جمهوری اسلامی ایران و نیرو‌های مسلح آن در سال‌های اخیر به ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تاکنون توانسته‌اند دستاورد‌های مهمی در حوزه تجهیزات و ارتقای توان رزمی به دست آورند.
خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.
همه این دستاورد‌ها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیرو‌های مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیرو‌های مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.
پیشرفت سامانه‌های پدافند هوایی ایران اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌های پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپادها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.
این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است. یکی از ابزار‌های این رصد و پایش رادار‌ها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.
وجود رادار‌های قدرتمند؛ نیاز امروز آسمان ایران
در سال‌های اخیر وجود تهدیدات مختلف و همچنین گسترش تهدیدات باعث شده تا مسئولان دفاعی کشورمان بیشتر به فکر طراحی و ساخت رادار‌های بومی باشند. یکی از این تهدیدات که در سال‌های اخیر بیشتر به چشم می‌خورند، هواپیما‌های بدون سرنشین یا پهپادها هستند. پهپادها که در سال‌های اخیر به عنوان یک تهدید جدی در دکترین دفاعی کشور‌ها به خصوص ایران اسلامی مطرح هستند باید توسط سامانه‌های خاص همچون رادار‌ها شناسایی شوند.
توجه به این تهدیدات وقتی جدی می‌شوند که به این نکته دست پیداکنیم که پهپادها امروز دیگر ابعاد بزرگی ندارند و در ابعاد بسیار کوچکی هم ساخته می‌شوند. یکی از این پهپادها هرمس اسرائیلی بود که توسط پدافند هوایی کشورمان منهدم شد. البته کشورمان در حوزه کشف، شناسایی و انهدام پهپادهای متفاوت همچون گلوبال هاوک به عنوان یک پهپاد غول پیکر نیز بسیار توانمند است. همه این‌ها نشان دهنده قدرت نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران در حوزه کشف، شناسایی، رهگیری و انهدام است، قدرتی که در اوج تحریم‌های شدید بین المللی به دست آمده است.
همان طور که اشاره شد، اهمیت کشف، شناسایی و رهگیری پهپادها به خصوص انواعی که سطح مقطع کوچکی دارند نیز بسیار مهم و قابل توجه است. ایران اسلامی در این حوزه نیز به دستاورد‌های متعددی دست پیداکرده است که رادار سه بعدی ثامن یکی از این دستاورد‌ها به شمار می‌رود.
رادار بومی که دشمن نمی‌تواند آن را شناسایی کند
رادار شهاب یکی‌دیگر از رادار‌های بومی و ساخت کشورمان است که از جمله رادار‌های راه‌کنشی به شمار می‌رود. این رادار یکی از دستاورد‌های متخصصان قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء است که برای نخستین بار در رژه نیرو‌های مسلح دیده شد. این رادار یک سامانه راداری میان‌برد، راه‌کنشی و غیر قابل کشف با قابلیت تداوم عملیاتی بالا در شرایط و محیط‌های جنگ الکترونیک است که در شرایط تحریم‌های استکبار جهانی به بهره‌برداری رسیده است.
این رادار قادر است تا اهداف پنهانکار و همچنین با سطح مقطع پایین را کشف، شناسایی و رهگیری کرده و با هماهنگی سامانه‌های آتشبار پدافندی در صورت نیاز آن‌ها را منهدم کند. طبق اطلاعات اعلام شده درباره این رادار، دشمنان نمی‌توانند رادار شهاب را توسط سامانه‌های الکترونیکی کشف و شناسایی کنند. البته جزئیات دقیقی از این رادار اعلام نشده، اما به نظر می‌رسد همچون رادار‌های مشابه بومی خود عمل کند.
دیدگاه تان را بنویسید