خریداری بود و بررسی نمودار این خودرو در بازه یک ماهه بعد از آن نشان می‌دهد متقاضیان باید در نیمه شهریورماه برای خرید این خودرو یک میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان پرداخت می‌کردند. بنابراین قیمت توسان طی یک رفت‌وبرگشت در ۷ مهر ماه به قیمت نیمه شهریور خود بازگشته است.