بررسی وضعیت توسعه ارتباطات پهن باند کشور؛ همراه اول در صدر

قبل از اختراع باندپهن خانگی، اینترنت دایال-‌آپ، تنها راه دانلود اطلاعات، موسیقی، فیلم و چک کردن پست الکترونیک بود. دانلود یک آهنگ با حجم متوسط ۳٫۵ مگابایت بسیار طول می‌کشید، یا دانلود یک فیلم با حجم ۷۰۰ مگابایت تقریباً ناممکن بود. اینترنت دایال-‌آپ از خط تلفن خانگی استفاده می‌کرد و کاربران می‌بایستی تصمیم می‌گرفتند که آیا پرداخت بهای آن ارزش دارد یا نه.

مودم کابلی اولین انتخاب در دسترس باندپهن بود اما به دلیل کمبود کابل اینترنت در ابتدای سال ۱۹۹۷ برای مشترکان، باندپهن تا ۲۰۰۱ متوقف شد. اینترنت باندپهن سرعت دانلود مصارف خانگی را تا ۱۰ برابر نسبت به دایال-‌آپ افزایش داد. مشابه بسیاری از تکنولوژی‌های جدید، در ابتدا بیشتر کاربران قادر به پرداخت هزینه‌های اینترنت سریع نبودند. در ۲۰۰۴ نیمی از خانواده‌های آمریکایی اینترنت باندپهن را مقرون‌به‌صرفه می‌دانستند. از زمان معرفی، باندپهن فراگیرتر و سرعت دسترسی آن بیشتر شده است.

با این مقدمه در این گزارش وضعیت توسعه ارتباطات پهن باند ثابت و سیار تا پایان سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به اینکه سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل در یک فضای رقابتی مسئولیت ارایه ارتباطات پهن باند را برعهده دارند، در این گزارش بر اساس آمار ارایه شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به طور ویژه سهم هر یک از اپراتورها به تفکیک بررسی می شود.

ارتباطات پهن باند ۳G

نسل سوم شبکه تلفن همراه روشی برای انتقال اطلاعات در تلفن‌های همراه و سیستم‌های بدون سیم است. نسل سوم شبکه موبایل با رویکرد مولتی مدیا است.  ۳G برخلاف جی‌اس‌ام که نسلی برای انتقال صدا و اطلاعات بود، نسل سوم، سرعت بالا برای انتقال چندرسانه‌ای را فراهم می کند. در نسل سوم همه چیز در قالب اطلاعات رقومی (دیجیتال) منتقل می‌شود. با سرعت نسبتاً بالایی که در تلفن‌های نسل سوم پیش‌بینی شده‌است، امکاناتی از قبیل تلفن‌های تصویری بی‌سیم، با کیفیت مناسب مقدور خواهد بود.

اولین کشوری که از شبکه ۳G به صورت گسترده و تجاری استفاده کرد، کشور ژاپن بود. در اولین روز ماه اکتبر سال ۲۰۰۱، بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی ژاپن، ان‌تی‌تی دوکومو، خدمات مخابراتی خود را به نسل سوم مجهز کرد. از سال ۲۰۰۵، شبکه‌های نسل سوم ضریب نفوذ خود را افزایش داده‌اند، یکی از علل را می‌توان در پر شدن گنجایش نسل دوم شبکه‌های مخابراتی دانست. شبکه‌های نسل دوم برای انتقال اطلاعات صوتی با سرعت پایین طراحی شده‌است. از همین رو براساس نیازهای مشترکان به ارتباطات پر سرعت تر، این نسل وارد عمل شد.

در ایران میزان اشتراک ارتباطات پهن باند تا پایان سال ۱۴۰۰ توسط اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل به ترتیب ۹ میلیون و ۲۶۶ هزار و ۴۷۵، ۶ میلیون و ۳۲ هزار و ۸۴ و ۸۱۵ هزار و ۳۱۷ مشترک بوده است.

بر اساس این آمار سهم همراه اول در توسعه ارتباطات پهن باند در بخش ارتباطات ۳G بیش از دو اپراتور دیگر بوده است.

ارتباطات پهن باند ۴G

نسل چهارم شبکه تلفن همراه برای اولین بار در سال ۲۰۰۴ توسط شرکتان تی تی دوکومو به عنوان یک استاندارد بین‌المللی در حوزه ارتباطات رادیویی پیشنهاد شد و در سال ۲۰۰۷ شرکت اریکسون سوئد و شرکتان تیتی دوکومو ژاپن، به ترتیب سرعت‌های ۱۴۴ مگابیت بر ثانیه و ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه با استفاده از LTE را مورد آزمایش قرار دادند.

در سال ۲۰۰۸ بخش ارتباطات رادیویی اتحادیه بین المللی مخابرات ITU، ملزومات استاندارد سیستم‌های نسل۴ را تعریف کرد و در سال ۲۰۰۹ شرکت‌های نوکیا زیمنس و LG با مشارکت یکدیگر اولین تست کامل عملکرد LTE را با موفقیت انجام دادند.

LTE  نسل چهارم فناوری شبکه‌های موبایل است. برخی از مهم ترین مزایای این فناوری شامل پهنای باند بیشتر که امکان انتقال فابل‌های حجیم‌تر و پرمحتواتر را در مدت زمان کمتری میسر می‌سازد، بهبود مدت زمان پاسخگویی شبکه که اجازه ارتباطات در لحظه را می‌دهد و بهبود عملکرد شبکه که امکان برقراری و حفظ ارتباط در حین حرکت سریع را فراهم می‌کند، است.

نسل چهارم، کیفیت متمایزی از خدمات دیتا را در اختیار کاربران قرار می دهد به طوری که در این شبکه سرعت دانلود بین ۱۰ تا ۴۰ مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود یک تا ۱۵ مگابیت بر ثانیه و مدت زمان پاسخگویی ۵۰ تا ۱۵۰ میلی ثانیه است و دامنه کاربرد گسترده‌تری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که از جمله آنها حوزه‌های آموزش، حمل و نقل، خدمات مبتنی بر مکان، سرگرمی و سلامت هستند.

در ارتباط با توسعه ارتباطات پهن باند ۴G در کشور بر اساس آمار ارایه شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی سهم اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل تا پایان سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۳۲ میلیون و ۷۷ هزار و ۱۱۶، ۳۰ میلیون و ۹۴۹ هزار و ۷۱۶ و ۳ میلیون و ۱۹۸ هزار و ۹۶۷ مشترک بوده است.

در موضوع ارتباطات پهن باند نسل چهارم نیز هرچند رایتل نسبت به حوزه ۳G با اقبال بیشتری مواجه بوده، همچنین با توجه به اینکه اپراتور ایرانسل در حوزه ارایه آن نسبت به دو اپراتور دیگر پیشگام بوده است، اما اپراتور همراه اول توانسته بر دو اپراتور دیگر پیشی بگیرد و همچنان در صدر باشد.